هنر کاشی کاری یکی از هنرهای تزیینی معماری است که در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد و قدمت آن به 4000 سال پیش می‌رسد.
معبد چغازنبیل شوش واقع در خوزستان از اولین مکان‌هایی است که کاشی‌های دیواری لعابدار از آن بدست آمده است. پس از آن نمونه‌های بارزی از کاشیکاری یا اصطلاحا کاربرد آجر لعابدار به عنوان تزیینات بنا را در تزیینات دیواری دوران هخامنشی در شهرهای شوش و تخت جمشید شاهد هستیم که سرآغازی بر استفاده از سرامیک نما در کاخ‌های شاهی و امکان مقدس می‌باشد. کاشیکاری در دوره‌های بعدی اشکانی و ساسانی ادامه یافت که بارزترین نمونه آن موزاییک کاری‌های شهر بیشابور استان فارس از دوره شاپور دوم ساسانی می‌باشد. این کاشی کاری‌ها با استفاده از سنگ‌های رنگی به شکل موزاییک کاری به وجود آمده است که از زیباترین جلوه‌های هنر دوران ساسانی است.
ویدئو هنر کاشی کاری
| تاریخچه کاشی کاری در دوران مختلف |
| جلوه هنر ایرانی در کاشی کاری |
| انواع کاشی کاری |
| انواع کاشی کار معرق |
| ابزار کاشی کاری |
هنر کاشی کاری در قرون اولیه اسلامی
هنر کاشی کاری در سالهای اولیه ظهور اسلام در عراق به دلیل حضور مقر حکومت‌های خلافتی در آن بیشتر مورد استفاده بود تا اینکه در دوران سلجوقی به شکلی گسترده از آن برای پوشاندن سطوح مختلف بناها و تزیینات آنها مورد توجه ایرانیان قرار گرفت. همانگونه که از نام کاشی که برگرفته از نام شهر کاشان است،
مشخص است در قرون اولیه اسلامی با آغاز این هنر در ایران شهر کاشان مرکز اصلی تولید کاشی بود و نمونه‌های گوناگون کاشی از نظر شکل و تکنیک در آن جا تولید می شد.
یکی از مهمترین بناهایی که کاشی های اولیه در آنها استفاده می شد مساجد و حمام ها بوده است. از قرون اولیه اسلامی در ایران مساجد کمی بر جا مانده است که برخی اولین مسجد شبستانی ایران را مسجد جامع نایین می شناسند که در آن از انواع گچ بری ها استفاده شده است.
هنر کاشی کاری دردوره های مختلف تاریخ:
دوره سلجوقی
هنر کاشیکاری در دوران سلجوقی که در فاصله سالهای 415 تا 572 هجری بر بخش‌های وسیعی از ایران و کشورهای غربی ایران حکومت می‌کردند در ایران گسترش یافت، از این دوران بناهای بسیاری به جا مانده است که برخی از کاشیکاری‌های حرم امام رضا (ع) از نمونه‌های براز کاشیکاری سلجوقی است، علاوه بر آن کاشیکاری مسجد جامع عتیق اصفهان نیز اط این دوران به جا ماده است. کاشی‌های سلجوقی به شکل ستاره یا صلیب بودند و بهترین نمونه‌های آنها را میتوان در گنبدخانه حرم امام رضا مشاهده نمود.
دوره ایلخانی
پس از عصر سلجوقی، دوره مهم دیگری که در تاریخ کاشیکاری ایران بسیار حائز اهمیت است دوره ایلخانی می‌باشد. در دوره ایلخانی از کاشی سنتی برای تزیین بناها استفاده می‌شد، دوره ایلخانی اوج هنر کاشیکاری ایران است که نمونه‌های بی نظیری را در دل خود جای داده است. در دوره ایلخانی از هنرهای تزینی بسیاری برای تزئین بناهای مذهبی و غیرمذهبی استفاده می‌شد و رواج بسیار آن باعث رشد و ترقی انواع کاشی گردید.
تا پیش از دوره ایلخانی، استفاده از کاشی فقط در سطوح خارجی بنا مرسوم بود اما با روی کار آمدن حکام ایلخانی و علاقه بسیار آنها به به کارگیری هنرهای مختلف کاشیکاری در سطوح داخلی نیز استفاده شد. در دوره ایلخانیان، سه تکنیک برای تولید کاشی استفاده می شد، که عبارتند از: لعاب تک رنگ، رنگ آمیزی مینایی بر روی لعاب و رنگ آمیزی زرین فام بر روی لعاب با توجه به پیچیدگی ساخت سفال زرین فام، این روش به عنوان یک شیوه انحصاری شناخته شد که تنها در اختیار کاشی سازان حرفه ای در ایران بود.
کاشی زرین
استفاده از کاشی زرین فام که مهمترین کاشی‌های به جا مانده از عصر ایلخانی است شامل: کاشی محراب، کاشی حاشیه ای کتیبه دار و کاشی ستاره ای (هشت پر) و صلیبی شکل است که همراه با تزیینات زرین فام یا لعاب تک رنگ اجرا می‌شدند. از دوران ایلخانی به بعد برجسته‌کاری بر روی کاشی باب گردید و کاشی‌های ستاره ای با کتیبه و نقوش مختلف انسانی، حیوانی و گیاهی تزیین می‌شدند. از این دوره به بعد به تدریج نام سفالگر و تاریخ ساخت بر روی کاشیها ظاهر می شود.
در زمینۀ استفاده از نقوش گوناگون انسانی و حیوانی بر روی کاشی‌های زرین فام این دوره که تأثیرات بسیاری از هنر چینی در آن دیده می‌شود( نقوش نیلوفر آبی، اژدها، صورت‌های گرد مغولی بهمراه دیگر ویژگی‌های چهره‌نگاری مغولی و…) باید افزود که، برغم مخالفت‌های شدید در صورت‌نگاری انسانی در دین اسلام، کاشیکاری بناهای مذهبی دورۀ ایلخانی، بیشتر به بناهایی که مربوط به فرقه شیعه هستند اختصاص می‌یابند.
رشد پیوندگونه مذهب شیعه و صوفی‌گری در سده‌های میانی ایران، امکان استفاده تصاویر انسانی و … را به همراه استفاده از از اشعار غنایی و آیات قرآنی را در مقبرهها فراهم می‌نمود همانگونه که در سنت صوفی نیز همین منوال به چشم می‌خورد و عشق انسانی، تمثیلی برای دوست داشتن خدا بود. از مهمترین بناهای این دوره میتوان به مسجد جامع اصفهان و گنبد سلطانیه زنجان اشاره نمود.
دوره صفویه
با روی کار آمدن تیموریان در ایران، بسیاری از هنرها رو به انحطاط نهاد. در این دوره ایران عرصه تاخت و تاز گردید و دیگر مجالی برای گسترش و اعطلای هنرهای مختلف از جمله کاشی کاری نبود. پس از تیموریان صفویان حکومت ایران را در دست گرفتند که تبدیل به یکی از مهمترین دوره‌های تاریخ هنر ایران گردیدند. صفویان اصفهان را به عنوان پایتخت انتخاب نمودند و تحولات گسترده ای در معماری و هنر عصر خویش ایجاد نمودند.
با روی کار آمدن شاه عباس صفوی توجه به معماری بناها و استفاده از هنرکاشیکاری صفوی برای تزیین بناهای مختلفی همچون مقابر، مساجد، مدارس، بازارها، کاخ‌ها، کاروانسراها و … بیش از بیش مورد توجه قرار گرفت. در زمان شاه عباس پوشاندن سطوح مختلف بناهای قدیمی با استفاده از کاشی مرسوم گردید. از بارزترین نمونه‌های کاشیکاری این دوره میتوان به مسجد شخ لطف الله اصفهان اشاره نمود که جلوه ای بی نظیر از کاربرد کاشی می‌باشد
دوره قاجار
پس از دوران صفویه، افشاریه و زندیه بر ایران حکومت کردند که هیچ یک تحولی در عرصه هنر کاشیکاری به وجود نیاوردند. با روی کار آمدن حاکمان قاجار و تغییر پایتخت به تهران، تحول بسیاری در صنعت کاشی ایران رخ داد. هنرمندان دوره قاجار صاحب صنعتی تکامل یافته در صنعت کاشی شدند. پادشاهان قاجار از کاشیکاری در ساختمان‌های دینی و نیوی بسیاری استفاده کردند و مضامین تصویری بسیاری را به این هنر وارد نمودند. دیگر کاشی کاری یک هنر فاخر مناسب فضاهای معنوی و عرفانی نبود و از این هنر در خیابان کشی‌ها، ساخت ایوان‌ها و سرکنسول‌ها در معابر و خیابان‌ها استفاده شده است. امروزه میتوانید نمونه‌های بسیاری از کاربرد کاشی به خصوص با تصاویر انسانی را در کاشیکاری‌های باقی مانده عصر قاجار در تهران مشاهده نمایید.
با انواع کاشی کاری آشنا شوید | انواع کاشی کاری از دیرباز تا به امروز به عنوان پوششی برای سقف، کف و دیوار بناها و منازل استفاده می‌شوند. یکی از ویژگی‌های بارز کاشی کاری، تنوع زیاد طرح و رنگ‌های آن است. البته علاوه بر زیبایی، کاشی به عنوان یک عایق عمل می‌کند و تا حدودی سبب حفاظت ساختمان در برابر رطوبت هم می‌شود. اگر کاشی کاری در منازل را کنار بگذاریم، میتوان انواع کاشی کاری را در معماری اسلامی ایران و در جای‌جای شهرهای کوچک و بزرگ کشور دید.
شهرهایی مانند مشهد، اصفهان و شیراز، سمبل‌هایی از شاهکار هنر کاشی کاری ایرانی هستند. این هنر به حدی در اماکن این شهرها چشم‌نواز است که سالانه افراد بسیاری فقط برای دیدن شاهکارهای معماری و انواع کاشی کاری که در این بناها استفاده شده، از این شهرها دیدن میکنند. در واقع از سالهای دور برای جلوه دادن به مساجد و بناهای تاریخی، از انواع کاشی کاری کمک می‌گرفته‌اند. پیش‌تر درباره‌ی یکی از این شاهکارها در مسجد نصیرالملک شیراز حرف زده‌ایم. در معماری اسلامی ایران، در بین انواع کاشی کاری‌ها، کاشی کاری سنتی بیشتر شناخته شده است.
کاشی کاری معرق، کاشی کاری هفت رنگ، کاشی کاری معقلی و کاشی کاری مشبک از انواع کاشی کاری در ایران به شمار می‌آیند.
انواع کاشی کاری های مطرح سنتی در ایران عبارتند از کاشی کاری معرق، کاشی کاری هفت رنگ، کاشی کاری مَعقِلی و کاشی کاری مشبک که هر کدام سبک و طرح مخصوص به خود را دارند. در این مقاله به انواع کاشی کاری ساختمان و انواع کاشی کاری در معماری اسلامی خواهیم پرداخت.
انواع هنر کاشی کاری معرق
یکی از زیباترین و دل‌پذیرترین نوع از انواع کاشی کاری در معماری اسلامی، کاشی کاری معرق است. تاریخ پیدایش این نوع کاشی کاری به طور دقیق مشخص نیست؛ اما در منابع غیر رسمی تاریخی گفته می‌شود که این نوع کاشی کاری در دوره ایلخانیان رونق داشته است. روند کلی کاشی کاری معرق این‌گونه است که در ابتدا استادان ماهر، طرحی را روی کاغذ ثبت میکنند و بر طبق آن طرح، کاشی را تراشیده و رنگ می‌زنند.
بعد از مرحله‌ی رنگ زدن و خشک شدن، کاشیها را کنار هم می‌چینند و طرح بی‌نظیری را به جا می‌گذارند. البته آنها برای نصب دقیق، کاشیها و همچنین قسمت‌های مختلف طرح را نشانه‌گذاری میکنند تا در هنگام نصب اشتباهی رخ ندهد. بعد از انجام نشانه گذاری، طرح را با دقت و به کمک کاغذبر می‌برند و آنها را با استفاده از سیریش روی کاشیها می‌چسبانند. سپس به کمک تیشه‌ی کاشی، قطعات مختلف را برش می‌زنند و از هم جدا میکنند که به این عمل اصطلاحا «لب زنی» می‌گویند.
انواع کاشی کاری معرق
بعد از انجام گل‌بری‌ها و سوهان زنی برای گوشه‌های کار که در آنها ناهمگونی وجود دارد، نوبت به چیدن و چسباندن کاشیها روی قالب می‌رسد. البته این کار برحسب شماره‌گذاری‌هایی که روی کاشیها قرار دارد صورت می‌گیرد. برای نصب کار روی محل موردنظر، ابتدا از خشک شدن آن اطمینان حاصل میکنند.
سپس آن را به کمک ملات مخصوص، سیمان، ماسه و آب به دیوار می‌چسبانند. بعد از اتمام کار، طرح را تمیز میکنند تا در صورت وجود عیب و ایراد آنها را برطرف کنند. از کاشی کاری معرق که یکی از انواع کاشی کاری در ایران است، علاوه بر بناهای تاریخی و مساجد برای تزیین دیوارهای خانه، قاب عکس، تزیین آینه و فضاهایی این‌چنینی استفاده میکنند.
در گذشته بعضی از کاشی‌های طرح‌دار سنتی را که دارای اشکالی مانند گل و نوشته‌های قرآن بودند، به کمک کوره‌های سنتی یا کوره‌های برقی کوچک به اصطلاح پخت می‌کردند. روند تولید این نوع کاشیها نسبت به کاشی‌های امروز، با سادگی بیشتری انجام می‌شد. برای تولید کاشی از گل و خاک استفاده می‌کردند و با لعاب، طرح‌های گوناگونی روی آن می‌زدند. آنها را مجددا در همان کوره‌ها می‌پختند تا رنگ روی آنها ثابت شود و سپس از آنها استفاده می‌کردند.
هفت رنگ
یکی دیگر از انواع کاشی کاری در فرهنگ و هنر اسلامی در ایران، کاشیکاری هفت رنگ نام دارد. کاشی کاری هفت رنگ از دوران صفویه به یادگار مانده و از قدیم تا به امروز در بناهای تاریخی، مساجد و مقبرهها کاربرد داشته است. این نوع کاشی کاری، کاربرد بیشتری نسبت به سایر کاشی کاری سنتی دارد؛ آن هم به دلیل استفاده از رنگ‌های متنوع و استفاده از نقوش اصیل ایرانی است. در کاشی کاری هفت رنگ برای نصب کاشیها از ملات سیمان و آب استفاده می‌شود.
از این‌رو، مقاومت در این نوع کاشیکاری بالا رفته و در برابر رطوبت مشکلی نخواهد داشت. کاشی‌های به کار رفته در این کاشی کاری، اصولا در ابعاد ۲۰×۲۰ سانتی‌متر است؛ اما برای مساجد و گنبدها از کاشی‌های ۱۵×۷٫۵ یا ۲۰×۱۰ سانتی‌متر استفاده میکنند.
انواع کاشی کاری هفت رنگ
کاشی کاری هفت رنگ به دلیل استفاده از رنگ‌های متنوع و استفاده از نقوش اصیل ایرانی، کاربرد و محبوبیت بیشتری در میان ایرانی‌ها دارد.
در کاشیکاری هفت رنگ، ابتدا طرح را روی کاغذ می‌کشند. سپس آن خطوط را سوراخ و به کمک ذغال روی کاشی ثبت میکنند. در مرحله‌ی بعد با استفاده از لعاب و اکسید منگنز و کمی شیره، کار چسبیدگی و قلم گیری انجام می‌شود. پس از انجام شدن این مراحل، نوبت به رنگ آمیزی کاشی می‌رسد. منظور از هفت رنگ در این نوع کاشیها، رنگ‌های سفید، سیاه، لاجوردی، فیروزه‌ای، قرمز، زرد و حنایی است.
معماری سنتی
کاشیکاری معقلی یکی دیگر از انواع کاشی کاری در معماری سنتی ایران است. در این نوع کاشیکاری از کاشی‌های خیلی کوچک استفاده می‌شود. نصب این کاشیها اکثرا به صورت افقی، عمودی یا مورب است. این سبک کاشی کاری در بناها و مساجد مشهد، آرامگاه محمد محروق در نیشابور، مسجد جامع اصفهان، همچنین سر مسجد ماردین در ترکیه دیده می‌شود.
کاشی کاری معقلی مانند دیگر انواع کاشی کاری نیاز به یک طرح اولیه دارد. برای طرح این نوع کاشی کاری، از نوشته و خطوط کوفی زاویه‌دار و بر اساس خانه‌های شطرنج استفاده می‌شود. به عنوان مثال در نمونه آرامگاه و عمارت مشهد میر بزرگ در آمل نام علی را به صورت خطوط کوفی زاویه‌دار یا بنایی خواهید دید.
ابزار هنر کاشی کاری
اره مرطوب یا سنگ بر کاشی بر
وقتی نوبت تهیه ابزار مناسب می رسد، با توجه به بودجه ای که دارید به سراغ بهترین ابزار بروید. اگر بتوانید اره مرطوب تهیه کنید، سرمایه گذاری با ارزشی انجام داده اید. درست است که پس از یکبار استفاده در کاشی کاری، در گوشه ای از گاراژ خاک خواهد خورد اما وقتی صحبت از کاشی کاری می شود، اره مرطوب بهترین نوع برای انجام کاری کامل و عالی است.
با این نوع میتوانید به راحتی روی کاشی های سرامیک، چینی، و سنگی کار کنید و میزان شکسته شدن کاشی نیز کاهش می یابد که همین یعنی در هزینه هایتان صرفه جویی می کند.
اگر بودجه تان آنقدر نیست که این نوع اره را تهیه کنید، پس به یک کاتر کاشی با دستگاه برش نیاز دارید. با قیمتی کمی پایینتر، کاتر کاشی با دستگاه برش، تقریبا کار اره مرطوب را می کنند. این کاتر حاوی یک قاب بلند با دسته ای است که به یک تیغه کاشی بر وصل شده است که به صورت پد فشاری V شکل در مرکز آن وجود دارد. فقط کافیست تیغه را در امتداد خط برش قرار دهید و به آرامی روی کاشی فشار دهید، و مطمئن شوید که لبه ای کاملا تمیز برش می دهد.
عیب آن تنها این است که کار با آن نیازمند تمرین است، و نیازمند کاشی کارهایی است که پس از استاد شدن در این تکنیک، از آن استفاده کنند. این به آن معناست که یاد گرفتن کار با این ابزار، چون شامل شکسته شدن کاشی ها می شود، میتواند کمی هزینه بر باشد.
میکسر
البته که میتوانید میتوانید چسب کاشی و دوغاب خود را به صورت آماده بخرید، اما هزینه آن زیاد خواهد خصوصا اگر قرار است قسمت وسیعی مانند حمام یا کف را کاشی کاری کنید. از لحاظ مالی بهتر است که موتوری خریداری کنید و دوغاب را به صورت پودری بخرید و خودتان آن را ترکیب کنید.
برای این کار نیاز به یک موتور میکسر دارید. این موتور شامل ابزارهای بلندی هستند که میتوان آنها را شبیه به انتهای مخلوط کن کیک توصیف کرد. آنها به موتوری متصل اند که میله ها را تکان می دهد و مواد را آماده کرده و به چسب مناسب برای اعمال کاشی به دیوار تبدیل می کند. همچنین میتوانید پیوست هایی بخرید که برای مته برقی تان مناسب باشد، و اینها از موتور میکسر ارزان تر هم هستند.
سطل پلاستیکی
بدون یک سطل مناسب چکار میتوانیم کنیم؟ باید سطلی بزرگ تهیه کنید، هر چه بزرگتر بهتر، و اشتباه نکنید و از سطل استفاده شده استفاده نکنید. حتی اگر تصمیم گرفتید که از ملات آماده استفاده کنید، هنوز به سطلی تمیز برای تمیز کردن دوغاب نیاز دارید.
اسفنج دوغاب
اگر فکر میکنید هرگونه اسفنج کهنه ای برای اینکار مناسب است، اشتباه میکنید. اسفنج های مخصوص دوغاب کاری مخصوص همین کار ساخته شده اند و متراکم و با قدرت جذب بالایی هستند که به راحتی میتوانند دوغاب اضافی را از روی سطح مورد نظر پاک کنند. قبل از شروع کار، مطمئن شوید که اسفنجی که از آن استفاده می کنید تمیز باشد.
به خاطر داشته باشید که باید حتما همه دوغاب اضافی را حذف کنید، چون باقیمانده آن میتواند کاشی را لکه دار کند و رنگ آن را عوض کند.
ماله
برخی متخصصان که تنها با تجربه در این کار تخصص یافته اند، با استفاده از ماله (بیلچه مخصوص پهن کردن ملات) برای پخش کردن ملات روی دیوار و یا روی کاشی استفاده می کنند. با این حال، افراد مبتدی بهتر است از ماله مخصوص کاشی استفاده کنند که دارای لبه ای مربعی بزرگ، یا شیارهای بریده شده است، که با آن میتوانید اطمینان حاصل کنید که ملات به خوبی و به صورت یکنواخت بر سطح پخش می شود. با این کار میتوان پیوند محکم تری برای کاشی ها ایجاد کرد.
تخته ماله
تخته ماله نوعی ماله مسطح است که معمولا پایه ساخت آن از لاستیک است و برای اینکه دوغاب را بین شیارهای کاشی پخش کند از آن استفاده می شود. لاستیک به پخش کردن دوغاب کمک می کند.
با استفاده از تخته ماله میتوانید به راحتی و بدون هر گونه کثیف کاری دوغاب را پخش کنید؛ اما اگر هم کثیف کاری شد نگران نباشید، بالاخره پس اسفنج را برای چه کاری ساخته اند؟ به سادگی تخته ماله را در زاویه مناسب در دست بگیرید و دوغاب را در شیارها بریزید، و اطمینان حاصل کنید که هیچگونه هوایی وارد شیارها نشود و همه جا به خوبی پوشش داده شود. اگر نتوانید تمام فضا را به خوبی با دوغاب بپوشانید، این احتمال وجود دارد که آب به آن قسمت نفوذ کرده و موجب رطوبت شود.
انبر کاشی
همانطور که اسمش پیداست، این ابزار کوچک برای این ساخته شده تا کاشی را مته کند و به لبه آن شکل بدهد، کاری که کاتر کاشی از پس آن بر نمی آید. این ابزار برای کاشی های با لبه های منحنی و خطوط نامنظم مناسب است، پس اگر کاشی کاری دارید که به نظر برایتان چالش برانگیز است، پس از این ابزار استفاده کنید.
خط گچ یا سطح لیزری
در کاشی کاری باید به خطوط مستقیم توجه کرد، بنابراین ضروری است که آنها را مشخص کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که اولین ردیف کاشی صاف است. شروع یک زاویه، مهم نیست چقدر کوچک است، اگر صاف نباشد نتیجع را خراب می کند.
خط گچ ابزاری ساده است که شامل سیم یا رشته ای است که با گچ پوشانده شده است. خطی را که میخواهید پیدا کنید، آن را روی دیوار بگذارید و نتیجه آن نقشی است که میتوانید از آن به عنوان راهنما استفاده کنید. سطح لیزری هم همین کار را با دقت و سبک یندی بهتری انجام می دهد، اما پرهزینه تر است. اگر میزان بودجه و استفاده از تکنولوژی برایتان مهم است، پس از خط گچ استفاده کنید، اما نباید اشتباهی کنید.
تراز حبابی
تراز حبابی یا تراز اسپریت، ابزاری ساده و ضروری است که میتوانید پس از اعمال اولین ردیف کاشی روی دیوار، با آن میزان صاف بودن را اندازه بگیرید. بسیار مهم است که خیلی زود این موضوع را بررسی کنید، تا خطر صاف نبودن را زمانی که نصف دیوار را کاشی کرده اید، از بین ببرید. پس از اعمال هر کاشی آن را بررسی کنید و از صاف بودن آن مطمئن شوید و به زاویه عمودی و افقی آن توجه کنید.
فاصله دهنده کاشی
چه برای کاشی کاران متخصص و چه برای کاشی کاران مبتدی، فاصله دهنده کاشی ابزاری ارزان و ضروری است که با آن میتوانید اطمینان حاصل کنید که فضای بین کاشی ها یکسان است. آنها همچنین از لغزنده بودن کاشی نیز جلوگیری میکنند.
چکش پلاستیکی
هنگامی که برای اعمال کاشی به کف یا دیوار آماده شدید، چکش پلاستیکی کمک می کند که کاشی را به راحتی به داخل هل دهید و جای آن را به درستی تنظیم کنید. این ابزار ملات زیر کاشی را به طور مساوی در همه جا پخش کرده و سطح بافت دار کاشی را پر می کند.
کلید این کار این است که نباید آن را زیادی محکم بکوبید. بهتر از چندین بار به کاشی ضربه بزنید تا اینکه یکباره یک ضربه محکم به آن بزنید، چون این کار ممکن است موجب شکستن کاشی شود. برای اینکار از چکش استفاده نکنید، چرا که موجب شکستن کاشی می شود. هنر کاشی کاری
مطالب مرتبط:
منبع: ویکی پدیا
آخرین دیدگاه‌ها