در این مقاله می خواهیم درباره شهر جهانی کپو بپردازیم. کپو یکی از صنایع دستی مردم دزفول است که با برگ درخت خرما و کرتک(نوعی گیاه خودرو) بافته می شود. کپو بافی در حقیقت بافتن سبد حصیری با برگ درخت نخل و تزئین آن ها با کامواهای رنگی است.
هنر کپوبافی هنر دیرینه دزفول است. این هنر یکی از صنایع دستی خوزستان است. حدود چهارصد الی پانصد سال است که کپوبافی بدلیل وجود نخل در خوزستان رواج دارد. رایج ترین نوع حصیربافی در استان خوزستان که در واقع حصیر شاخص این استان است، “کپو” نام دارد. نام کپوبافی در حقیقت نام محلی حصیربافی هست. کپو صنایع دستی خاص استان خوزستان است که با پیچاندن برگ های نخل یا کرتک (kertak) به دور نی های مردابی تهیه می شود.
کپوبافی یکی از هنرهای فوق العاده زیبای مردم خوزستان است که مواد اولیه آن کاملا طبیعی بوده و از برگ های نخل تهیه می شوند. همچنین کپوبافی در بیشتر مناطق جنوبی ایران رواج دارد. اما مرکز و محل اصلی تولید کپو شهرستان دزفول (شهیون و پامنار) در استان خوزستان است.
درباره دزفول شهر جهانی کپو
دزفول شهر جهانی کپو که در استان خوزستان در جنوب غرب ایران قرار دارد و یکی از مهم‌ترین مراکز تاریخی ایران شناخته می‌شود.
سوغات و صنایع دستی دزفول شهر جهانی کپو
کپو: این صنعت‌دستی با برگ درخت خرما بافته می‌شود و این هنر برای تولید انواع ظروف تزیینی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خراطی: باید بدانید که خراطیِ دزفول ثبت جهانی شده است؛ این صنایع دستی بسیار در دزفول شهرت دارد و بسیاری از گردشگران آثاری همچون گلدان، ظروف هنری، میز و صندلی و … تهیه می‌کنند که به صنعت خراطی مزین است.
قلم‌نی: این از معروفترین سوغات و صنایع دستی دزفول است و خوشنویسان کشور، همگی می گویند که بهترین قلم نی ها در دزفول تولید می شود. جالب است بدانید قدمت ساخت قلم نی در شهرستان دزفول بیش از هزار سال تخمین زده اند و تقریبا ۴ هکتار از مزارع این شهر به کشت قلم نی اختصاص داده شده است.
مرکبات: دزفول برای تولید مرکبات شهرت جهانی دارد و پرتقال و نارنج دزفول بسیار زبانزد هستند؛ از دیگر مرکبات دزفول باید نارنگی، گریپ‌فروت، لیموترش، لیموشیرین و بالنگ را نام برد.
کلوچه‌های دزفولی: دزفول کلوچه‌هایی با طعم خرمایی و شکری دارند که بسیاری میان گردشگران محبوب هستند و مسافران حتما از مرکزشهر و به خصوص بازار قدیم آن این کلوچه‌ها را تهیه می کنند. در پخت کلوچه های دزفول از زیره سبز هم استفاده می‌کنند که طعم خاصی به آن می‌دهد.
آیا شهر جهانی کپو را می شناسید؟
شهرهای دزفول و کاشان این ۲ شهر به ترتیب به‌عنوان شهر جهانی کپوبافی و شهر جهانی نساجی سنتی اعلام شدند.
در لوح شورای جهانی صنایع‌دستی درباره شهر دزفول آمده است: شورای جهانی صنایع‌دستی درخواستی برای عنوان “شهر جهانی صنایع‌دستی برای سبد بافی” از دزفول در سال ۲۰۲۲ دریافت کرد، بعد از ارزیابی توسط هیات اجرایی بین‌المللی WCC و کمیته فرعی شهر صنایع‌دستی جهانی، تصمیم گرفته شد شهر دزفول به عنوان «شهر جهانی صنایع دستی برای سبدبافی» (کاپو) تعیین شود.
از درخواست ارسال شده به WCC و گزارش ارزیابی توسط هیات داوران، مشخص است که دزفول از شهرت خوبی در صنعت صنایع‌دستی در سطح ملی و بین‌المللی برخوردار است و مشخص است که صنایع‌دستی عمیقا در جامعه دزفول ریشه دارد و نقشی جدایی ناپذیر در جامعه خود ایفا می‌کند.
انتظار می‌رود دزفول به تعهد خود نسبت به عنوان شهر جهانی صنایع‌دستی برای سبد بافی (کاپو) عمل کند، مبادلات بین‌المللی خود را گسترش دهد و همکاری و ارتباط خوبی با سایر شهرهای شبکه شهر صنایع‌دستی برای ایجاد بستری مشترک برای صنعتگران جهان داشته باشد، انتخاب دزفول به عنوان شهر جهانی سبدبافی (کاپو) بافی را به دزفول تبریک می‌گوییم.
ویدئو دزفول شهرجهانی کپو
خرید صنایع دستی دزفول
سید حکمت‌اله موسوی با بیان اینکه ثبت ۲ شهر استان خوزستان به عنوان شهر ملی نهایی شده است، افزود: دزفول یکی از این شهرها است که به عنوان شهر صنایع دستی معرفی و ثبت شده است.
وی ادامه داد: امید است این اتفاق بتواند شهر دزفول نماد شهر آجر با معماری شناخته شده در دنیا را بیشتر معرفی کند.
کپو چگونه بافته می شود؟
کپوبافی در دو مرحله انجام می شود. مرحله اول شامل تهیه مواد اولیه برای این صنایع دستی است. در این مرحله باید برگ های سبز نخل و کرتک ها را چیده و آن ها را در سایه خشک کرد.
مرحله دوم، مرحله بافت کپو است. در این مرحله ابتدا چند ساعت پیش از شروع کار، مقداری از برگ های نخل که خشک شده بود را در آب خیسانده و از طول برش می دهیم. مقداری از برگ ها را برداشته و قسمت وسط آن را گره می زنیم. در این مرحله کرتک را در انتها قرار داده و دسته برگ هایی را که با کامواهای رنگی تزیین کرده ایم را به دور آن می پیچانیم.
این مرحله را باید تا جایی ادامه داد که قسمت کف یا زیرین کپو بافته شود.اگر بخواهیم به ظرف حالت منحنی بدهیم باید از طریق بافت این حالت را به کپو داد. این با میزان کشش برگ ها به دور کرتک ایجاد می شود. مراحل بافت ادامه می یابد تا به لبه ظرف برسد. برای درب ظرف هم به همان ترتیبی که گفته شد، کار را انجام می دهیم.
اشتغال از طریق کپو بافی
به گزارش ایرنا کپوبافی با داشتن اصالت، کیفیت و ظرافت بالا برای افراد زیادی اشتغال ایجاد کرده و از رشته‌های بومی و خاص خوزستان به ویژه شهر شهیون دزفول است.
کپو با پیچش ساقه‌های مرکزی و جوان نخل به دور ساقه‌های کرتک شکل می‌گیرد؛ کپو در گویش محلی دزفولی به ظرف حصیری کروی سر دار که از برگ خرما و کرتک بافته شده گفته می‌شود.
کپوهای دزفول از نظر کیفیت و اصالت رتبه نخست را در کشور دارند و به شهرهای مختلف و خارج از کشور صادر می‌شوند.
دزفول با پیشینه‌ای چند هزار ساله و آثار باستانی دارای بیش از ۵۰۰ کارگاه تولید ۱۰۰ نوع صنایع دستی بوده که اکنون بسیاری از آنها به فراموشی سپرده شده‌اند.
به گزارش ایرنا سه نفر از ارزیابان شورای جهانی صنایع دستی اسفندماه سال گذشته با حضور در خوزستان از ظرفیت کپوبافی دزفول به منظور جهانی شدن بازدید کردند.
مرکز خرید و فروش کپو
در مراکز تولید کپو هنرمندانی که به ساخت کپو می پردازند به آموزش کپو بافی با کاموا و کپو بافی ساده اقدام کرده اند. خرید، فروش و آموزش کپوبافی در دزفول، شهیون، خوزستان و … علاوه بر تولیدی ها در آموزشگاه های مربوط به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز اقدام به آموزش جوانان کرده اند تا تولید این صنایع دستی بسیار زیبا و قدیمی استمرار یابد. صنایع دستی دوراونتاش از مراکز خرید و فروش کپو در دزفول است.
_column]
آخرین دیدگاه‌ها