صنایع دستی handicraft))حاصل فکر، عمل، ابتکار و خلاقیت مردم یک کشور است و همین باعث توجه بیشتر به اهمیت صنایع دستی می شود همچنین و با ویژگی های ارزشمند خود از جمله تولیدات غیر وابسته ای است که نیاز به حمایتی مبتنی بر شناخت کامل ارزش های اختصاصی آن دارد تا بتواند به عنوان یکی از ستون های استقلال اقتصادی مطرح شود. صنایع دستی در گذشته جایگاه و اهمیت ویژه ای در ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، صرفه جویی ارزی، افزایش تولید و درآمد ملی داشته است. به باور کارشناسان و برنامه ریزان اهمیت صنایع دستی نه تنها به دلیل درآمدزایی آن نیست بلکه به لحاظ حفظ ارزش ها، اصالت ها و خواستگاه فرهنگی و هنری بایدمورد توجه باشد که اخیرا مورد بی مهری قرار گرفته است. تحقیق حاضر به بررسی اثرات اقتصادی صنایع دستی در جمهوری اسلامی ایران می پردازد. به این منظور با استفاده از مدل داده- ستانده و روش حذف فرضی، با اختصاص سطر و ستون قالی و قالیچه، گلیم و زیلو، به عنوان نماینده صنایع دستی ایران، پیوند های کل، پیوندهای پیشین و پیوندهای پسین برای بخشهای مختلف اقتصادی محاسبه میگردد. نتایج این تحقیق نشان میدهد که صنایع دستی در بین 25 فعالیت اقتصادی تحت مطالعه رتبه 18را داراست که نشان دهنده ارتباط ضعیف این بخش با سایر بخشها میباشد. رتبه فوق بیانگر این موضوع است که با توجه به سوابق دیرینه صنایع دستی در ایران و گستردگی این رشته از صنعت در سالهای دور، این بخش از صنعت در اقتصاد ایران اهمیت چندانی ندارد و شاید به همین دلیل است که مرکز آمار ایران از جمع آوری آمارهای مربوط به صنایع دستی امتناع می ورزد. بنابراین به یقین میتوان گفت که پیشرفت و حفظ صنایع دستی در ایران مستلزم توجه بیشتری از سوی مسئولان و کارشناسان میباشد.
لینک مرتبط : خرید صنایع دستی
اهميت صنايع دستي از جهات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اشتغالزایی
بدون شک یکی از افتخارات هر ملت و کشوری، صنایع بومی و دستی آن است هنرهای سنتی، مجموعه هنرهای اصیل، بومی و مردمی هر کشور است که ریشههای عمیق و استوار در اعتقادات آداب، عادات، رسوم، سنن و در مجموع فرهنگ معنوی جامعه دارد و نمایشگر فرهنگ و تمدن اقوام بوده است. میراثهای فرهنگی و هنری که در طول قرون به آیندگان منتقل میگردد دارای ارزش معنوی زیاد بود و بر پشتوانه های فرهنگی ـ هنری گذشتگان بنا شده است.
در حدود 8000 سال قبل که به عصر «نوسنگي معروف است، مردمي در منطقه وسيعي در آسياي جنوب غربي زندگي مي کردند که براي نخستين بار در گروههاي کوچک جمع آمده، در يک مکان ساکن شدند و اولين دهکده ها را به وجود آوردند. آثار به دست آمده از دوران پارينه سنگي، ميان سنگي و نوسنگي، گواه بر فعاليت انسان در ساخت ابزار و وسايل سنگي است. ابزارهايي چون تيغه هاي دندانه دار و به شکلهاي مختلف هندسي در مکانهايي مانند بيستون و غارهاي هوتو و کمربند به دست آمده است. انساني که ياد گرفته بود با کاشتن دانه هاي خوراکي مقدار بيشتري از آن را به دست آورد، ناگزير بود آن را در جايي ذخيره کند. لذا اين كار ظرفهايي را مي خواست که در برابر گرما و رطوبت هوا مقاومت داشته باشد و غلات، در آن فاسد نشود. از اين رو انسان دوران نوسنگي با الهام از همان شکلهاي طبيعي و با آميختن آب و خاک، اولين ظرفهاي سفالي را ساخت
بر اساس آخرین تعریفی که از هنرهای سنتی ، توسط فرهنگستان هنر به عمل آمده است (هنرهای سنتی ) ، هنرها و صنایع بدیعی است که جوهر آن برگرفته از مبدإ و حیاتی بوده و دارای صورتی متناسب با آن گوهر است و تاسیس آن به نحوی به اولیاء دین و یا تجلیات باطنی هنرمندان مربوط می شود و طی قرون متمادی از طریق هنر مندان و هنروران با حفظ آداب معنوی ، سینه به سینه به عنوان میراثی گرانقدر به ما رسیده است هنرهایی که افزون بر اصول ثابت ، دارای فروغ متغیری است که سبب تطبیق آن با شرایط هر دوره شده است.
در «دایره المعارف بریتانیا » نيز ضمن تعریف معنای واژه ی صنایع دستی آمده است که «صنایع دستي به آن گروه از صنایع گفته می شود که مهارت، ذوق و بینش انسان در تولید آن نقش اساسی دارد » و از دیدگاه «استاد علی اکبر دهخدا » صنایع دستی عبارت است از «آنچه با دست ساخته می شود ، از پارچه و قالی ، ساخته های فلزی و غیره – مقابل صنایع ماشینی » و «استاد دکتر محمد معین » را عقیده بر این است که « صنایع دستی ، شامل صنعت هایی که دست در آن دخیل است مانند پارچه بافی و قالیبافی می شود. » به موجب تعریف دیگری «صنایع دستی به آن رشته از صنایع اطلاق می شود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینش های فلسفی و ذوق و هنر انسان های هر منطقه با توجه به میراث های قومی آنان ساخته و پرداخته می شود.» آخرین تعریفی که از صنایع دستی توسط گروهی از کارشناسان سازمان صنایع دستی ایران اراِیه شده چنین است : صنایع دستی به مجموعه ای از «هنر – صنعت ها » اطلاق می شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیه ی بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی می شود که در هر وجه ان ذوق هنری و خلاقیت فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای است. با این حال از آنجا که تاثیر فوق العاده ی سنت ها و رسوم منطقه یی در صنایع دستی به خوبی قابل رویت است. تعریف مشخص و معینی به عنوان یک تفریف استاندارد از آنچه صنایع دستی نامیده می شود ، نمی توان به دست داد ..
از ویژگیهای ارزنده اي صنايع دستي ملی و غیر وابسته، قابلیت ایجاد و توسعه در کلیه مناطق شهری، روستایی و عشایری، عدم نیاز به کارشناسان خارجی، دسترسی آسان به مواد اولیه و ابزار کار مختصر و ارزان، ارزش افزوده بالا، عدم نیاز به سرمایهگذاری زیاد، بستر ساز صنعت گردشگری، عدم آثار مخرب زیست محیطی، ایجاد درآمد مکمل، قدرت اشتغالزایی و .. است كه مسئولین و دست اندر کاران را بر ان داشته تا با عزمی جدی زمینه رشد و اعتلای این صنعت را آماده نمایند.
صنايع دستي ايران نيز به عنوان نماد و تبلور فرهنگ غني اين سرزمين از ديرباز شهرتي جهاني داشته است. خمير مايه اصلي آثاري که به دست هنرمندان خلاق و سختکوش ايراني پديد آمده از عمق تاريخ کهن اين مرز و بوم نشات گرفته است.به عبارت دیگر در دنیای امروز صنایع فرهنگی هم از نظر ایجاد اشتغال پایدار و هم از حیث گردش اقتصادی و مباحث مربوط به گفتمان سازی و تبلیغات فرهنگی، مورد توجه بسیاری از کشورها است استمرار این فعالیتها و حرکت به سوی توسعه پایدار کسب و کار در این حوزهها، به مطالعات تخصصی و پژوهش نیاز مبرم دارد.
امید است با رشد و توسع صنایع دستی گام های موثری در جهت ایجاد فرصت های شغلی برداشته تا این صنعت جایگاه واقعی خود را از جهات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و اشتغالزایی را پیدا وموجبات رشد و توسعه اقتصادی فراهم گردد.
اهمیت صنایع دستی در پیشرفت زندگی انسان
ماهیت برتر، متمایز و خارق العاده محصولات هر صنعتگر و فواید صنایع دستی از ویژگی های متفاوتی ناشی می شود که می تواند زیبایی شناختی، سودگرایی، خلاقیت، وابستگی فرهنگی را به همراه داشته باشد. بنابراین صنایع دستی از نظر عملکردی، سنتی، مذهبی و اجتماعی مهم است.
بخش صنایع دستی یک بخش پویا، قابل توجه و پربار است و برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه به عنوان یک کالای صادراتی در نظر گرفته می شود. امروزه، صنایع دستی در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مهمترین منبع نان آور و تامین کننده اشتغال سودآور محسوب می شود. بعلاوه، این صنعت یکی از عوامل اصلی تولید سرانه ملی می باشد. به صراحت می توان گفت که در بسیاری از مناطق جهان، صنایع دستی به عنوان دومین بزرگترین صنعت اشتغال روستایی پس از کشاورزی شناخته شده است.
لینک مرتبط: می تواندی برای شناخت صنایع دستی ایران مقاله انواع صنایع دستی ایران را مطالعه کنید .
اهمیت صنایع دستی در اشتغال
صنایع دستی دارای ویژگی های بسیاری از جمله پتانسیل اشتغال بالا، سرمایه گذاری سرانه کم و ارزش افزوده بالا، مشارکت زنان و اقشار ضعیف جامعه، سازگار با محیط زیست و دارای چشم اندازهایی برای تقویت استعدادهای هنری، ابتکاری و خلاق می باشد.
این ویژگی ها صنایع دستی را به یکی از بخش های مطلوب در روند رشد و توسعه اقتصادی هر کشور در حال توسعه، تبدیل می کند. در عصر جهانی شدن، همزمان با ادغام اقتصادهای ملی جهان، کالاها بیشتر تجاری می شوند و صنعتگران محصولات خود را در رقابت بین المللی می بینند. بازارها مملو از کالاهایی از سراسر جهان است که تولید صنایع دستی می باشد؛ و از تمام بخش های اقتصاد جهانی مدرن عبور می کنند. تولید صنایع دستی پس از صنعتی شدن جوامع، به دلیل تنوع و زیبایی بسیار رونق یافته است.
فعالیت در این عرصه و تولید این محصولات، مزایایی همچون، حداقل سرمایه اولیه، ساعات کاری انعطاف پذیر، امکانات و توانایی کار در خانه، مدیریت شخصی شغل خود و … دارند. بسیاری از اشکال دیگر اشتغال در صنایع دستی، درجه ای از خودکفایی نیروی کار را برای کسانی که سرمایه محدودی در اقتصاد مبتنی بر پول نقد دارند، امکان پذیر می کند.
صنایع دستی به عنوان وسیله ای برای زندگی، فرصتی ایده آل برای کارآفرینان نوآورجوان و مهارتی فوق العاده را فراهم می کند. علاوه بر این، فرصت هایی برای اشتغال فصلی، که در آن حجم کار فقط در یک دوره زمانی خاص از سال اتفاق می افتد، ارائه می شود.
لینک مرتبط : برای دیدن نمونه محصولات حصیری اینجا کلیک کنید.
صنایع دستی چه اهمیتی دارد؟
صنایع دستی دارای اهمیت فرهنگی و اقتصادی می باشد. مورد اول منجر به حفظ میراث، مهارت و پیشرفت هنر می شود. در حالی که در دومی، اشتغال، ارزش افزوده بالا، استفاده از سرمایه کم و پتانسیل صادرات در آن نهفته است.
سیستان و بلوچستان بیشتر به واسطه میراث فرهنگی، هنر و صنایع دستی غنی شناخته شده است؛ که فرصتی را برای همگرایی اندیشه، فرهنگ و هنر ایرانی و بومی فراهم کرده است. باید در نظر داشت که موقعیت جغرافیایی سیستان برای صنایع دستی کاملا مناسب است. در نتیجه، هنر و مهارت در این منطقه به راحتی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود.
سیستان و بلوچستان محل تولید مصنوعات متعددی است که در آن سوزن دوزی، چرم دوزی، شال، اقلام صنایع دستی، روسری، روتختی، صندل بلوچی و … جایگاه ویژه ای دارند. همچنین در سیستان و بلوچستان، صنایع دستی متنوعی قابل ذکر است که مسیر رشد اقتصادی و توسعه کشور را هدایت می کنند.
سهم بخش صنایع دستی در سیستان، به منظور ایجاد کارایی در بازار صنایع دستی و افزایش سهم صادرات صنایع دستی در بازار بین المللی و اقدامات ارتقا صادرات قابل توجه می باشد. دولت باید اهمیت نظریه رشد به رهبری صادرات را در رشد و توسعه صنعت تجارت، و صنایع دستی، به طور خاص برجسته کنند. تحقیق و مطالعات در زمینه صنایع دستی باید در زمینه اهمیت اقدامات ارتقا صادرات صنایع دستی در بازار تجارت بین الملل گسترش یابد تا عملکرد با کیفیت بالا ایجاد شده و پایدار باشد.
شرکت نقش و دوخت، در این زمینه یکی از تاثیرگذارترین اقدامات را انجام داده است و به معرفی فواید صنایع دستی سیستان و بلوچستان در بازارهای داخلی و خارجی پرداخته است. شما را به بازدید از محصولات و مقالات سایت نقش و دوخت دعوت می کنیم.
اهمیت صنایع دستی در صادرات
امروزه با امکانات گستردهای که در زمینهی فروش داخلی و صادرات صنایعدستی به کشورهای خارجی وجود دارد، میتوان برای این نیرو در بخش کشاورزی شغل و درآمد ایجاد کرد و از مهاجرت بیرویهی آنان به شهرها جلوگیری کرد؛ در حال حاضر تعداد زیادی از روستاها، کشاورزان و خانوادهشان با پرداختن به صنایعدستی و تولید محصولاتی نظیر قالی، گلیم، رودوزیهای سنتی، پارچههای دستبافت، سفال، حصیربافی و غیره به درآمد جانبی قابلتوجهی دست یافتهاند و همین امر عامل مهمی در جلوگیری از مهاجرت آنان به شهر بوده است.
صنعت هنرهای دستی، این پتانسیل را دارند که به افزایش اشتغال زایی و درآمدهای غنی یک کشور بپردازند؛ از فواید صنایع دستی می توان به توانمند سازی زنان نیز اشاره نمود. هستند در سرتاسر کشور، بانوان هنرمندی که با استفاده از هنر و خلاقیت خود در مناطق روستایی به این شغل مشغول اند.
اهمیت صنایع دستی در ازدیاد درآمد سرانه
امروزه تلاش برای افزایش درآمد سرانه در کشورهای مختلف جهان به رقابتی بی پایان تبدیل شده است و به نظر می رسد در صورتی که کشورهای جهان سوم موفق شوند شکاف کنونی خود را با کشورهای توسعه یافته پر کنند، برنامه های آنها موفق خواهد بود. از این رو، بدون شک هر عاملی که در افزایش درآمد سرانه کشورهای در حال توسعه نقش داشته باشد، دارای اهمیت است و این صنعت برای مزایایی مانند «کاریابی»، «ساده بودن فناوری»، «عدم نیاز به فنی و «سریع» است.
آموزش و پرورش و تأثیر فوق العاده آن در «بالا بردن سطح اشتغال» و غیره بیش از هر فعالیت اقتصادی دیگری زمینه ساز توسعه و پیشرفت است. به ویژه در مناطق روستایی و عشایری، صنایع دستی را می توان دومین منبع درآمد و در برخی نقاط کشور به عنوان مهمترین عامل شغلی و درآمدی دانست که با کمترین هزینه و در کمترین زمان ممکن شما قادر به ارائه صنایع دستی خواهید بود.
اهمیت صنایعدستی در توسعهی صادرات
موفقیتهای به دست آمده در زمینه صادرات گستردهی صنایعدستی ناشی از عوامل زیر است:
عدم شباهت و عدم رقابت پذیری محصولات صنایع دستی با محصولات صنعتی کشورهای پیشرفته، از این نظر می توان گفت که کشورهایپیشرفته متقاضی و کشورهای در حال توسعه تامین کننده هستند.
- ارزانی نسبی قیمت صنایعدستی به علت پایین بودن سطح دستمزدها در ممالک در حال توسعه
- بالا بودن قدرت خرید «تمایل نهایی به مصرف» مردم در کشورهای پیشرفته و علاقهی آنان به خرید و استفاده از اشیای «هنری-مصرفی»
- توجه کشورهای صنعتی به ملاحظات اجتماعی و سیاسی خاصی که منجر به اعمال سهمیه و معافیت های گمرکی برای محصولات صنایع دستی صادراتی به کشورهای جهان سوم شده است
اثرات فرهنگی و هنری صنایعدستی
جنبه های اقتصادی از جمله ایجاد مشاغل دائمی و فصلی، و همچنین نقش موثر آن در کاهش روند مهاجرت به شهرها در تداوم و استمرار این هنر تاثیر داشته است. هنرمندان عرصه صنایع دستی به لایههای ذهنی و شخصیتی مخاطب راه پیدا میکنند و با استفاده از طراحیهای شناخته شده و رنگها و مفاهیم، آنها را تحت تأثیر قرار میدهند و متحول میکنند؛ وجود بیش از هزار طرح، نقش و نگار در بیش از دویست هنر دستی و صدها رنگ و رنگ آمیزی نشان می دهد که صنایع دستی سنتی ایران بر عشق، معنویت، دانش، فرهنگ معنوی و بومی بنا شده است.
در مطالعات تخصصی در مورد نقش و جایگاه صنعت، هرگز نباید از آثار فرهنگی و هنری صنایع دستی صرف نظر کرد، بلکه صرفاً جنبه های اقتصادی، اجتماعی و تجاری این صنعت را نباید نادیده گرفت که هر یک از اهمیت و توجه ویژه ای برخوردار هستند. زیرا اساس اصلی صنایع دستی پایداری فرهنگی و هنری با رعایت ارزشهای فرهنگی و هنری صنایع دستی است که با حفظ کیفیت و اصالت آثار از نظر رنگ، کاغذ، رنگ و لاک همراه است و می توان به ماندگاری صنایع دستی فکر کرد تا اثرات انکارناپذیر بهره مندی از صنایع دستی اقتصادی، اجتماعی محقق شود.
اهمیت صنایع دستی در گردشگری ایران
ایران همیشه در صنایع دستی پیشتاز است و به موفقیت های زیادی دست یافته است. می توان گفت امروزه این صنعت در اکثر کشورها منبع درآمد مهمی است، حتی می توان گفت در برخی از کشورها صنایع دستی پس از کشاورزی دومین و مهم ترین شغل برای مشاغل روستایی به حساب میآید.
- موزه ها و اماکن تاریخی با برخورداری از صنعت هنری تا کنون توانسته اند به درآمدزایی خوبی دست پیدا کنند.
- از مزایای صنایع دستی می توان به درآمد ارزی کشور نیز اشاره کرد.
- در برخی از مناطق گردشگری که از لحاظ هنرهای سنتی غنی هستند وجود چنین صنعتی به کسب و کار افراد کمک بسزایی می کند.
صنایع دستی سازگار با محیط زیست
محصولات صنایع دستی کاملاً دوستدار محیط زیست هستند، بسیاری از آنها نیز از ارگانیک و طبیعی استفاده می کنند که خطری برای زندگی انسان ندارند.
آخرین دیدگاهها