صنایع دستی چیست؟

وسیله و صنعتی که به کمک دست و با ابزار ساده ساخته می‌شود را صنایع دستی می‌گویند.صنایع دستی، بسته به جو حاکم بر جامعه و خصوصیات مردم یک منطقه، متفاوت است. برای مثال در ایران، با توجه به دین اسلام و فرهنگ اصیل مردم ما، در زمینه مذهبی، صنایع دستی بلوغ و شکوه زیادی را تجربه کرده‌اند. با توجه به ویژگی‌های خاص صنایع دستی، هر وسیله‌ای را نمی‌توانیم در دایره صنایع دستی قرار دهیم. چرا که این آثار از ویژگی‌ها و خصوصیات متفاوتی نسبت به سایر محصولات برخوردار هستند.

تفاوت صنایع دستی با کاردستی؟

خیلی از افراد صنایع دستی را با کار دستی اشتباه میگیرند. درصورتی تفاوت اصلی بین آن دو این است که صنایع دستی علاوه بر جنبه ی تزئینی و زیبایی بسیار کاربردی هم می باشند. اما کاردستی بیشتر جهت تزئینات با دست ساخته میشوند. آنچه مقولهٔ صنایع دستی را از هنر کاردستی متمایز می‌سازد، هدف از ساختن آنهاست. صنایع دستی لوازمی هستند که قرار است مورد استفاده قرار گرفته و کهنه، پوسیده و غیره شوند. موارد استفاده از آن‌ها بیش از یک تزئین ساده‌است. صنایع دستی اغلب کارهای فرهنگی و مرسوم تلقی می‌شوند زیرا به عنوان بخشی از الزامات زندگی روزمره مطرح هستند. درحالی که هنر و کاردستی بیشتر یک فعالیت سرگرمی گونه و یک ارائه بی نقص از یک تکنیک خلاقیت است.

ویژگی های صنایع دستی 

• توسط هنر دست و ابزار های دستی ساخته میشوند.
• به گردش مالی کشور کمک میکنند و به کشور های دیگر صادر میشود.
• باعث ایجاد یک اشتغالزایی در کشور میشود.
• مواد اولیه آن از داخل کشور فراهم میشود.
• زمان ساخت محصولات نسبتاً زیاد است.
• خلاقیت و ذوق خاصی در محصولات نمایان است.
• قیمت این محصولات نسبت به محصولات ماشینی بالاتر است.

تشخیص صنایع دستی اصل و بدل

هنگام خرید صنایع دستی دقت به اصل بودن کالا از مهم ترین بخش خرید است.

• شناخت مواد اولیه
• توجه به جزئیات و دقت در ساخت
• تحقیق درباره هنرمندان و تولیدکنندگان
• بررسی تکنیک‌های ساخت
• استفاده از مستندات و گواهینامه‌ها
• ارزیابی‌های مستقل و مشورت با کارشناسان
• خرید از منابع معتبر

صنایع دستی هر شهر نشان دهنده ی کیست ؟

آثار صنایع دستی جایگاه ویژه اي در هنرهاي هر کشور داشته. و نشان از آداب و رسوم، اعتقادات و شرایط زندگی مناطق و شهرهای مختلف ایران دارد. کشور عزیز ما ایران به دلیل گستردگی جغرافیایی، تنوع آب و هوایی، شرایط اقلیمی و نیز فرهنگ تنوع رشته هاي صنایع دستی به جنس مواد اولیه، روش تولید، کاربرد، شکل نهایی و … آنها باز میگردد.

به همین دلیل تاکنون بر اساس دیدگاه هاي مختلف طبقه بندي هایی براي صنایع دستی ارایه شده. که هر یک در جاي خود قابل تآمل است.

صنایع دستی شهرهای ایران

صنایع دستی اصفهان

صنایع دستی شیراز

شیشه گری در شیراز

شیشه گری یکی از معروف ترین صنایع دستی شیراز و از مهمترین هنرهای آن است که از حرارت‌دادن شیشه به دست می‌آید. در این هنر ابتدا ماده شیشه (سلیس) را حرارت می‌دهند و سپس با ابزارها و غالب‌های مختلف اشیای جدیدی مانند گلدان، قوری، بطری، گلاب پاش، ظروف آزمایشگاهی و… خلق می‌کنند. هنر شیشه گری نیز فنون مختلفی داشته و مربوط به 4 هزار سال پیش می‌شود که بقایای آن در کشورهای مختلفی مانند مصر پیدا شده است.

تاریخچه هنر شیشه گری

صنایع دستی اهواز

بوریا بافی

یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات شهر اهواز، بوریا است. بوریا حصیری است که بیشتر به عنوان زیرانداز استفاده می‌شود اما در سقف ساختمان‌ها برای سرپوش نیز کاربرد دارد. بوریا بافی اهواز، بیشتر هنر مردم روستاهای اطراف این شهر است. این نوع از هنر صنایع دستی اهواز از نی‌های مرداب ساخته می‌شود و هنری سخت و سنگین به شمار می‌رود. به همین دلیل، بوریا بافی اغلب توسط مردان انجام می‌شود.

سوغات و صنایع دستی اهواز + عکس

صنایع دستی مازندران

حصیربافی

کلاه، سبد، زنبیل، زیرانداز و دیگر وسایلی که با حصیر بافته شده‌اند، اولین چیزهایی هستند که در بدو ورود به استان مازندارن توجه گردشگران را به خود جلب می‌کنند و معمولا به‌عنوان سوغات شمال خریداری می‌شوند. هنرمندان مازندرانی این وسایل حصیری را با استفاده از گیاهان خودروی باتلاق‌ها و آب‌بندان‌ها مانند «گاله» و «واش» و به کارگیری چوب، نی و علف‌هایی به نام «وران» و «سازیر» می‌سازند. آن‌ها بعد از اتمام فصل بهار این گیاهان را از آب‌بندان می‌برند و خشک می‌کنند.

صنایع دستی بندر عباس

بادله‌ دوزی

بادله‌دوزی یا تلی‌بافی یکی از رودوزی‌های سنتی و صنایع دستی هرمزگان است که در لغت‌نامه به معنای یراق بادله به جامه دوختن یا یراق‌دار کردن جامه است. این نوار با پهنای پانزده سانتی‌متری از به هم پیوستن چند نوع زری با هم ،به‌صورتی که زری بزرگ در وسط و زری‌های کوچک در اطراف است، تولید می‌شود که معمولا برای تزئین کردن لبه شلوارهای زنانه استفاده می‌شود.

صنایع دستی یزد

فرش دستباف

فرش‌های دستباف یزدی اصلی‌ترین صنایع دستی این شهر هستند که نیمی از آن‌ها به دست مشتریان خارجی می‌رسند. همچنین ۷۵ درصد از این فرش و قالی‌ها با پشم و باقی آن‌ها با کرک بافته می‌شوند. در بافت این فرش‌ها از طرح و نقش‌های مختلفی مثل گل و ماهی، سردار جنگل، هراتی و کرمانی استفاده می‌شود که از قدیمی‌ترین نقش و نگارهای ایرانی به حساب می‌آیند. حتی اگر قصد خرید این فرش‌های دستباف اصیل و قیمتی را ندارید، در مجموعه بازار سنتی یزد از حجره‌های صنایع دستی یزد و فرش فروشی دیدن کنید و از تماشای هنر دستِ اهالی شهر لذت ببرید.

صنایع دستی کرمانشاه

ارغوان بافی

ارغوان بافی یا سبد بافی یکی از صنایع دستی رایج قدیمی در بین ایرانیان است؛ در واقع این هنر از زمانی آغاز شد که بشر ساقه‌ها و شاخه‌های نازک درختان را چید. بافت سبد با انواع شاخه‌ها، ترکه‌ها و ساقه‌های گیاهان و درختان در استان کرمانشاه رایج است و شما می‌توانید انواع محصولات ارغوان بافی را در این استان خریداری کنید.

روستای داریان از توابع شهرستان پاوه یکی از معروف‌ترین مناطق سبد بافی در استان کرمانشاه است. هنرمندان داریانی برای بافت سبد از شاخه‌های درخت ارغوان استفاده می‌کنند و به همین دلیل به این هنر ارغوان بافی نیز می‌گویند. درخت ارغوان که بیشتر در ناحیه سردسیر و کوهستانی اورامانات می‌روید، دارای ترکه‌های بسیار مقاومی است و سبدهای بافته شده از این درخت از لحاظ مقاومت و زیبایی به نسبت دیگر محصولات متمایز هستند.

نگاهی به سایر صنایع دستی ایران

اجرای طرح‌ها و نقش‌های خیالی به‌صورت خطی یا با رنگ‌های خالص و درخشان به شکل تزئینی و کاربردی به وسیله‌ی ابزار خاص بر سطوح مختلف را طراحی سنتی می‌گویند. طراحی‌های سنتی و نقاشی‌های سنتی ایرانی بر اساس آموخته‌ها و الهام‌گیری از جلوه‌های طبیعت، متکی بر احساس و درک هنرمند در چارچوبی مشخص و موضوع‌های گوناگون مذهبی؛ حماسی؛ عرفانی؛ تخیلی و غیره اجر می‌شود. آثار نقاشی و طراحی سنتی به پنج دسته نگارگری، تذهیب، تشعیر، گل و مرغ و نقاشی قهوه‌خانه‌ای تقسیم می‌شوند.

در طراحی سنتی رنگ آمیزی مرسوم نیست و همه خطوط، سازنده طرح و نقش هستند.

تذهیب چیست؟

تذهیب از معروف‌ترین رشته‌های هنری در ایران است که در طول سالیان طولانی برای تزیین بناها، کتاب‌ها، آثار هنری و ظروف مختلف از آن استفاده کرده‌اند. ظرافت این هنر سبب محبوبیت آن در عرصه‌های مختلف صنعتی مانند چاپ و بسته‌بندی نیز شده است.تذهیب هنر آراستن متون، کتاب‌ها، تابلوها و آثار و بناهای هنری و تاریخی با شیوه‌های مختلف نگارگری و طراحی است. هنرمند تذهیب کار با استفاده از نقوش بدیع و زیبا و به‌کارگیری رنگ‌ها و زرکاری، متون مذهبی، دیوان اشعار، آثار خطاطی، انواع پارچه و بناهای تاریخی متنوع را تزیین می‌کند. این تزیینات در بخش‌های مختلفی از این آثار به چشم می‌خورد.

تشعیر چیست ؟ و در هنر اسلامی چه نقشی دارد؟

در دوران تیموریان با الگو برداری از متد چینی ها در اراستن حاشیه های کتاب های طب سنتی و تاریخ چین از دو رنگ تشعیر اسلامی شکل گرفت.
اوج هنر تشعیر اسلامی در دوران صفویه که همزمان با اغاز شکل گیری قلمکاری با گل و بوته و بته جقه ایرانی شکل خاصی از هنر اصیل ایرانی به خود گرفت.

هنر تشعیر در دوران صفویه جهت اراستن حاشیه های صفحات یا جلد کتاب های سعدی ، حافظ و بزرگان ان دوران فیگورهای اولیه ای به خود گرفت و از ان دوران تا کنون شیوه های مدرنی از رنگ و هنر اسلامی پدر صنعت چاپ کتاب پایه گذاری گردید.

نگارگری

“نگارگری” در حقیقت همان (نقاشی به سبک ایرانی) است. نگارگری ایرانی، به نقاشی هایی گفته می شود که حاصل خیالات و رویا پردازی های هنرمند و سیر کردن روح او در عالم معناست؛ هنرمند سعی می کند تا با گشتن در عالم معنا، آنچه را با روح خویش لمس می نماید به تصویر کشد. نگارگری، همان هنر ظریف و ریزنقش خاور نزدیک است که معمولا دارای ویژگی کاربردی است مثلا برای مصورسازی کتب ادبی، تاریخی، علمی و پزشکی یا مذهبی تولید می شود یا به صورت «دیوارنگاره» بر روی دیوار کشیده می شود.

“نگاریدن” در فرهنگ لغات فارسی به معنای نقاشی کردن و “نگار” به معنای نقش است و “نگارگری” در حقیقت همان (نقاشی به سبک ایرانی) است. نگارگری، دارای اصول و قوانینی است که آن را از نقاشی های اروپایی و مینیاتور متمایز می کند. گاهی نگارگری به اشتباه مینیاتور خوانده می شود که مینیاتور واژه ای فرانسوی است و به هنرهای ظریف و کوچک اندازه ی قرون وسطی گفته می شود و با نگارگری متفاوت است.

نگارگری ایرانی، به نقاشی هایی گفته می شود که حاصل خیالات و رویا پردازی های هنرمند و سیر کردن روح او در عالم معناست؛ هنرمند سعی می کند تا با گشتن در عالم معنا، آنچه را با روح خویش لمس می نماید به تصویر کشد.

نقاشی قهوه خانه ای

نقاشی قهوه‌خانه شیوه‌ای از نقاشی ایرانی است. این نقاشی، نقاشی روایی رنگ روغنی با درون‌مایه‌های رزمی، مذهبی و بزمی است که در اواخر قاجار و اوایل پهلوی همزمان با جنبش مشروطهٔ ایران، اوج گرفت. نمونه‌های قابل توجهی از آثار هنرمندان نقاشی قهوه‌خانه‌ای در موزهٔ رضا عباسی نگهداری می‌شود.

نقاشی قهوه خانه ای» اصطلاحی است برای نوعی نقاشی روایی با سوژه ای مذهبی یا رزمی و گاهی بزمی است که توسط هنرمندان مکتب ندیده با تکنیک رنگ و روغن نقاشی می شد. این هنر متقارن با دوران جنبش مشروطیت ، بر اساس سنت های هنر مردمی و دینی و متاثر از نقاشی طبیعت گرای رایج در آن زمان می باشد. نقاشان این رشته برای آثار خود عنوان «خیالی سازی» را برگزیده بودند تا از نقاشانی که به واقعیت عینی می پرداختند متمایز باشند.

مقاله کامل نقاشی قهوه خانه ای

صنایع دستی سنگی

صنایع دستی سنگی ایران،میراثی ماندگار تمدن چند هزار ساله ایران و صنایع دستی بجای مانده آن، میراث ماندگار بسیاری برای ما، مردم امروز این کشور کهن به یادگار گذاشته که مجموعه این میراث، هویت تاریخی و ملی ما را تشکیل می دهد.

این میراث، مظاهر و جلوه های متنوع و متعددی دارد که هر یک از آنها به نحوی، گذشته درخشان و تمدن باستانی این مرز و بوم را بازگو می کند.یکی از این مظاهر که در شاخه های متنوعی خود نمایی می کند و بازگو کننده ی هویت و ذوق و هنر ایرانیان است،صنایع دستی است. با استفاده از ابزارها و تجهیزات مختلف، این سنگ ها حکاکی و تراشیده می شوند و از آن ها محصولات مختلفی همچون انواع ظروف، پایه چراغ، قاب عکس، انواع نگین و … ساخته می شود.

صنایع  ستی سفال و سرامیک

سفال و سفالگری یکی دیگر از هنرهای دستی زیبا، در کشورمان می باشد. افرادی که با دستگاه های مخصوص به درست کردن آن می پردازند، سفالگر گفته می شود. در واقع سفال یک محصول خام می باشد که به وسیله لعاب های متفاوت می توان آن را تزیین کرد. از مهمترین این لعاب ها می توان به فیروزه کاری و مینا کاری اشاره کرد.بسیاری از افراد این محصولات را با آبرنگ، رنگ های آکرولیک و رنگ های دیگر تزیین می کنند.

استفاده از پارچه، یکی دیگر از روش های تزیین این ظروف می باشد.با کمک پارچه های مختلف، می توان ظروف را به صورت چهل تکه درآورد. سفال در اشکال و نقش های متفاوتی ساخته می شوند،که هر کدام از آن ها زیبایی و کاربرد های متنوعی نیز دارند.

هنر سفالگری در واقع یکی از ارزشمند ترین هنرها به شمار می رود و سفال های ساخته شده در هر قرن، نمادی از فرهنگ آن دوران می باشد. برای ساخت سفال از گِل استفاده می شود و با کمک آن می توان ظروف سفالی، بشقاب سفالی، کوزه سفالی و … را در بهترین حالت ممکن ساخت.

صنایع دستی بافت و نساجی

نمی توان انکار کرد که در زمانهای نه خیلی دور، بیشتر لباسهای زمستانی در تابستانی گرم و به دست مادران بافته می شده یا بافتن انواع پارچه ها با مواد در دسترس بانوان ایرانی آماده می شده است. همین فعالیتهای به ظاهر ساده در منزل جز کسب و کارهای خانگی محسوب می شود. اگر این تولیدات دارای تنوع و افزایش تولید شوند قابل فروش به دیگران می گردد. بانوان درآمد زیادی از این دست سازه ها خواهند داشت. علاوه بر زنان مردان نیز از این پیشه برای کسب درآمد استفاده میکنند.

آثار بافندگی بیشتر به صورت تخت و به شکل‌های مستطیل و مریع در اندازه‌های مختلف بافته می‌شوند. البته گاهی به شکل‌های دیگری مانند دایره، چندضلعی و حتی بیضی نیز تولید می‌شوند. برخی از بافته‌ها در شکل‌های سه بعدی (حجمی) تولید می‌شوند مانند ظروف حصیری و بامبو تا کارآیی لازم را داشته باشند. گاهی هم بافندگان با ذوق و مبتکر احجامی را می‌بافند که بیشتر جنبه‌ی نمایشی دارد. ظروف و اشیای بافته شده‌ی تزیینی از این قبیل‌اند. آثار بافندگی معمولا از طرح‌ها و نقش‌ها و رنگ‌آمیزی گوناگونی برخوردارند. انواع طرح‌ها و نقش‌های سنتی (گیاهی، حیوانی، انسانی، انتزاعی و …)  را برای تزبین آثار بافندگی و زیباتر شدن آنها به کار می‌گیرند که همزمان در مراحل بافت اجرا می‌شود.

برخی از آثار بافندگی مانند قالی و پارچه مخمل پرزدارند، برخی مانند پارچه و گلیم، صاف و هموار و بدون پرزند و برخی مانند حصیر دارای سطحی زبر و مشبک‌اند. بسیاری از این محصولات (فرش، نمد، ہارجه و …) انعطاف پذیر بوده و برخی از آنها (مانند ظروف و اشیای حصیری و آثار بافته شده از شاخه‌های گیاهان و …) به نسبت کمتری از این ویژگی برخوردارند و یا اصلا انعطاف پذیر نیستند.

صنایع دستی فلزی

صنایع دستی فلزی یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع دستی در جهان است که هنوز هم در بسیاری از کشورها به عنوان یک هنر و صنعت مورد توجه قرار دارد. این صنعت شامل تولید اشیا و آثار هنری با استفاده از فلزات مختلف مانند آهن، برنج، نقره و طلا است. صنایع دستی فلزی به علت زیرکاری، حکاکی، جواهرسازی و ساخت قطعات مختلف، به عنوان صنعتی کاملا جامع در نظر گرفته می‌شوند. صنایع دستی فلزی در کشور ما هم طرفداران خاص خود را دارند و خیلی از افراد، از این صنایع برای تزئین خانه خود استفاده می‌کنند. اگر شما هم می‌خواهید با انواع صنایع دستی فلزی آشنا شوید، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

صنایع دستی شیشه گری

هنر شیشه گری به اقدامی گفته می شود که با انجام آن از متریال شیشه مذاب و محصولات آن لوازمی با قابلیت تزیینی و کاربردی تولید می شود. صنایع دستی شیشه ای، در عین سادگی، با درخشش زیبا زیر نور، جزو هنر های دستی پرطرفدار به حساب می‌آیند. در واقع شیشه ترکیبی از سیلیکات های قلیایی است که در کوره و دمای مورد نظر به حالت مذاب و خمیری در می آید و می توان با استفاده از فن و مهارت آن را به شکل مورد نظر خود تبدیل کرد. شیشه موادی است که در ساختار خود شکل های هندسی ندارد، به همین دلیل پس از ذوب شدن به راحتی فرم می پذیرد و می توان فرم دلخواه را در آن اجرا کرد.

شیشه گری هنر و صنعتی است که بشر از هزاران سال قبل با آن آشنا بوده است و در طول تاریخ از این هنر و صنعت در ابعاد مختلف زندگی درباری و عادی استفاده کرده است  و امروزه نیز با وجود اینکه شیشه گری به یک صنعت تبدیل شده و نیازهای جوامع از طریق آن رفع می شود اما، شیشه گری دستی و سنتی به عنوان یک پیشه و هنر همچنان جریان دارد.

صنایع دستی چوبی

صنایع دستی چوبی یکی از صنایع جالب و جذاب صنایع دستی است که طرفدار بسیار زیادی دارد و هر کسی با دیدن آن به هنر و زیبایی آن پی می‌برد. یک اثر ظریف و زیبای چوبی که با دست درست شده است(صنایع چوبی دست ساز)، تا سالها نشان دهنده ذوق آفریننده آن است و از آنجایی که مواد اولیه ی آن که چوب است در بخشهایی از ایران به فراوانی و به طور طبیعی وجود دارند، انواع محصولات صنایع دستی که از چوب و یا ساقه ی انواع درختان ساخته می شوند نیز مورد استقبال قرار گرفته است.

صنایع دستی چاپ سنتی

  چاپ و انتقال طرح یا نقش بر روی مواد مختلف برای تزبین به وسیله‌ی قالب، مهر و قلم موی آغشته به رنگ و یا موم را چاپ سنتی می‌گویند.

چاپ سنتی در ایران مرسوم ترین چاپ روی پارچه است. هر نقشی در چاپ پارچه به وسیله قالب، قلم مو، موم و رنگ‌های مختلف روی انواع پارچه قابل انتقال است. با استفاده از چاپ سنتی می‌توان مقدار زیادی از پارچه را در مدت کوتاهی نقش اندازی و رنگ گذاری کرد.

انواع چاپ سنتی

به دو روش چاپ مستقیم و غیر مستقیم انجام می‌شود.

صنایع دستی فلزی

صنایع دستی فلزی یکی از قدیمی‌ترین و مهم‌ترین صنایع دستی در جهان است که هنوز هم در بسیاری از کشورها به عنوان یک هنر و صنعت مورد توجه قرار دارد. این صنعت شامل تولید اشیا و آثار هنری با استفاده از فلزات مختلف مانند آهن، برنج، نقره و طلا است. صنایع دستی فلزی به علت زیرکاری، حکاکی، جواهرسازی و ساخت قطعات مختلف، به عنوان صنعتی کاملا جامع در نظر گرفته می‌شوند. صنایع دستی فلزی در کشور ما هم طرفداران خاص خود را دارند و خیلی از افراد، از این صنایع برای تزئین خانه خود استفاده می‌کنند.

برای نخستین بار در 7000 سال پیش، فلز پرکاربرد مس کشف شد. این کشف بزرگ، باعث تحول بزرگی در هنر و صنعت شد که تا روزگار امروز هم ادامه دارد. پس از آن، کشف فلزات دیگر و ساخت صنایع دستی با آن‌ها، این هنر گسترش بیشتری پیدا کرد.

در ایران، از هزاران سال پیش، تولید آثار هنری از فلز بسیار رواج داشته است و انواع صنایع دستی فلزی را می‌توان از دوران هخامنشی و ساسانی تا دوران صفوی و سلجوقی مشاهده کرد. در طول تاریخ ایران، عمده صنایع فلزی از طلا، نقره، مس و برنج ساخته شده‌اند. اما گاهی اوقات، هنرمندان ایرانی برای افزایش زیبایی صنایع دستی خود، از آهن، فولاد، روی و… نیز استفاده کرده‌اند.

صنایع دستی جلد سازی

هنر جلدسازی از هنرهایی است که در ایران پیشینه ای دیرینه دارد. در ایران باستان، برای حفظ اوراق پوستی و یا “توز” و یا “دیبه” از محفظه هایی استفاده می شده است. این محفظه ها از آهن و یا مفرغ بود و بعدها آن را از زر و سیم هم ساخته اند و روی این محفظه ها ، بنا به اهمیت کتاب، با گوهر آراسته می شد. بعدها با پیشرفت کار دباغی پوست، توانستند ” پارشمن” (=منسوب به پرگامون در آسیای صغیر) بسازند. در دباغی پوست پیشرفت تا بدانجا حاصل شد که از پوست بز و بز کوهی کاغذهایی به مراتب لطیف تر از کاغذهای امروزی تهیه می کردند. سپس اوراق را شیرازه می بستند. پس از رواج شیرازه و ” تدوین” اوراق ، کتاب به صورت کنونی در آمد و در این زمان است که برای حفاظت اوراق مدون ، به هر یک از کتابها محفظه هایی از چرم و چوب و فلز اختصاص یافت و چون محفظه هایی چوبی و فلزی در معرض تباهی بودند، محفظه های چرمین رواج یافت که هم از نظر وزن سبک و هم مقاومت آن بیشتر است و ساختن آن نیز آسانتر .

با سابقه ای که برای گوهرنشانی محفظه ها وجود داشت ، در گوهر نشانی و تزیین جلدهای چرمین نیز ذوق و سلیقه به کار می بردند و کتابهای گوهر نشان ایران باستان، در تاریخ یاد شده است. از آن جمله درباره ” افشین” ، سردار مشهور عهد عباسی  ، گفته اند که در خانه اش کتاب هایی آراسته به گوهرها و سنگ های زینتی یافته می شده است.

کاغذ سازی سنتی

روش ساخت کاغذ از الیاف گیاهی از سه قرن قبل میلاد در چین رایج شد و مورد استفاده قرار گرفت. محتملا ابداع کاغذ را به تسای لون نسبت می دهند.

ارتباط کشور ایران و چین سبب شد تا در اواخر قرن 6میلادی، کاغذ در کنار « پارشمن » در دیوانخانه دولت ساسانی مورد استفاده قرار گیرد؛ اما چینی ها در این مدت روش ساخت کاغذ را به صورت یک راز به سختی حفظ می کردند.