خوی یکی از شهرهای مهم و تاریخی استان آذربایجان غربی است که در نزدیکی مرز ایران و ترکیه قرار دارد. این شهر در ۱۴۰ کیلومتری شمال ارومیه قرار گرفته و به واسطه موقعیت سیاسی و ارتباطی، بعد از مرکز استان، پراهمیت ترین شهر آذربایجان غربی است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، شهر خوی با جمعیتی در حدود ۱۹۹ هزار نفر، دومین شهر پرجمعیت استان آذربایجان غربی،بعد از ارومیه، بهشمار میآید. اهالی خوی را مردم ترک آذری تشکیل میدهند که به زبان ترکی و لهجه آذری سخن میگویند.
طبق یافتههای باستانشناسان، پیشینه خوی به ۳ هزار سال پیش میرسد. در عصر باستان، این منطقه تحت حکومت مادها بود و پس از آن به ساسانیان رسید. قبل از مادها، اورارتوها بر منطقه خوی حکومت داشتند و در این ناحیه زندگی میکردند این شهر به دلیل قرارگیری در مسیر جاده ابریشم، در دوران مختلف یکی از شهرهای مهم به شمار میرفته است. در عصر صفوی خوی بهخاطر نزدیکی با مرز امپراتوری عثمانی، اهمیت زیادی پیدا کرد و در عصر قاجار و جنگ جهانی اول نیز، به دلیل نزدیکی با مرز روسیه، مورد توجه قرار گرفت و به دستور فتحعلی شاه یک دیوار دفاعی پیرامون شهر خوی بنا شد که هنوز هم بقایای آن برجاست.
فرهنگ و آداب و رسوم خوی
در شهر خوی هم مانند بسیاری از دیگر شهرهای ایران، بعضی آداب و رسوم با مناسک خاصی برگزار میشود. یکی از این روزهای خاص در خوی، شب چله است. شب یلدا یا شب چیلله گئجه سی بهعنوان طولانیترین شب سال، آخرین شب پاییز و نخستین شب زمستان در شهر خوی گرامی داشته میشود. در این شب مردم خوی دورهم جمع میشوند و این شب را تا صبح بیدار میماند. رسم بر این است که در این شب به بازدید از بزرگان فامیل میروند و اگر نوعروسی بهتازگی ازدواج کرده باشد، به دیدن او میروند. در این شب داماد هدایای خود را در سینی مسی میگذارد که به این سینی «خونچا» میگویند و روی آن دستمالی گلدوزی شده قرار میدهند و به نوعروس هدیه میدهند.
پوشش محلی مردم آذربایجان غربی در خوی هم دیده میشود و این شهر پوشش محلی خاص مربوط به خود ندارد. هرچند امروزه بیشتر عشایر و روستاییان به پوشیدن لباسهای محلی علاقه دارند و در سطح شهرهای کوچک و بزرگ، لباس محلی آذربایجان کمتر به چشم میخورد.
مردان این ناحیه پیراهن سفیدی به نام کوینک میپوشند، بر روی این لباس سفید، تنپوشی به نام ارخالق پوشیده میشود و پاپوش مردم گالش و چاروق نامیده میشود. پوشاک زنان این ناحیه شامل چارقد، کوینک، تومان، شلیته، جوراب و چادر است.
غذای محلی خوی
بدیهی است که خوراکهای محلی خوی شباهتها و وجه اشتراکهای زیادی با غذاهای دیگر شهرهای منطقه آذربایجان دارند. خصوصا به دلیل نزدیکی به تبریز، بسیاری از غذاهای محلی خوی، با تبریز مشترک است. همچون کله جوش تبریزی که در خوی طرفداران زیادی دارد. بورانی هویج هم از غذاهای مشهور ارومیه و استان آذربایجان غربی است که در خوی نیز طبخ میشود. غذایی که از ترکیب برنج، لپه، سیر، پیاز و هویج تشکیل میشود.
قابلی پلو یا دمی قابلی نیز دیگر غذای محبوب خطه آذربایجان است که پیشینه فرهنگی آن به قابلی پلو یا کابلی پلو در محدوده خراسان بزرگ باز میگردد.
سوغات خوی
تخمه آفتابگردان را میتوان معروفترین سوغات خوی دانست. در نیمی از زمینهای کشاورزی خوی تخمه کشت میشود و تخمههای آفتابگردان و کدو شهر خوی به خارج از مرزهای ایران هم صادر میشود. همچنین عسل خوی نیز از شهرت زیادی برخوردار است. حدود ۴۰۰ هزار کندوی زنبورعسل در شهر خوی وجود دارد و میانگین تولید عسل این شهر حدود ۱۱ هزار تن در سال است. علاوه بر تخمه و عسل، موقعیت حغرافیایی این شهرستان موجب رویش گیاهان مختلفی در این منطقه شده است و حاصل آن، وجود عرقیجات متنوع در خوی است. مانند بیدمشک، گلاب، بادرنجبویه، نعنا و… که همواره مورد توجه گردشگران قرار دارد.
صنایعدستی خوی نیز از دیگر سوغات محبوب این شهر هستند که از آن میان میتوان به فرشهای دستبافت، تابلو فرش، نمد بافی، گلیم و جاجیم اشاره کرد.
آب و هوای خوی
خوی در دشت وسیعی واقع شده است و اطراف آن را کوهها محاصره کردهاند. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۱۴۸ متر است. خوی از شهرهای سردسیر ایران محسوب میشود که خبر از پاییز و زمستانهای سرد و طولانی میدهد. به همین دلیل با در نظر گرفتن آب و هوا، میتوان فصل تابستان را بهترین زمان سفر به خوی در نظر گرفت. هرچند که در روزهای بلند تابستان، ممکن است گرمای هوا آزاردهنده باشد. تعداد گردشگرانی که از این شهر بازدید میکنند نیز در فصل تابستان بیش از سایر اوقات سال است. بنابراین چنانچه الزامی به سفر در تابستان ندارید، میتوانید خردادماه و مهر را به عنوان بهترین زمان سفر به خوی در نظر داشته باشید.
بازار خوی کجاست؟
بازار قدیمی خوی كه از جاهای دیدنی خوی به شمار میرود، در ضلع جنوب شرقی چهارراه مركزی و به راستای خیابانهای طالقانی و انقلاب قرار گرفته است.
- آدرس: استان آذربایجان غربی، شهر خوی، ضلع جنوب شرقی چهارراه مرکزی، خیابان طالقانی
معرفی بازار خوی
شهرستان خوی بهسبب قرارگیری بر سر جادههای معروف بازرگانی مانند جاده ابریشم، مکه یولی، راه طرابوزان به جلفا و غیره از قدیم دارای كاروانسراهای متعدد جهت تخلیه كالا و استراحت بازرگانان و بازاری وسیع و گسترده برای دادوستد كالاهای مختلف بوده است.
بازار قدیمی خوی كه بازمانده مجموعه گستردهتری به حساب میآید، از زمانهای گذشته در ضلع شرقی شهر و متصل به دیوار دروازه ورودی شهر بوده است. این بازار شکلی مستطیلی دارد و بهواسطه نوسازی و گسترش شهر خوی در چند دهه اخیر و بیتوجهی به آثار تاریخی، دخلوتصرف فراوانی در آن به عمل آمده است.
بازار خوی با نام ثبتی مجموعه بازار شهر خوی مربوط به دوره صفوی است. این اثر در تاریخ ۲۴ خرداد ۱۳۶۶ هجری شمسی با شماره ثبت ۱۷۲۸ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
وجود کاروانسراها، مساجد بسیار زیبا و تاریخی ملاحسن، حاج بابا و حجتیه و حمام دیدنی محمد بیگ و وجود دروازه سنگی با معماری منحصربهفرد در جنوب این بازار قدیمی، این بنا را بیش از بیش برای علاقهمندان به بناهای تاریخی دیدنی کردهاند.
تاریخچه بازار خوی
احداث اولیه مجموعه بازار خوی به دوره صفویه میرسد و طبق کتیبه موجود که در گنجینه خوی نگهداری میشود، این بازار در زمان شاه طهماسب ساخته شد و در زمان عباس میرزا نایبالسلطنه به دستور عباس میرزا و توسط امیر احمدخان دنبلی و در اوایل دوران قاجاریه، دخل و تصرفاتی در آن صورت گرفته است.
این بازار قدیمی با داشتن کاروانسراها و چهارسوقهای متعدد یادآور روزهای پررونق اقتصادی بازار به هنگام عبور جاده ابریشم (ایپک یولی) از شهر بوده است. بازار خوی در بافت قدیمی شهر قرار دارد و به عقیده مورخان و جهانگردان یکی از زیباترین بازارهای ایران بعد از بازارهای تبریز، شیراز و کرمان است.
معماری بازار خوی
بازار خوی با پلان مستطیلی از چندین راسته بازار سرپوشیده، تعدادی سرا، چندین چهارسو و گذرهای قدیمی تشکیل شده است؛ هرچند بخشهای زیادی از راسته بازارها و كاروانسراها بعدها به آن اضافه شدهاند. بخشهای به جا مانده از بازار اصلی دارای اتصال منظم هستند و درمجموع از نظر معماری متناسب و هماهنگ به نظر میرسند.
با توجه به ویژگیهای معماری و اقلیمی خوی، بازار این شهر مانند بازارهای اصفهان، كرمان، اراک فاقد تزیینات خاص گچبری و کاشیکاری و كتیبه است. تنها در بعضی قسمتها مخصوصا در چهارسوهای آن، نظم و دقت قابلتوجهی در كاربرد و رگهچینی آجر به چشم میخورد.
در گذشته سنگفرش زیبایی كف بازار را پوشانده بود و لولهكشی آب شرب نیز درست از وسط بازار میگذشت و قسمت شمالی و جنوبی شهر را به یکدیگر وصل میکرد. جالب اینکه فاضلاب شهری كه در بازار و کوچههای اطرافش وجود دارد، قدیمیترین فاضلاب در سطح ایران به حساب میآید.
راستهها
از قسمتهای قابلتوجه بازار خوی، راستههای آن هستند که مربوط به شغل معینی بودهاند و به نام همان شغل مانند مسگر بازار، بورکچی بازار، زرگر بازار، خرازی بازار، فرشچی بازار و… خوانده میشدند. همچنین برخی از این راستهها به نام اشخاص خیری معروف بودند که در عمران و آبادی بازار نقش موثری داشتند مانند امیر، جواد، حاجیبابا و… که هماکنون نیز نامهای قدیمی را دارند.
کاروانسراها
پنج کاروانسرای زیبا در دل بازار سرپوشیده خوی وجود دارد که شامل کاروانسرای خان، کشمش چیلار، بلوسی، چیتساز و کاروانسرای میرزا هاشم میشود.
کاروانسرای خان در جوار بازار و در ضلع غربی آن قرار گرفته و مشرف بر خیابان طالقانی بهشکل چهار ایوانی ساخته شده است. اکنون دو ایوان آن در شمال و مشرق باقی مانده و درگذشته محل استقرار مسافران و دادوستد بازرگانان داخلی و خارجی بودهاند. ورود به کاروانسرا از در چوبی خیابان طالقانی امکانپذیر است که طبقه بالای آن را بالکن چوبی تشکیل میدهد. دو در دیگر در سمت شمال و مشرق با بازار ارتباط دارند. این کاروانسرا منسوب به احمدخان دنبلی حاکم خوی است که توانست با تامین امنیت و گشایش راه کاروانهای تجاری بهسوی خوی، ثروت را به این شهر سرازیر کند.
بازار خوی به دستور احمدخان دنبلی به طرح بازار وکیل شیراز ساخته و کاروانسرای بزرگی پیوسته به بازار بنا شد که به کاروانسرای خان معروف است. چهار دیوار این بنا از سنگ سفید ساخته شدهاند و ۴۰ حجره تاجرنشین داشته است. هر حجرهای با قهوهخانه و پستوی جداگانه و در کنار آن کاروانسرای دیگری جهت چهارپایان بنا شده بود. ضلع جنوبی این بنا دیوار و پشت آن، محل گذر مردم به داخل بازار از سمت خیابان طالقانی است. این گذر کاروانسرای خان را از کاروانسرای میرزا هاشم جدا میسازد.
نکات بازدید از بازار خوی
- بازار خوی بهواسطه نزدیکی به مرز ترکیه، اجناس بسیار عالی با تنوع زیادی برای فروش دارد.
- دروازه سنگی خوی یکی از دروازههای قدیمی شهر و آثار بهجای مانده از حصار قدیمی شهر محسوب میشود که در جنوب این بازار قرار دارد. پس بازدید از آن را از دست ندهید!
- بهترین زمان سفر به خوی و بازدید از بازار دیدنی آن، فصل بهار، تابستان و اوایل پاییز است.
جاهای دیدنی خوی؛ شهر شمس تبریزی
خوی یکی از قدیمیترین مراکز تمدن در شمال غرب ایران است. این شهر تاریخ پرفراز و نشیبی داشته و شاهد وقایع تاریخی مختلفی بوده است. شهرستان خوی به سبب قرار گرفتن بر سر جادههای معروف بازرگانی مانند جاده ابریشم، مکه یولی، راه طرابوزان به جلفا و… از قدیم دارای كاروانسراهای متعدد، جهت تخلیه كالا و استراحت بازرگانان و بازاری وسیع و گسترده جهت داد و ستد كالای مختلف را است. این شهر در گذشته مركز اقتصادی بوده، اما در دورههای مختلف تاریخی بهعلت وجود سوانح طبیعی و غیره شهر قدیمی از بین رفته و بهتدریج شهری جدید در کنار آن به وجود آمده است. گفته میشود قدمت خوی به سه هزار سال پیش بازمیگردد.
بازار قدیمی خوی
بازار قدیمی خوی که در ضلع جنوب شرقی چهارراه مرکزی و مابین خیابان طالقانی و انقلاب قرار گرفته است، قدمتی به درازای حکومت صفویان (قرن ۱۲ هجری قمری) دارد. گفته میشود این بازار دومین بازار بزرگ ایران است. همان طور که ذکر شد، این شهر از گذشته تاکنون، مرکز اقتصادی بزرگی بود و به همین دلیل بازارها و کاروانسراهای قدیمی زیادی در آن به وجود آمده است.
بازار خوی چند راسته بازار سرپوشیده، چندین سرا، چهارسو و گذر قدیمی دارد که جزو بافت قدیمی بازار است و بعدها چندین راسته بازار و کاروانسرا به آن اضافه شد و حالت اولیهی آن تغییر کرد. در زمان قاجار، عباس میرزا اقدامات زیادی برای ساماندهی بازار خوی انجام داد. مجموعهی بازار خوی در ۲۴ خرداد سال ۱۳۶۶ با شمارهی ۱۷۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آرامگاه و برج شمس تبریزی
برج شمس تبریزی روی مزاری منسوب به شمس تبریزی ساخته شده است. این برج در محلهی امامزاده سید بهلول در شمال غربی خوی قرار دارد و یادگاری از دوران صفوی است. برج یا منارهی شمس تبریزی از آجر ساخته شده و با شاخهای قوچ و میشهایی زینت یافته است که شاه اسماعیل صفوی در اقامت چهل روزهاش در کوه چله خانهی خوی شکار کرده بود. با توجه به اسناد موجود، این بنا به دستور شاه اسماعیل صفوی ساخته شده و شاخ قوچهای وحشی را برای نشان دادن قدرت و مهارت وی در شکار قوچ در یک روز، نصب شده است.
گفته میشود در ابتدا ۳ مناره دور قبر شمس ساخته شده بود اما بهدلایل طبیعی و گذر زمان، ۲ مناره از بین رفته و امروزه فقط یکی از آنها باقی مانده است. قطر برج ۳٫۴۰ متر، ارتفاعش ۱۷ متر و مساحتاش ۱۱ متر است. منار شمس تبریزی به شماره ۹۹۶ در ردیف آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- آدرس: محله امامزاده، کوچه شمس تبریزی
دروازه سنگی
دروازه سنگی (قالا قاپیسی) خوی در قسمت جنوبی بازار، بهسمت شهر سلماس قرار دارد. در مورد قدمت این بنا ۲ نظریه وجود دارد: برخی تاریخ ساخت آن را به دوران ایلخانیان نسبت میدهند و برخی دیگر معتقد هستند قدمت دروازه سنگی به دوران قاجار بازمیگردد.
اگر بخواهیم سبک معماری و ویژگیهای بنا را در نظر گرفته و آنها را آثار باقی مانده از دوران قاجار در تبریز و خوی مقایسه کنیم، احتمال اینکه این دروازه در دوران قاجار ساخته شده باشد، قوت میگیرد.
- آدرس: خوی، خیابان طالقانی، جنوب بازار خوی
خانه کبیری
خانهی کبیری یکی از خانههای تاریخی شهر خوی است که در اواخر دوران زندیه ساخته شده است. این خانه در بافت قدیمی شهر، در خیابان آیتالله طالقانی، کوچهی امیر، بنبست اخوان قرار دارد و مالک آن فردی به نام حاج میراسماعیل کبیری بود. خانهی کبیری در پنجم اردیبهشت ۱۳۵۶، با شمارهی ۱۶۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد مطلب خان
مسجد مطلب خان یکی از یادگاریهای دوران ایلخانی در خوی است که در مرکز شهر، ابتدای خیابان طالقانی و در نزدیکی بازار قدیمی قرار دارد. مطلب خان، در زمان قاجار، زرگر مخصوص عباس میرزا نائبالسلطنه بود. گفته میشود مسجد مطلب خان به سبک مساجد دوران مغول، روباز ساخته شده و در گذر زمان، بر اثر حوادث طبیعی تخریب و در زمان قاجار، مجددا روی ویرانهها مسجدی بنا شده است.
- آدرس: خوی، خیابان طالقانی
ساختمان شهرداری
ساختمان شهرداری خود در زمان پهلوی اول ساخته شده و یکی از زیباترین بناهای تاریخی استان است که در گذشته حکمرانان و بزرگان خوی از آن استفاده میکردند. ساختمان شهرداری با عناوینی چون ارگ یا ساختمان حکومتی نیز شناخته میشود. این بنای دو طبقه دارای گچبریها و نقاشیهای بسیار زیبایی است که همگی نشان از ذوق و هنر مردمان شهر دارد.
موزه خوی
موزهی خوی ساختمانی یک طبقه در خیابان امام، کوچهی نورالله این شهر است که در سال ۱۳۴۸ شمسی ساخته شده است. این ساختمان با ۲۵۶ متر مربع مساحت، دو سالن و یک تالار کوچک دارد و در سال ۱۳۵۸، سه تالار کوچک به آن اضافه شده است. در یکی از سالنهای این موزه اشیای باستانی کشفشده از آذربایجان، خراسان، ری، گیلان و کاشان به نمایش گذاشته شده است.
منطقه حفاظت شده مراکان
منطقهی حفاظتشدهی مراکان در نزدیکی شهر خوی قرار دارد و یکی از مناطق چهارگانهی حفاظتشدهی حیات وحش ایران است. این منطقه بهدلیل داشتن زیستگاههای مختلف، میزبان گونههای مختلف جانوری است. البته چون منطقهی مراکان ارتفاعات، صخرهها، دشتها و تپه ماهورهای متعددی دارد، دارای پوشش گیاهی متنوع استپی است. قوچ و میش ارمنی، کل و بز از گونههای علفخوار بزرگ جثهی این منطقه است. البته گونههای دیگری مانند گرگ، خرگوش و سیاهگوش نیز در آن زندگی میکنند.
پل قطور
پل قطور در نزدیکی خوی(۲۵ کیلومتری جنوب غربی خوی، در ناحیهی سرحدی بخش قطور) قرار دارد و در مسیر راهآهن ایران و ترکیه قرار گرفته است. کسانی که از مرز رازی عازم ترکیه میشوند، در مسیرشان این پل را میبینند. این پل از نوع زیر قوسی است و تا مدتها بزرگترین دهانهی قوسی را بین پلهای ایران داشت.
مسجد سیدالشهدا
مسجد سیدالشهدای خوی در بخش مرکزی و بافت قدیمی شهر، ضلع شمالی خیابان انقلاب و روبهروی بازار قدیمی قرار دارد. با یک و نیم قرن قدمت، یکی از مساجد تاریخی این شهر است. طبق اسناد تاریخی این مسجد در سال ۱۲۲۶ هجری قمری (دوران قاجار) با ۸۰۰ متر مربع زیر بنا ساخته شده است و ویژگیهای معماری منحصر به فردی دارد.
کلیسای سورپ سرکیس
کلیسای سورپ سرکیس در شمال غربی خوی، در میدان قمسال و محلهی امامزاده قرار دارد. برخی از محققان قدمت این بنا را به قرن نهم و برخی دیگر به قرن چهارم میلادی نسبت میدهند. اگر بخواهیم سبک معماری، طرح بنا، شکل ستونها و طرز دیوارسازی و نورگیرها را در نظر بگیریم، احتمال اینکه کلیسا در قرن چهارم ساخته شده باشد، بیشتر میشود.
سوغات خوی
خوراکیها
تخمه آفتابگردان
یکی از مرغوبترین و بهترین سوغاتیهای خوی، تخمه آفتابگردان است. تخمه خوی یکی از بهترین تخمههای کشور است و بسیاری از خانوادههای این شهر از طریق کشت و تولید تخمه امرارمعاش میکنند. در نیمی از زمینهای کشاورزی خوی تخمه کشت میشود و هرساله ۳۱ تن تخمه محصول این زمینها است. تخمههای آفتابگردان و کدو شهر خوی به خارج از مرزهای ایران هم صادر میشود.
عسل
عسل یکی از سوغاتیهای خوب خوی است. عسل خوی هم بازار داخلی را تأمین میکند و هم به خاورمیانه صادر میشود. شهر خوی حدود ۴۰۰ هزار کندوی زنبورعسل دارد و میانگین تولید عسل این شهر در سال حدود ۱۱ هزار تن است. خوی در زمینه تولید عسل در رتبه نخست کشور قرار دارد و ۴۹ درصد عسل استان آذربایجان غربی و بیش از ۱۳ درصد عسل کشور از شهر خوی تأمین میشود. در حال حاضر ۲ کارخانه بستهبندی عسل در خوی مشغول به فعالیت هستند که در روز ۸ تن عسل بستهبندی میکنند.
گل محمدی
شاید برای شما هم عجیب باشد ولی خوی معطرترین گلها محمدی دنیا را دارد و این گل بهعنوان یکی از سوغاتیهای این شهر شناخته میشود. گل محمدی در آذربایجان غربی به «قیزیل گول» مشهور است و خوی را میتوان بهعنوان یکی از مهمترین شهرهای تولیدکننده گل محمدی شناخت. خوی ۲۵ هکتار باغ گل محمدی دارد و هرساله از هر هکتار چیزی حدود ۸۰۰ کیلوگرم گل محمدی برداشت میشود. گل محمدی شهرستان خوی مشتریهای مخصوص خود را در منطقه دارد چون معطرترین گل محمدی در منطقه است. سالانه ۳۲۰ هزار لیتر گلاب از گل محمدی در آذربایجان غربی به دست میآید که این رقم بسیار قابلتوجه است.۶۰ درصد ازگلهای محمدی خوی برای عرقگیری،۳۰ درصد بهصورت خشک برای تهیه مربا و مصارف خوراکی و ۵ درصد بهصورت غنچه صادر میشود.
صنایعدستی
تابلو فرش
یکی از صنایعدستی رایج در شهر خوی، بافت تابلو فرش است. این حرفه مدتها است که در خوی رایج است و در فرشفروشیهای این شهر تابلو فرشهایی زیبا با تنوع بالا فروخته میشود. تابلو فرشهای خوی کیفیت بالایی دارد و امروز بهعنوان یکی از صنایعدستی خوی شناخته میشود.
قالیبافی
قالیبافی یکی از هنرهای دستی قدیمی مختص به ایران است که تقریباً در جایجای ایران میتوان آثاری از آن را یافت. قالیبافان هر منطقه بر اساس اقلیم و سلیقه، روش خاصی که در قالیبافی دارند آثار هنری خود را تولید میکنند و هنرمندان خوی هم از این قاعده مستثنا نیستند. سالانه ۱۰۰۰ مترمربع فرش دستباف توسط هنرمندان خوی بافته میشود و بخشی از آنهم به کشورهای خارجی صادر میشود.
پارچهبافی
یکی دیگر از صنعتهای دستی خوی، پارچهبافی است. بافت پارچه از ایام قدیم در ایران رایج بوده و پارچههای بسیار زیبایی در اقصی نقاط کشور بافته میشود. از دیگر صنعتهای دستی خوی میتوانیم به نمدبافی، جاجیمبافی و گلیمبافی اشارهکنیم.
آخرین دیدگاهها