صنایع دستی هرمزگان

استان هرمزگان در جنوب ایران قرار دارد و فرهنگ ریشه‌دار و قدیمی آن در کنار آداب‌و‌رسومی خاص مورد توجه بسیاری از تاریخ‌ شناسان است. هرمزگان جایگاه ویژه‌ای در صنایع دستی ایران دارد و بیشتر تولیدات آن نیز توسط زنان منطقه انجام می‌شود. می‌توان گفت دست‌سازه‌های این استان با زیبایی و طراحی چشم‌نواز بیشتر جنبه مصرف محلی دارد و معمولا فصلی است.

استان هرمزگان با توجه به بافت سنتی، آداب و رسوم خاص و فرهنگی غنی و ریشه دار، از قدیم الایام بخش مهمی از انواع صنایع دستی را در خود جای داده و به همین جهت همواره در طول تاریخ مورد توجه محققان و تاریخ شناسان گوناگون قرار گرفته است. با در نظر گرفتن این مهم و در راستای اهداف برنامه سوم توسعه مدیریت صنایع دستی استان هرمزگان، برنامه ها و سیاست هایی را تعیین و اجرا نموده است. از جمله صنایع دستی معروفی که در این استان بیشتر مورد توجه است می توان به سفالگری، شیریکی پیچ، عبادوزی، قالی بافی، چادرشب بافی، سوزن دوزی، صنایع صدفی، گلابتون دوزی، دوزی، حصیر بافی و… اشاره کرد.

صنایع دستی بومی
در استان هرمزگان صنایع دستی بومی از جایگاهی ویژه در فرهنگ و سنت های مردم برخوردار می باشد. بعنوان مثال رودوزی های سنتی که از جمله مهمترین رشته های صنایع دستی این منطقه است. جز لاینفک پوشش بومی زنان و دختران منطقه می باشد و یا نوعی حصیر به نام «تک» در نواحی روستایی هم بعنوان زیرانداز و هم بعنوان بخشی از پوشش سقف خانه ها مورد استفاده قرار می گیرد.

 

نکته دیگر اینکه با درنظرداشتن موقعیت مرزی استان و رویارویی ساکنان مدرسه با فرهنگ های بیگانه، محفوظ ماندن این جایگاه و استفاده از صنایع دستی بویژه در پوشش خانم ها بسیار ارزشمند است و حاکی از توجه و عنایت مردم استان به اینگونه صنایع و حفظ نمادهای سنتی و بومی منطقه می باشد.

حصیر بافی – صنایع دستی هرمزگان

حصیربافی هنر زنان و مردان سرزمین نخل و خرماست و از رایج‌ترین صنایع دستی هرمزگان. تاریخچه این هنر به قبل از هخامنشیان تعلق دارد.

از حصير بافی بايد به عنوان رايج ترين و معمول ترين صنعت دستی استان هرمزگان نام برد، چرا که ماده اوليه مورد نياز حصير بافی برگ درخت خرما بوده که به حد وفور در اختيار صنعتگران است و توليد انواع فرآورده های حصيری که کاملاً جنبه مصرفی دارد، روستاهای ميناب، يشاگرد، بندر لنگه و اطراف آن از مناطق مهم بافت حصير است که اکثر کار آن توسط زنان و دختران منطقه صورت می گيرد. مواد اوليه مورد مصرف عبارت است از برگ درخت خرما(پيش مُغ) و ضايعات درخت خرما و گياهی به نام “مور. حصير بافان ميناب در روستاهای بهمنی، چلو، نصيرابی، محمودی و قاسم آباد ساکن هستند.

هنرمندان این رشته از برگ درختان خرما، که به زبان عامه منطقه به «پیش» معروف است، وسایلی حصیری مانند زنبیل،‌ زیرانداز،‌ ناندان، تویزه،‌ بل، سفره، بادبزن، جارو، سبد و کلاه را تولید می‌کنند و در حال حاضر این فرآورده‌های حصیری در روستاهای میناب، بشاگرد و بندر لنگه عرضه می‌شود.

 

چنته – صنایع دستی هرمزگان

چنته دست بافته ای است که برای تزیین کپرها از آن استفاده می کنند. این محصول بر روی دارهای زمینی بافته می شود و شامل اشکال هندسی و ذهنی متنوعی است. برای تزیین چنته از صدف ها و منگوله های رنگی استفاده می کنند.

صنایع دستی دریایی – صنایع دستی هرمزگان

عبارت صنایع دستی دریایی به زیورآلات، اشیای تزیینی و دکوری و …  گفته می شود که با استفاده از صدف ها و بقایای آبزیان و به شیوه ای هنرمندانه ساخته می شوند و به فروش می رسند. در استان هرمزگان به دلیل همجواری با خلیج فارس صنایع دستی دریایی را در بازارها می بینید و می توانید آنها را تهیه کنید. اگر به فکر خرید صنایع دستی از هرمزگان هستید صدف و صنایع دستی دریایی خاطره انگیزترین سوغات و یادگاری خواهد بود.

قالی بافی – صنایع دستی هرمزگان

در میان عشایر افشاری و رائینی هرمزگان صنعت قالی بافی رونق بسیار زیادی داشته و جالب ترین نکته این است که پس از اینکه پشم مورد نیاز از منطقه سیرجان تهیه شد به بهترین شکل توسط هنرمندان رنگرزی و ریسندگی می شود.

نقش و نگار این فرش ها بیشتر متعلق به ایل افشار بوده و گره های به کار رفته فارسی می باشند. بوته شاهی، شکارگاه، سماوری، سه کله و گنبدی و ماه و ستاره ای از جمله طرح های رایج قالی بافی در هرمزگان می باشد.

خرسک بافی – صنایع دستی هرمزگان

نوعی بافت فرش که دارای پرزهای بلند و درشتی است و با استفاده از پشم طبیعی با رنگ های طبیعی بافته می شود خرسک نام دارد. در این نوع فرش پود رو کاربردی ندارد و تار و پود آن از پشم است. نخ هایی که در این فرش به کار رفته است غالباً هندسی می باشد.

درتوجان از مناطقی است که خرسک بافی در آن رایج است، ناگفته نماند این محصول در گذشته به عنوان روانداز کاربرد داشت اما در حال حاضر به عنوان پادری از آن استفاده می شود.

شک‌ دوزی – صنایع دستی هرمزگان

به نوارهای پارچه‎ای که با استفاده از نخ‌های طلایی و نقره‌ای فلزی بافته شده باشد، شک دوزی می‌‎گویند و از آن بیشتر برای لبه و دور یقۀ پیراهن زنانه و آستین آن استفاده می‎‌کنند. برای شک دوزی از یک هاون چوبی، قرقره و نوار فلزی نقره‌ای و طلایی استفاده می‌‎شود.

سواس بافی – صنایع دستی هرمزگان

نوعی پاپوش که دارای یک کفی و دو بند روی پا که از وسط دو انگشت گذشته و یک بند در عقب می باشد سواس نام دارد که با الیاف خرما بافته میشود که در بشاگرد و فین با برگ داز ساخته می شد و نوع زنانه و مردانه آن متفاوت است. در بافت این پاپوش تبحر خاصی نیاز است.