صنایع دستی چیست؟
وسیله و صنعتی که به کمک دست و با ابزار ساده ساخته میشود را صنایع دستی میگویند.صنایع دستی، بسته به جو حاکم بر جامعه و خصوصیات مردم یک منطقه، متفاوت است. برای مثال در ایران، با توجه به دین اسلام و فرهنگ اصیل مردم ما، در زمینه مذهبی، صنایع دستی بلوغ و شکوه زیادی را تجربه کردهاند. با توجه به ویژگیهای خاص صنایع دستی، هر وسیلهای را نمیتوانیم در دایره صنایع دستی قرار دهیم. چرا که این آثار از ویژگیها و خصوصیات متفاوتی نسبت به سایر محصولات برخوردار هستند.
تفاوت صنایع دستی با کاردستی؟
خیلی از افراد صنایع دستی را با کار دستی اشتباه میگیرند. درصورتی تفاوت اصلی بین آن دو این است که صنایع دستی علاوه بر جنبه ی تزئینی و زیبایی بسیار کاربردی هم می باشند. اما کاردستی بیشتر جهت تزئینات با دست ساخته میشوند. آنچه مقولهٔ صنایع دستی را از هنر کاردستی متمایز میسازد، هدف از ساختن آنهاست. صنایع دستی لوازمی هستند که قرار است مورد استفاده قرار گرفته و کهنه، پوسیده و غیره شوند. موارد استفاده از آنها بیش از یک تزئین سادهاست. صنایع دستی اغلب کارهای فرهنگی و مرسوم تلقی میشوند زیرا به عنوان بخشی از الزامات زندگی روزمره مطرح هستند. درحالی که هنر و کاردستی بیشتر یک فعالیت سرگرمی گونه و یک ارائه بی نقص از یک تکنیک خلاقیت است.
ویژگی های صنایع دستی
- توسط هنر دست و ابزار های دستی ساخته میشوند.
- به گردش مالی کشور کمک میکنند و به کشور های دیگر صادر میشود.
- باعث ایجاد یک اشتغالزایی در کشور میشود.
- مواد اولیه آن از داخل کشور فراهم میشود.
- زمان ساخت محصولات نسبتاً زیاد است.
- خلاقیت و ذوق خاصی در محصولات نمایان است.
- قیمت این محصولات نسبت به محصولات ماشینی بالاتر است.
تشخیص صنایع دستی اصل و بدل
هنگام خرید صنایع دستی دقت به اصل بودن کالا از مهم ترین بخش خرید است.
- شناخت مواد اولیه
- توجه به جزئیات و دقت در ساخت
- تحقیق درباره هنرمندان و تولیدکنندگان
- بررسی تکنیکهای ساخت
- استفاده از مستندات و گواهینامهها
- ارزیابیهای مستقل و مشورت با کارشناسان
- خرید از منابع معتبر
صنایع دستی هر شهر نشان دهنده ی کیست ؟
آثار صنایع دستی جایگاه ویژه اي در هنرهاي هر کشور داشته. و نشان از آداب و رسوم، اعتقادات و شرایط زندگی مناطق و شهرهای مختلف ایران دارد. کشور عزیز ما ایران به دلیل گستردگی جغرافیایی، تنوع آب و هوایی، شرایط اقلیمی و نیز فرهنگ تنوع رشته هاي صنایع دستی به جنس مواد اولیه، روش تولید، کاربرد، شکل نهایی و … آنها باز میگردد.
به همین دلیل تاکنون بر اساس دیدگاه هاي مختلف طبقه بندي هایی براي صنایع دستی ارایه شده. که هر یک در جاي خود قابل تآمل است.
صنایع دستی شهرهای ایران
صنایع دستی اصفهان
صنایع دستی شیراز
شیشه گری در شیراز
شیشه گری یکی از معروف ترین صنایع دستی شیراز و از مهمترین هنرهای آن است که از حرارتدادن شیشه به دست میآید. در این هنر ابتدا ماده شیشه (سلیس) را حرارت میدهند و سپس با ابزارها و غالبهای مختلف اشیای جدیدی مانند گلدان، قوری، بطری، گلاب پاش، ظروف آزمایشگاهی و… خلق میکنند. هنر شیشه گری نیز فنون مختلفی داشته و مربوط به 4 هزار سال پیش میشود که بقایای آن در کشورهای مختلفی مانند مصر پیدا شده است.
صنایع دستی اهواز
بوریا بافی
یکی دیگر از صنایع دستی و سوغات شهر اهواز، بوریا است. بوریا حصیری است که بیشتر به عنوان زیرانداز استفاده میشود اما در سقف ساختمانها برای سرپوش نیز کاربرد دارد. بوریا بافی اهواز، بیشتر هنر مردم روستاهای اطراف این شهر است. این نوع از هنر صنایع دستی اهواز از نیهای مرداب ساخته میشود و هنری سخت و سنگین به شمار میرود. به همین دلیل، بوریا بافی اغلب توسط مردان انجام میشود.
صنایع دستی مازندران
حصیربافی
کلاه، سبد، زنبیل، زیرانداز و دیگر وسایلی که با حصیر بافته شدهاند، اولین چیزهایی هستند که در بدو ورود به استان مازندارن توجه گردشگران را به خود جلب میکنند و معمولا بهعنوان سوغات شمال خریداری میشوند. هنرمندان مازندرانی این وسایل حصیری را با استفاده از گیاهان خودروی باتلاقها و آببندانها مانند «گاله» و «واش» و به کارگیری چوب، نی و علفهایی به نام «وران» و «سازیر» میسازند. آنها بعد از اتمام فصل بهار این گیاهان را از آببندان میبرند و خشک میکنند.
صنایع دستی تبریز
چرم تبریز
شهر تبریز بهعنوان پایتخت صنعت چرم و کفش، از گذشته دارای کارخانههای متعدد چرمسازی و کارگاههای تولید کفش دستدوز و صنعتی بوده است و بخش مهمی از محصولات چرمی مصرفی کشور را تامین میکند. تولیدات چرمی تبریز شهرت جهانی دارند و بهعنوان یکی از بهترین سوغات ایران، شناخته و به کشورهای مختلف نیز صادر میشوند. کارگاههای بسیاری در شهر تبریز در زمینه تولید چرم سبک و سنگین فعالیت میکنند.
اولین کارخانه چرمسازی ایران، سال ۱۳۰۸ در شهر تبریز افتتاح شد. شهر چرمشهر واقع در ۱۰ کیلومتری شمال غرب تبریز، قطب تولید چرم کشور است. هنرمندان تبریزی سابقه طولانی در تولید چرم باکیفیت و محصولات متنوع چرمی دارند. حدود ۹۰ درصد از کفشهای دستدوز تمام چرم کشور، در تبریز تولید میشوند.
صنایع دستی بندر عباس
بادله دوزی
بادلهدوزی یا تلیبافی یکی از رودوزیهای سنتی و صنایع دستی هرمزگان است که در لغتنامه به معنای یراق بادله به جامه دوختن یا یراقدار کردن جامه است. این نوار با پهنای پانزده سانتیمتری از به هم پیوستن چند نوع زری با هم ،بهصورتی که زری بزرگ در وسط و زریهای کوچک در اطراف است، تولید میشود که معمولا برای تزئین کردن لبه شلوارهای زنانه استفاده میشود.
صنایع دستی یزد
فرش دستباف
فرشهای دستباف یزدی اصلیترین صنایع دستی این شهر هستند که نیمی از آنها به دست مشتریان خارجی میرسند. همچنین ۷۵ درصد از این فرش و قالیها با پشم و باقی آنها با کرک بافته میشوند. در بافت این فرشها از طرح و نقشهای مختلفی مثل گل و ماهی، سردار جنگل، هراتی و کرمانی استفاده میشود که از قدیمیترین نقش و نگارهای ایرانی به حساب میآیند. حتی اگر قصد خرید این فرشهای دستباف اصیل و قیمتی را ندارید، در مجموعه بازار سنتی یزد از حجرههای صنایع دستی یزد و فرش فروشی دیدن کنید و از تماشای هنر دستِ اهالی شهر لذت ببرید.
صنایع دستی کرمانشاه
ارغوان بافی
ارغوان بافی یا سبد بافی یکی از صنایع دستی رایج قدیمی در بین ایرانیان است؛ در واقع این هنر از زمانی آغاز شد که بشر ساقهها و شاخههای نازک درختان را چید. بافت سبد با انواع شاخهها، ترکهها و ساقههای گیاهان و درختان در استان کرمانشاه رایج است و شما میتوانید انواع محصولات ارغوان بافی را در این استان خریداری کنید.
روستای داریان از توابع شهرستان پاوه یکی از معروفترین مناطق سبد بافی در استان کرمانشاه است. هنرمندان داریانی برای بافت سبد از شاخههای درخت ارغوان استفاده میکنند و به همین دلیل به این هنر ارغوان بافی نیز میگویند. درخت ارغوان که بیشتر در ناحیه سردسیر و کوهستانی اورامانات میروید، دارای ترکههای بسیار مقاومی است و سبدهای بافته شده از این درخت از لحاظ مقاومت و زیبایی به نسبت دیگر محصولات متمایز هستند.
آخرین دیدگاهها