معرفی فرش دستباف ایرانی

فرش دستباف چیست؟

یکی از مهمترین تجهیزات و کالاها که از گذشته تا کنون اهمیت ویژه‌ای در زندگی انسان داشته است ، فرش و محصولات نساجی می‌باشد ؛ زیرا استفاده از این وسایل در ایجاد حس آسایش و آرامش انسان کمک شایانی می‌کند. حال در این بین یکی از بی‌نظیرترین و پرطرفدارترین انواع فرش ، فرش‌های دستباف هستند که جزو محصولات کهن ایرانی نیز به شمار می‌روند. در اینجا سوالی که ممکن است برای خریداران پیش بیاید این است که فرش دستباف چیست؟ دقت داشته باشید که کلمه فرش یک عبارت عربی است که به معنی گسترده می‌باشد و به مواردی چون قالی و پلاس اطلاق می‌شود. در نتیجه می‌توان گفت منظور از فرش دستباف ، زیراندازی می‌باشد که به وسیله دست از تار و پود بافته شده است که این امر طبیعتا موجب ایجاد طرح‌های بسیار زیبا بر روی آن می‌شود و طرفداران زیادی در سراسر دنیا دارد.

ویدئو فرش دستباف ایرانی

انواع فرش دستبافت ایرانی

فرش دستباف ایرانی انواع مختلف در طرح های مختلف دارد. فرش دستبافت شهر های اصفهان، کرمان و تبریز در بین سایر شهر ها همیشه زبان زد بوده است که عبارتند از:

✔ فرش دستباف قم

✔ فرش دستباف کاشان

✔ فرش دستباف نایین

✔ فرش دستباف مشهد

✔ فرش دستباف اصفهان

✔ فرش دستباف تبریز

خرید صنایع دستی

فرش دستباف کاشان

بدانید که بافت فرش و هنر بافندگان ایرانی دربرخی از شهرهای ایران با دقت و هنرنمایی بیشتری انجام می‌شود، هنر بافندگان بافت فرش در بعضی از شهر ها به دلیل ظرافت و زیبایی در کار و دقت عمل مشهورت بیشتر پیدا کرده اند. از قالی های پرطرفدار در بین ایرانیان قالی دستباف کاشان می باشد این قالی در سطح ایران و جهان شناخته شده است و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع به فروش می‌رسد. زیبایی بی‌حد کیفیت بی‌نظیر فرش دستبافت کاشان موجب شده است خرید و فروش توسط مشتریان رونق داشته باشد. شهر کاشان درزمان صفویه یکی از فاخرترین مراکز تولید قالی دستباف بوده است که باعث شد فرش دستبافت کاشان درجه یک شود.

فرش دستباف تبریز

یکی دیگر از شهرهای مشهور ایران که در تولید قالی دستباف زبان زد خاص و عام هستند و طرفداران بی شماری دارد شهر زیبای تبریز می باشد. بافندگاه هنرمند این شهر قالی هایی در طرح ها و رنگ هایی خاص می بافند. ظرافتی که در این نوع فرش وجود دارد در کمترین فرش دستبافتی دیده می شود. و از گذشته دور تاکنون شهر تبریر مهد تولید و توزیع انواع فرش دستبافت در طرح‌ها و مدل‌های متنوع بوده است. قالی دستباف تبریز یکی از خاص ترین و بهترین محصلات دستی وهنر دستی در ایران و جهان می باشد. هنر فرش بافی در تبریز به دوره صفویه برمیگردد. این هنر ابتدا از روستا ها توسط بافندگان زن و مرد شروع شد که به صورت گره با قلاب و متقارن می باشد که در نوع خود بی‌نظیر می‌باشد و کم کم تبدیل به کارگاه های بزرگ قالی باقی شد تا جایی که این قالی را به تمام جهان صادر می کنند.

فرش دستباف اصفهان

شهر هنر پرور و هنر مند اصفهان علاوه بر هنر هایی که در زمینه انواع مس و مینا کاری و خاتم کاری دارد در زمینه فرش نیز حرفی برای گفتن دارد. هنرمندان و بافنده های زیادی در این شهر وجود دارد که به بافندگی فرش می پردازند و فرش هایی با طراحی ظریف و زیبا تولید می کنند.

فرش دستباف قم

شهر قم نیز در زمینه هنر بافندگی قالی، حرفی برای گفتن دارد. فرش های دستی قم دارای رنگ بندی خاص با طرح ها متنوع می باشد.

فرش دستباف نایین

یکی دیگر از شهر هایی که در زمینه بافندگی قالی دست بافت مهارت دارند شهر نایین می باشد. هنر بافندگی فرش در این شهر نیز مانند شهر اصفهان و تبریز حرفه ای و خاص انجام می شود.

راهنمای خرید فرش

انواع فرش دستباف ایرانی از نظر اندازه

اندازه‌های فرش‌های دستباف ایرانی غالبا ۶ متری، ۹ متری، ۱۲متری و ۲۴ متری است که این اندازه با توجه به فضای محیط انتخاب می‌شود.

فرش‌هایی که در اندازه‌های ۲*۳ متر، ۳٫۵*۲٫۵ متر، ۴*۳ متر و ۴*۶ متر هستند، با نام قالی شناخته می‌شوند.
قالیچه‌ها فرش‌هایی هستند که مساحت آن‌ها از ۴ مترمربع کمتر است و غالبا اندازه‌هایی شامل ۲٫۲۰*۱٫۴۰ متر و ۲٫۵*۱٫۵ متر دارند.
فرش‌هایی که از نظر عرض از قالی کم‌ عرض‌تر هستند و از نظر درازا یا طول، از ۴ متر کمتر می‌باشند، با نام کلّگی شناخته شده و غالبا در اندازه‌های ۳*۱٫۷ متر و ۳٫۷*۲ متر بافته می‌شوند.
برخی فرش‌ها نیز هستند که پهنای آن‌ها از ۰٫۵ متر تا ۱٫۷۰ متر و طول آن‌ها از ۳ تا ۱۰ متر متغیر است و در برخی موارد تا ۱۵ متر و بیشتر نیز بافته می‌شوند. این فرش‌ها در راهروها و راه ‌پله‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و با نام کناره شناخته می‌شوند.
فرش‌هایی که ابعادشان ۱٫۴۰*۱٫۵ و ۱٫۶۰*۱٫۱۰ باشد، با نام ذرع و نیم شناخته می‌شوند.
همچنین فرش‌هایی که غالبا ۱٫۳۰*۰٫۸۰ متر اندازه دارند، ذرع و چاک گفته می‌شود.
برخی قالیچه‌ها نیز هستند که مساحتشان از یک مترمربع کمتر می‌باشد. این قالیچه‌ها با نام پشتی شناخته می‌شوند که غالبا اندازه‌ای شامل ۶۰*۹۰ سانتی‌متر دارند.
پادری‌ها نیز قالیچه‌های کوچکی هستند که اندازه پاگرد در بافته می‌شوند.

انواع فرش دستباف ایرانی از نظر جنس

فرش های دستباف، اندازه، جنس، رنگ و حتی تفاوت‌های ظاهری و ساختاری متنوعی دارند و به روش‌ های مختلف تولید می‌ شوند. همین مسئله باعث شده است که فرش‌های دستباف ایرانی انواع مختلفی داشته باشند و هر کدام از آن‌ها با نام مشخصی شناخته شوند.

از لحاظ جنس و موادی که در تولید فرش‌های دستباف به‌کار می‌رود، می‌توان این فرش‌ها در ۵ دسته تقسیم‌ بندی کرد:

فرش‌های دستباف پشمی که تار و پود آن‌ها از جنس پنبه و پرز آن‌ها پشمی است. البته در عشایر و ایلات به جای نخ پنبه از پشم برای تولید این فرش‌ها استفاده می‌شود.
فرش‌های دستباف تمام ابریشم که پرز و چله آن‌ها از ابریشم خالص است.
فرش‌های دستباف گل ابریشم که در نقش‌ها و دور حاشیه این فرش‌ها به جای پرز پشمی از ابریشم استفاده می‌شود و غالبا چله این فرش‌ها نیز از ابریشم است.
فرش‌های دستباف کف ابریشم که در زمینه این فرش‌ها به ‌جای پرز پشمی از پرزهای ابریشمی استفاده می‌شود.
فرش‌های دستباف سوف که در زمینه آن‌ها از پود ضخیم و نازک استفاده شده و نقش گل و بوته‌های آن پرزداز است.

انواع فرش دستباف ایرانی از نظر سبک محلی

فرش‌های دستباف ایرانی از نظر سبک محلی نیز انواع مختلفی دارند و به سه نوع شهری، روستایی و عشایری تقسیم‌بندی می‌شوند.

فرش‌های شهری: فرش‌هایی هستند که در شهرها و به‌وسیله بافنده‌های شهرنشین بافته می‌شوند. این فرش‌ها ظریف هستند و رج‌شمار آن‌ها نیز بالا است. همچنین نقشه و طرح‌های ویژه و جذابی دارند.
فرش‌های روستایی به‌صورت ساده و ابتدایی بافته می‌شوند. این فرش‌ها غالبا بدون نقشه و به‌ صورت ذهنی‌ بافته می‌شوند و اکثر طرح‌هایشان نیز جذاب و زیبا است.
فرش‌های عشایری نیز همانند فرش‌های روستایی، ساده و ابتدایی هستند. نقش این فرش‌ها نیز غالبا از محیط و زندگی ایل‌نشینان برگرفته می‌شود. فرش‌های عشایری یا ایلی در اندازه‌های کوچک و به ‌صورت زمخت و درشت بافت عرضه می‌شوند. کناره‌های آن‌ها نیز بافتی پیچیده و مخصوص به ‌خود را دارد که اغلب در فاصله‌های معین، منگوله‌های کوتاه پشمی به آن‌ها متصل می‌کنند.

انواع فرش دستباف ایرانی از نظر شیوه بافت

از لحاظ شیوه بافت و نحوه قرار گرفتن تار و پود نیز ، فرش‌های دستباف ایرانی انواع مختلفی دارند و به سه نوع مختلف تقسیم ‌بندی می‌شوند:

فرش‌های تمام لول که قوس گره در پشت این فرش‌ها، ۹۰ درجه است و شیارهای پشت آن‌ها عمیق هستند. همچنین در این فرش‌ها تارها با یکدیگر فاصله نداشته و بافت آن‌ها بسیار محکم است.
در فرش‌های لول، تارها به اندازه یک قطر نخ با یکدیگر فاصله دارند. بافت تخت این فرش‌ها یک پوده است و به شیوه حصیری بافته می‌شوند. به‌عبارتی در بافت این فرش‌ها، در هر رج، چله زیر و رو شده و تارها نیز یکی در میان از پشت قالی دیده می‌شوند.
فرش‌های نیم لول نیز از دیگر انواع فرش‌های دستباف ایرانی از نظر شیوه بافت هستند که در آن‌ها قوس گره در پشت فرش ۴۵ درجه است.

هنر معرق کاری + ابزار و مراحل کار

بهترین فرش دستباف مال کدام شهر است؟

همه فرش‌های دستباف ایرانی زیبا، با کیفیت و جذاب هستند، ولی تولیدات بعضی از شهرها از نظر کیفیت بافت، سبک طراحی و جنس فرش به شهرت جهانی رسیده‌اند. در ادامه با آنها آشنا می‌شویم:

· فرش‌های دستباف تبریز

شهر تبریز، یکی دیگر از قطب‌های تولید فرش دستباف در ایران است که تولیدات آن به جذابیت طرح و رنگ شهرت دارد. تنوع طرح و رنگ فرش تبریز دستباف به قدری بالاست که ممکن است انتخاب را برای شما سخت کند. این فرش‌ها در طرح‌های سالاری، هریس، طرح ماهی، طرح علیا، نامی، گنبد، طرح گلستان و خطیبی بافته می‌شوند.

· فرش‌های دستباف عشایری

فرش‌های دستباف عشایری هنر زنان قبایل بلوچ، شاهسون و بختیاری هستند و از طرح‌های متنوع و رنگ بندی جذابی برخوردارند. وجه تمایز این فرش‌ها نسبت به سایر فرش‌های دستباف ایرانی، طرح‌های جذاب، خلاقانه و کاملاً ذهنی فرش‌هاست که هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند. قالی‌های شاهسون، قالی لری، قالی قشقایی، قالی بختیاری و قالی افشاری را می‌توان از مهم‌ترین فرش‌های عشایری دانست.

· فرش دستباف کاشان

این فرش‌ها به‌دلیل طراحی زیبا و کیفیت عالی، از محبوب‌ترین فرش‌های دستباف داخلی و صادراتی محسوب می‌شوند. تنوع طرح و رنگ بندی فرش‌های دستباف کاشان الهام گرفته از طبیعت هستند و حتی الیاف آنها نیز دارای رنگ طبیعی است.

· فرش دستباف ترکمن

اگر از علاقه‌مندان به نقش و نگارهای درشت، رنگ‌های شاد و طرح‌های انتزاعی هستید، حتماً از فرش‌های دستباف ترکمن هم دیدن کنید. این فرش‌ها طرح‌های جذاب و در عین حال قیمت مناسبی دارند.

· فرش دستباف مراغه

شهر مراغه در بافت فرش‌های دستباف سابقه دیرینه دارد و دومین مرکز تولید فرش‌های تمام ابریشم دستباف کشور پس از قم است. این فرش‌ها ریز بافت و با ظرافت هستند و به‌علت دقت بسیار بالای بافت و استفاده از مواد اولیه و الیاف مرغوب، با کیفیت فرش‌های قم برابری می‌کنند. فرش‌های ابریشم مراغه از ابریشم ۱۰۰% خالص بافته می‌شوند و طرح و پرزهای ظریف آنها بسیار شفاف و درخشنده است.

· فرش ابریشم قم

فرش‌های ابریشم قم فوق العاده چشم نواز و زیبا هستند. اگر به دنبال یک فرش ابریشم خاص و اصیل هستید، فرش ابریشم قم را انتخاب کنید. این فرش‌ها از ابریشم خالص بافته می‌شوند و طرح‌های آنها برگرفته از مشاهیر و داستان‌های تاریخی است.

فرش‌های ابریشم قم از تنوع رنگ‌ها و جذابیت طرح بالایی برخوردار هستند و به کشورهای اروپایی صادر می‌شوند. این فرش‌ها ریز بافت هستند، پرزهای کوتاهی دارند، تراکم بافت آن بالاست و کیفیت مواد اولیه‌ی بسیار مرغوبی دارند و جزو محبوب‌ترین فرش‌های ابریشم دنیا محسوب می‌شوند.

مشخصات فرش دستباف ایرانی

فرش دستبافت ایرانی در ۳ قالب ترنج ، خشتی و افشان بافته می شود، پر طرفدار ترین نوع آن قالب ترنج می باشد، قالب ترنج در فرش دستبافت به این صورت است که حاشیه‌ای پهن در اطراف و طرح‌های بیضی و دایره در میانه دارد. یکی از شاخص های زیبایی قالی دست بافت تقارن در رنگ های مورد استفاده در بافت می باشد. فرش دستبافت هر چه بیشتر پا خور داشته باشد ارزشمند تر و گران قیمت تر می شود پرز این فرش‌ها باید درخشان و انعطاف‌پذیر باشند. در هنگام خرید به دلیل گسترش انواع فرش دستبافت بسیار دقت کنید.

طرح و نقش فرش دستباف

چیزی که باعث می شود یک فرش دارای کیفیت عای و مرغوبت و ظرافت زیبایی باشد طرح و نقشه آن است و مهم تر از آن نوع بافت که توسط بافنده انجام می شود دقت بافنده در انتخاب رنگ ها درست و دقیق و همچین نوع بافت که نه خیلی محکم و نه خیلی شل باشد یک دست و زیبا. طرح و نقش در قالی ایرانی شامل:

انواع طرح فرش دستباف

✔ طرح شاه عباسی

✔ طرح اسلیمی

✔ طرح افشان

✔ طرح بته جقه

✔ طرح درختی

✔ طرح شکارگاه

✔ طرح قابی

✔ طرح ترکمن و بخارا

✔ طرح گل فرنگ

✔ طرح ماهی درهم

✔ طرح محرابی

✔ طرح محرمات

✔ طرح گلدانی

✔ طرح ایلی

✔ طرح هندسی

✔ طرح آثار باستانی و ابنیه اسلامی

✔ طرح اقتباسی

✔ طرح تلفیقی

راهنمای خرید حصیر + روش نگهداری

فرش دستباف در خارج از کشور

قالی دست بافت ایرانی به حدود ۸۰ تا ۱۰۰ کشور جهان صادر می‌شود، زیبایی بیشت از حد فرش ایرانی باعث شد در تمام دنیا طرفدار داشته باشد. البته که قیمت این نوع فرش ها بالاست و به عنوان یک کالای لوکس به شمار می آید به همین دلیل بیشتر در خانه های مجلل ایرانی و خارج از کشور دیده می شود. از مهمترین کشور های صادر کنند فرش دستبافت ایران امارات ، لبنان ، ایتالیا ، پاکستان ، آلمان و فرانسه می باشد.

بیشترین سهم در خرید فرش دستبافت ایرانی را کشورهای اروپایی و آسیایی به خود اختصاص داده اند. صادرات فرش حتی با وجود ترحیم ها همچنان ادامه دارد به دلیل اینکه تماد مواد اولیه آن در خود کشور موجود است.

فرش دستباف در ایران

دکوراسیون منزل ایرانی با توجه به طرح‌های مناسب با فرهنگ مردم مستلزم انتخاب فرش دستباف ایرانی می‌باشد. به‌گونه‌ای که اگر فرد بخواهد دکوراسیونی زیبا و در عین حال مجلل داشته باشد می‌تواند با مطابقت دادن طرح فرش‌های دستباف با دیگر اجزای منزل خود فضایی بی‌نظیر و شکیل به وجود آورد. با این حال به دلیل اینکه در حال حاضر تولیدکنندگان این محصول سعی کرده‌اند انواع بسیار متعدد و مختلفی از فرش دستبافت در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع را روانه بازار کنند می‌توان گفت مشتریان عزیز می‌توانند بنا به نیاز و سلیقه خود نوعی از این محصول را انتخاب و خریداری کنند و در منزل خود از آن استفاده نمایند.

با این حال دقت داشته باشید که خرید فرش دستباف ایرانی از برندهای معروف می‌تواند به مشتری کمک نماید تا محصولی بی‌نظیر و در عین حال با قیمت مناسب تهیه کنند که به طور حتم اگر از این برندها اقدام به خرید محصول کنید سال‌های متوالی از فرش‌ها استفاده خواهید کرد.

راهنمای خرید گلیم دستباف + طریقه نگهداری آن

تاریخچه فرش دستباف

با توجه به تاریخچه کهنی که در تولید فرش و قالی دستباف ایرانی وجود دارد در حال حاضر می‌توان گفت محصول بافته شده به دست هنرمندان ایرانی جزو بهترین و زیباترین نوع فرش در دنیا است که این امر از نظر کارشناسان بین‌المللی فرش تایید شده است. اما با وجود آنکه در سال ۱۳۲۸ شمسی اولین فرش‌های گره‌دار به عنوان پوشش اسب و یا در چادر صحرانشینان مورد استفاده قرار گرفته است و سپس در تولید این محصول پیشرفت‌های زیادی حاصل شده پژوهشگران اعتقاد دارند که آغاز شکوفایی هنر فرشبافی در ایران به قرن ۱۶ و ۱۷ میلادی بر می‌گردد.

در سال‌های گذشته با پیشرفت تکنولوژی در بسیاری از زمینه‌ها از جمله زمینه تولید فرش ، شاهد تغییر و تحولات بسیار عظیمی در تولید این محصول بودیم ؛ به طوری که در ابتدای تولید فرش به دست هنرمندان ایرانی ، نقش‌های بسیار ساده و طرح‌های آسانی روی این محصولات نساجی پیاده می‌شد اما با گذشت زمان تحول شگرفی در تولید این محصول به وجود آمد و این امر موجب تنوع بی‌نظیر در بازار فرش دستباف شد.

فرش‌های دستباف تاریخی

در میان فرش‌های مهم دستباف در تاریخ ایران می‌توان به فرش و قالی‌های ذیل اشاره کرد :

قالی پازیریک : این فرش قدمتی ۲۵۰۰ ساله دارد و در اندازه‌های ۲۱۰ در ۱۸۳ سانتیمتر و با حدود ۳۶۰۰ گره بافته شده است.
فرش بهارستان : معروف به فرش بهار خسرو که یک قالی بسیار عالی در زمان خسرو پرویز می‌باشد.
قالی دستباف عصر صفوی : یکی دیگر از زیباترین قالی‌های دستباف ایرانی بوده که خلاقیت و نبوغ هنرمندان در زمان حکومت صفویان را نشان می‌دهد ، در این دوره قالیبافان با استفاده از طرح‌هایی در حدود ۱۵۰۰ تخته فرش و قالی از خود به جا گذاشته اند.
قالی ترنج منظره حیوانات : یکی دیگر از فرش‌های ایرانی است که با زمینه قرمز رنگ و طرح‌های زیبایی ، تولید شده از ابریشم می‌باشد که موجب محبوبیت بالای آن شده است.
قالی چلسی : یکی دیگر از فرش‌های زیبای جهان قالی چلسی است که در مجموعه فرش‌های موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می‌شود.

راهنمای سفر به همدان_شهر تاریخی

قیمت فرش دستباف

همانطور که می دانید قیمت قالی دستباف بسیار بالا است و عوامل مختلفی بر روی قیمت آن تاثیر می گذارد. هر چه این کالا ارزشمند تر باشد گران قیمت تر خواهد بود. یکی از مهم ترین عامل تعیین کنند قیمت فرش تراکم فرش می باشد که هر چه تراکم بیشتر باشد قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود، فرش های دستباف در طرح ها و نقش های مختلفی در بازار موجود می باشد، مراقب باشید که کالا درجه سوم را در قالب درجه اول به شما معرفی نکنند. نخ ابریشمی که برای بافت فرش استفاده می شود تاثیر مستقی بر روی قیمت فرش دارد زیرا نخ ابریشم به دلیل نازکی، بافنده باید به سختی از آن استفاده کند و همچنین در اصطلاح بافندگی به دلیل نازکی نخ فرش دیر تر بافته می شود در نتیجه به نخ بیشتری نیاز است و خود نخ ابریشم بسیار گران قیمت می باشد در نتیجه قالی با نخ ابریشم خیلی از نظر قیمت بالا می باشد.