صنایع‌دستی لرستان و فرصت حضور در بازارهای جهانی/ جام جهانی قطر سکوی پرش صادرات محصولات+ تصاویر
نیروی انسانی فراوان و کم‌هزینه‌بودن اشتغال در بخش صنایع‌دستی لرستان، بازاریابی مناسب و صادرات محصولات تولیدی به بازارهای جهانی می‌تواند نویدبخش تحولی چشمگیر در اقتصاد این منطقه باشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، هنرهای دست‌ساز یا صنایع‌دستی، هنرهایی است که طی سال‌های متمادی نسل به نسل و سینه‌به‌سینه حفظ شده‌است تا به مردمان روزگار امروز به یادگار برسد.
زمان دقیقی را نمی‌توان برای ساخت نخستین هنرهای دستی مشخص کرد، اما قطع به یقین بنا به نیازهای زندگی بشر ساخت صنایع‌دستی پرکاربرد نیز از همان زمان پیدایش بشر آغاز شده‌است؛ در طول زمان تکامل یافته و اشیای ساده جای خود را به اشکال جدیدتر و زیباتر داده‌است.
صنایع‌دستی امروزه نه‌تنها برای برطرف‌کردن نیازها و خریدوفروش نیست، بلکه نماد تاریخ، فرهنگ، تمدن و نوع سبک زندگی اقوام مختلف کشور است. عدم تشابه تولیدات با یکدیگر، نیاز به سرمایه‌گذاری کم و ارزش‌افزوده بالا در مقایسه با سایر رشته‌های صنعتی، قابلیت توسعه رشته‌های مختلف صنایع‌دستی در مناطق مختلف شهری، روستایی و عشایری از ویژگی‌های منحصربه‌فرد تولیدات صنایع‌دستی است.
باستان‌شناسان در لرستان ساخت نخستین صنایع‌دستی را به ابتدایی‌ترین دست‌ساخته‌های سنگی پیداشده از غارهای مسکونی پیش از تاریخ کنجی، یافته و پاسنگر خرم‌آباد که در حدود 40-35 هزار سال پیش توسط ساکنان این مناطق تولید شده‌است نسبت می‌دهند. این دست‌ساخته‌ها در گذر زمان دارای تنوع بسیار شد و بسته به نوع شهری، روستایی و عشایری طرفداران خاص خود را یافت.
صنایع‌دستی لرستان به‌جهت تنوع در رنگ، جنس و نوع علاقه‌مندان بسیاری در سراسر این استان و حتی کشور دارد و کمتر علاقه‌مند به صنایع‌دستی را می‌توان یافت که دست‌ساخته‌های هنرمندان و صنعتگران لرستان زینت‌بخش گوشه‌ای از محل کار یا منزل مسکونی‌اش نباشد.
اغلب این دست‌ساخته‌ها با سرپنجه هنرمندانه بانوانی ساخته شده‌است که سعی داشته‌اند در تأمین نیازهای اقتصادی و معیشتی خانواده سهیم باشند، اما تعداد مردانی که در این رشته‌های مختلف به فعالیت و تولید مشغولند هم کم نیستند و این نشان از کم‌هزینه‌بودن اشتغال در این صنعت نسبت به سایر صنایع دارد.
چنانچه حمایت‌های لازم از رشته‌های فعال و دارای بازار فروش موجود در صنایع‌دستی انجام شود و هنرمندان لرستانی به رفع این مشکلات دلگرم شوند می‌توان به اشتغال و تولیدی پایدار در این رشته‌ها امیدوار بود.
حجت‌الله یارمحمدی معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به فعالیت حدود 7 هزار و نفر 500 نفر در رشته‌های مختلف صنایع‌دستی این استان، اظهار داشت: بیش از 52 رشته مختلف صنایع‌دستی و حرفه سنتی در لرستان در سه بخش شهری، روستایی و عشایری شناسایی‌شده که حدود 35 رشته از آن‌ها در حال حاضر فعال است.
وی با اشاره به علت غیرفعال بودن بسیاری از رشته‌های صنایع‌دستی لرستان افزود: تولیدات برخی از این رشته‌ها در گذشته متقاضی داشته‌اند و اکنون با صنعتی‌شدن، بعضی از تولیدات دستی متوقف شده‌است و گروه دیگری از تولیدات نیز متقاضی خرید ندارند، لذا هنرمندان برای ادامه کار به مشاغل دیگری روی آورده‌اند.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان با اشاره به تعدد رشته‌های دست‌بافت این استان عنوان کرد: درصد بالایی از تولیدات لرستان به رشته‌های مختلف دست‌بافت همچون گلیم، حرمی و جاجیم و رشته‌های دیگری چون رسته صنایع چوبی همچون منبت، معرق، مشبک، رسته صنایع‌دستی فلزی از جمله ورشوسازی، قلم‌زنی، مسگری، آهنگری و رسته‌های ترکیبی چون زیورالات ستنی، تراش سنگ‌های قیمتی و چند رشته دیگر اختصاص دارد.
وی با اشاره به جایگاه صنایع‌دستی لرستان در کشور بیان کرد: این استان بر اساس آخرین ارزیابی‌های انجام‌شده جایگاه سوم صنایع‌دستی کشور را به خود اختصاص داده که نسبت به سال‌های قبل از آن جهش بسیار خوبی را تجربه کرده‌است.
یارمحمدی با بیان اینکه تولیدات هر رشته صنایع‌دستی ماهیت متفاوتی دارد، گفت: هر کدام از تولیدات بر اساس ماهیت کار، میزان تولید و فروش مختلف است و نمی‌توان عدد دقیقی در مورد میزان تولید و یا فروش کل محصولات صنایع‌دستی لرستان ارائه داد.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان با اشاره به اینکه بیشترین میزان فروش و صادرات تولیدات صنایع‌دستی این استان از طریق ارتباط شخصی تولیدکنندگان با خریداران به‌صورت مستقیم فراهم می‌شود، تصریح کرد: برخی از تولیدکنندگان توانسته‌اند با برقراری ارتباط مناسب با خریداران خارج از کشور و انجام صادرات به‌صورت چمدانی، تولیدات خود را به کشورهای اروپایی و کشورهای حاشیه خلیج فارش صادر کنند.
یارمحمدی اظهار داشت: صدور محصول توسط شخص هنرمند و با کارگاه‌های کوچک چندان راحت نیست و به‌تبع آن در مورد میزان درآمد حاصل از فروش محصولات صادرشده به قطعیت نمی‌توان اظهارنظر کرد.
وی با اشاره به کمبود بازارچه محلی عرضه صنایع‌دستی در لرستان به‌عنوان مهم‌ترین مشکل تولیدکنندگان صنایع‌دستی این استان افزود: یک بازارچه در خرم‌آباد و یک نمایشگاه محدود دائمی در بروجرد در حال حاضر با پیگیری‌های انجام‌شده برای فروش تولیدات صنایع‌دستی ایجاد شده‌است، اما جوابگوی نیاز تولیدکنندگان کل لرستان نیست و نیاز است که بازارچه متمرکز و مناسبی در این‌خصوص ایجاد شود.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان با اشاره به ارائه آموزش به متقاضیان یادگیری هنرهای دستی، عنوان کرد: اعتبار مورد نیاز برای برگزاری دوره‌های آموزشی از محل اعتبارات وزارت میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی فراهم می‌شود، بنابراین آموزش‌ها محدود و اغلب مقطعی برگزار می‌شود.
وی با اشاره به نحوه پرداخت تسهیلات به تولیدکنندگان به‌عنوان یکی دیگر از مشکلات تولیدکنندگان صنایع‌دستی بیان کرد: تولیدکنندگانی که به‌صورت کارگاهی فعالیت دارند باید در مقابل دریافت تسهیلات، تعهد ایجاد اشتغال داشته باشند و کارگران خود را بیمه کنند، اما میزان تعهد را متناسب با تسهیلات اعطایی نمی‌دانند.
یارمحمدی با اشاره به رقم تسهیلات، گفت: تسهیلات پرداختی کفاف تأمین هزینه‌های تولیدکنندگان را نمی‌دهد و تغییر سریع برخی قیمت‌ها به یکباره پیش‌بینی‌های تولیدکنندگان را به‌هم می‌زند و هدف‌گذاری انجام‌شده برای تولید محصول را دستخوش شرایط و غیر قابل دسترسی می‌کند.
معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان با اشاره به برنامه‌های سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی تصریح کرد: حمایت‌های دولتی در چند زمینه انجام می‌شود، در تسهیلات پرداختی و بیمه هنرمندان که سهمیه مشخص و محدودی دارد و متقاضیان بیمه اغلب بیش از سهمیه درنظر گرفته‌شده است.
یارمحمدی با اشاره به برگزاری دوره‌های آموزشی، اظهار داشت: برگزاری دوره‌های آموزشی شاغلان صنایع‌دستی، اعزام هنرمندان به نمایشگاه‌های مختلف کشور و تا حدودی خارج کشور، معافیت کارگاه‌های صنایع‌دستی از برخی پرداخت‌های متعارف ازجمله حمایت‌های وزارت میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از هنرمندان این عرصه است.
وی افزود: اگر همه مشکلات پیش پای تولیدکنندگان صنایع‌دستی با توجه به فراوانی نیروی کار و منابع در دسترس موجود در لرستان رفع و حمایت کامل از آن‌ها انجام شود، می‌توان به اشتغال و افزایش تولیدی بیش از دوبرابر در این حوزه امیدوار بود به‌شرط اینکه تولیدکنندگان در تأمین مواد و به‌کارگیری کارگر در واحدهای کارگاهی خود با مشکل مواجه نباشند و بازاریابی مناسبی برای صادرات محصولات آن‌ها انجام شود.
افشین باباحسینی جانشین حوزه معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان نیز در گفت‌وگو با تسنیم با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین نکته‌ها در مسئله بازاریابی محصولات صنایع‌دستی نیازسنجی و پیداکردن بازارهای هدف است، اظهار داشت: کسانی که در این استان در کار صادرات هستند بنا به پرزحمت‌بودن کار در حوزه صنایع‌دستی و بعضاً نداشتن تخصص در این حیطه نتوانسته‌اند در زمینه صادرات مؤثر و قوی عمل کنند و تولیدکنندگان در لرستان بیشتر به صادرات چمدانی روی آورده‌اند.
وی با بیان اینکه صادرات چمدانی در گمرک ثبت نشده و سود آن نیز منتفع تولیدکنندگان نمی‌شود، افزود: هنرمندانی در شهرهای مختلف وجود دارند که با واسطه کار می‌کنند و محصولات تولیدشده خود را از طریق واسطه‌ها و دلالان با قیمت بسیار پایین به‌نام هنرمندان و استان‌های دیگر به فروش می‌رسانند که در این کار سود اصلی به‌جای اینکه نصیب تولیدکنندگان شود نصیب دلالان و واسطه‌ها می‌شود و تولیدات با برند استان‌های دیگر به بازارهای فروش عرضه می‌گردد.
وی با اشاره به موضوع خوشه‌سازی تولیدات بیان کرد: خوشبختانه در این زمینه جزو اولین استان‌های کشور بودیم و خوشه بافت لرستان را در زمینه گلیم، جاجیم و ماشته راه‌اندازی کردیم.
باباحسینی با بیان اینکه هر خوشه یک عمر مفیدی دارد، گفت: هر خوشه عمر عملیاتی آن پنج سال است که در لرستان این پنج سال به اتمام رسید و بعد از آن کنسیرسیوم صادراتی خوشه با همکاری خوشه فرش این استان تشکیل شد.
جانشین حوزه معاونت صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان تصریج کرد: قدم‌های خوبی در کنسیرسیوم صادراتی خوشه برداشته شده است و انتظار داریم اولین موردمان در زمینه برگزاری جام جهانی قطر باشد.
باباحسینی اظهار داشت: رایزنی‌هایی هم با سازمان صنعت، معدن و تجارت و معاون اقتصادی استانداری لرستان انجام شده است که در هنگام برگزاری جام جهانی قطر با حجم تقریباً 1.5 میلیون بازدید کننده فرصت برگزاری غرفه یا نمایشگاهی را داشته باشیم، زیرا هم متقاضی و هم محصول به میزان نیاز برای عرضه را داریم.
وی با اشاره به مدل‌های بازاریابی فروش، افزود: با شیوع کرونا نوع جدیدی از بازاریابی تحت عنوان بازاریابی مجازی رواج پیدا کرد و رونق خوبی هم پیدا کرد و نشان داد که صرف فروش سنتی و تعامل رخ‌به‌رخ جوابگو نیست.
این کارشناس ارشد صنایع‌دستی لرستان عنوان کرد: استفاده از اپلیکیشن های جدید و استفاده از بستر فضای مجازی می‌تواند در زمینه بازاریابی بسیار مؤثر باشد و خوشبختانه این شیوه جدید روند رو به رشدی هم به خود گرفته است.
وی بیان کرد: اداره‌کل میراث فرهنگی لرستان می‌تواند از تسهیلاتی که وزارت میراث‌فرهنگی در قانون بودجه عمومی کشور در اختیارمان قرار داده است به افرادی که ایده‌های خلاقی داشته و همچنین به صاحبان استارت آپ‌ها و کسانی که در فضای مجازی فعال هستند تسهیلاتی بدهد که در زمینه‌های بازاریابی فعال باشند.
آخرین دیدگاه‌ها