تاریخچه صنایع دستی سیستان و بلوچستان
براساس برخی روایت‌ها نام سیستان تغییریافته‌ی سجستان یا سکستان است که به معنی سرزمین سکاها بوده است. سکاها قومی بودند که حدود 2500 سال قبل از میلاد به اطراف رودخانه هیرمند مهاجرت کردند. این سرزمین در شاهنامه‌ی فردوسی به عنوان محل تولد رستم معرفی شده است.
وجود آثار تاریخی کهن مانند سنگ نگاره‌های مربوط دوران شکار و پیش از به وجود آمدن زبان در اطراف تپه سنگی شهر سراوان، نشان از سابقه‌ی طولانی سکونت بشر در این منطقه دارند
استان سیستان و بلوچستان از 22 شهرستان از جمله زاهدان، زابل، ایرانشهر، چابهار، قصرقند، دوست‌محمد و سراوان تشکیل شده است
معروف ترین صنایع دستی سیستان و بلوچستان
سوزن دوزی
سوزن دوزی یکی از هنرهای زیبا و چشم نواز بانوان این سرزمین است. بانوان هنرمند بلوچی با استفاده از هنر دستان خود پارچه را به بهترین شکل ممکن تزیین می کنند و انواع طرح و نقش را بر روی پارچه های مختلف می دوزند. از محصولات به دست آمده توسط این هنر می توان به سجاده، سفره عقد، رومیزی، کوسن و…اشاره نمود.
سیاه دوزی
سیاه دوزی نیز یکی از زیرشاخه های سوزن دوزی است که در این شهر بسیار رواج دارد. در سیاه دوزی از نخ مشکی برای تزیین سر آستین، دور یقه و حاشیه لباس ها استفاده می کنند و ارزش و زیبایی لباسی ساده را دوچندان می نمایند.
پریوار دوزی
پریوار دوزی هم نوعی دوخت پارچه است که با استفاده از آن به تزیین حاشیه روسری می پردازند. به علاوه با استفاده از این هنر حاشیه لباس ها، سر آستین ها، دور یقه ها و… را تزیین می کنند.
سفالگری از صنایع دستی سیستان بلوچستان:
شاید کمتر با صنعت سفالگری در سیستان و بلوچستان آشنا باشید. بهتر است بدانید که اصیل‌ترین قوم سفالگر جهان در همین خطه زندگی می‌کنند و سیستان و بلوچستان نقش مهمی در سفالگری ایفا می‌کند. بقایای شهر سوخته، قدیمی‌ترین تمدن جهان نشان می‌دهد. مردمان این سرزمین از دیرباز هنر سفالگری را آموخته و به کار می‌بردند.
در شهر سراوان روستای کلپورگان سفالگری شغل عمده مردم است و با عنوان موزه زنده سفال کلپورگان از سال 1396 به ثبت جهانی رسیده و سه هزار سال پیشینه تاریخی دارد
آینه دوزی و سکه دوزی از صنایع دستی سیستان و بلوچستان
یکی دیگر از هنرهای طرح روی پارچه وصل کردن آینه و سکه روی پارچه در کنار پولک دوزی هاست. این نوع صنایع دستی ایران در سیستان و بلوچستان بیشتر در مراسمات عروسی و جهیزیه عروس به کار می رود. به‌علاوه بسیار هنر پرررنق و محبوبی در سیستان و بلوچستان است.
دودنی بافی بلوچ
شاید شما نیز یکی از آنها را در خانه مادربزرگتان دیده باشید. دودنی بافی صنایع دستی سیستان است که اخیرا اندکی روبه فراموشی رفته است. در آن دودنی یا همان اسپند را با نخ به هم وصل می کنند. سپس با استفاده از دو چوب که به شکل ضربدر روی هم قرار میگیرند شکل لوزی را ایجاد می‌کنند.
دودنی بافی بیشار برای تزیین خانه‌ها کاربرد دارد. پیشینیان از آن برای رفع چشم بد از خانه یاد می کنند. اگر شما در منزلتان سبک سنتی و یا بوهو را انتخاب کرده اید دودنی بافی نیز یک ایده ی عالی برای تکمیل خانه شما است.
لنج سازی
دیگر صنعت مهم صنایع استان سیستان و بلوچستان لنج سازی است که نه به عنوان یادگاری کهبه عنوان یک افتخار ملی باید از آن یاد کرد. صنعت لنج سازی بیشتر در شهر چابهار رونق دارد این اثر ملی به ثبت آثار جهانی یونسکو درآمده است
پریواردوزی
پریواردوزی یا پلیواردوزی، نوعی سوزن‌دوزی یا گلدوزی روی پارچه است. جلوه این هنر بیشتر در قسمت حاشیه روسری و اشارپ زنان بلوچی دیده میشود؛ اما در بخش‌هایی از استان این هنر را برای تزئین قسمت‌های پیش سینه، سرشلوار و دورآستین، کلاه، عرقچین، سرمه‌دان، بازوبند، جلد دعا و … هم به کار می‌برند.
بیشتر اهالی بومی سیستان و بلوچستان و روستاهای شهرستان سراوان و ایرانشهر به این هنر مشغول هستند و از آن کسب درآمد می‌کنند..
سکه دوزی و آینه دوزی
آینه‌دوزی و سکه‌دوزی به هنر دوختن آینه و سکه در سایزهای مختلف در کنار پولک در لباس‌های محلی، جلیقه، روتختی و … گفته میشود. این هنر دومین هنر محبوب سیستان و بلوچستان بعد از سوزن‌دوزی است و گاهی در کنار ابریشم‌دوزی، قیطان‌دوزی و بخیه‌های تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هنر در مراسم عروسی کاربرد زیادی دارد و در رختخواب و جهیزیه عروس یا حتی گردنبند شتر برای تزئین در عروسی به کار میرود. به جز سکه و آینه از منجوق و مروارید، پولک، خرمهره، دکمه صدفی، نوار یراق و پارچه وسایل مورد نیاز برای این هنر هستند
خولک بافی
برای خولک‌بافی از ساقه‌های نی استفاده میشود و سایه‌بان، پرده و توتن (نوعی قایق حصیری) را با استفاده از این هنر تهیه می‌کنند. روستاهای حاشیه کوه خواجه و شهرستان زابل از مهم‌‌ترین مراکز تولید محصولات خولک‌بافی هستند
پلاس بافی
از صنایع دستی رایج در بین عشایر است. پلاس نوعی زیرانداز پشمی است که جهت فرش کردن چادرهای عشایر به کار میرود و کاربرد آن برای جلوگیری از انتقال گرما، سرما و رطوبت است.
نمد مالی
نمد نوعی زیرانداز پشمی است که در آن با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت، الیاف پشمی در هم رفته و باعث تهیه نمد میشود.
تگرد بافی
در منطقه بلوچستان، حصیری به نام تگر وجود دارد که از داز (برگ درختان خرمای وحشی) تهیه میشود. سواس (صندل)، کچو (خورجین)، روپگ (جارو)، پروند (کمربند جهت بالا رفتن از درخت نخل)، سمان (زیرانداز)، سفت (جانماز)، کپات(سبد کوچک) از محصولات این هنر هستند.
کلوچه خرمایی
این خوراکی خوشمزه در ماه اسفند و برای استفاده در نوروز طبخ میشود. مغز این کلوچه‌ها از خرماست؛ اما سیاه‌دانه و رازیانه نیز در آن به کار میرود.
جمبو
چای سرخ بلوچستان
چای سرخ بلوچستان در واقع همان چای ترش است که در بلوچستان کشت میشود. ۷۳۲ هکتار از زمین‌های کشاورزی این منطقه زیر کشت چای ترش قرار دارند و این چای از محصولات مرغوب استان به شمار میرود.
تصاویر معرکه و بینظیر از صنایع دستی مردم سیستان و بلوچستان
آخرین دیدگاه‌ها