چگونه می توان به ارتقای صنایع دستی کمک کرد؟

ارتقای صنایع دستی در ایران

ارتقای جایگاه صنایع دستی در ایران بسیار حائز اهمیت است، زیرا صنایع دستی راهی برای شناساندن فرهنگ ایرانی و ارزش های آن به کشورهای دیگر است و همچنین در کسب ارز برای کشور بسیار موثر است باتوجه به اینکه تولید و ارتقای صنایع دستی در چندسال اخیر رو به افت بوده است و هنرمندان این حوزه را با مشکل روبر کرده

بدون وجود هنر تصور کرد. در تمامی طول تاریخ، ایرانیها در سختترین شرایط همواره سعی کردهاند صنایع دستی دیار خود را با هر سختی حفظ کرده و به عنوان میراثی ارزشمند برای آیندگان باقی بگذارند.

فراز و نشیبهایی که هنرمندان در طول تاریخ آنها را تجربه کردهاند شاید باعث ناامیدی و کندی کار شد اما این فراز و نشیبها هرگز نتوانستند پایانی بر کار هنر و هنرمندان محسوب شوند.

ارتقای صنایع دستی در سبد سوغات گردشگران

صنایع دستی و هنرهای سنتی یکی از عرصه های مهم اقتصادی کشور میباشند، تجربیات، فن کار، تجهیزات مورد نیاز و مواد اولیه مورد نیاز این صنعت در داخل کشور قابل دسترس هستند و به این دلیل جایگاه خاصی در اقتصاد دارا میباشد، با توجه به این خصوصیات، این صنعت می تواند تاثیر مثبتی در فرهنگ، وضعیت اقتصادی و اشتغال کشور ایجاد نماید ولی متاسفانه تاکنون توجه خاصی به جایگاه این صنعت در کشور نشده است.

وضعیت صنایع دستی شهر مشهد نیز به همین صورت است اگر چه شهر مشهد به دلیل وجود زائران و گردشگران فراوان، پتانسیل بالایی جهت عرضه سوغات برای خرید صنایع دستی توسط گردشگران دارد ولی تاکنون برنامه ریزی مناسبی در این زمینه صورت نگرفته و از این پتانسیل استفاده کافی به عمل نیامده است. بدین منظور در این مطالعه به بررسی ارتقا جایگاه صنایع دستی در سبد سوغات گردشگران در شهر مشهد پرداخته شده است. جهت رسیدن به این هدف از روش SWOT ا ستفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق مصاحبه عمیق و تکمیل پرسشنامه از 40 نفر از کارشناسان مرتبط با موضوع و تولید کنندگان صنایع دستی در چهار گروه سنگهای قیمتی ، چرم ، سفال و گلدوزی و رودوزی جمع آوری گردیده ا ست. در پایان پیشنهاداتی برای بهبود جایگاه صنایع دستی در سبد سوغات گرد شگران ارائه گردیده است.

اهمیت ارتقای صنایع دستی

نقش صنایع دستی در هویت ملی بیش از مردمان هر کشوریست. چرا که صنایع دستی نمادی از هویت فرهنگی، خلاقیت و ارتباط عمیق افراد آن جامعه با طبیعت است. صنایع دستی با گذر زمان توانسته فرصت های شغلی مختلفی را در مناطق محروم و غیرمحروم ایجاد کند و با تقویت اقتصادهای کوچک، نقش مهمی در توسعه اقتصادی ایفا نماید. شما با نصب یک دار قالی یا یک چرخ سفالگری و آموزش روش های آن ها می توانید قالی یا سفال های خاص خود را با کمک دستانتان بسازید. با افزایش چنین کسب و کارهایی، حتی کوچک، امروزه شاهد آن هستیم که صنایع دستی چه تأثیری در رشد اقتصادی جوامع مختلف داشته است.
این دست سازه ها امروزه به عنوان یک صنعت نقطه ی قوت گردشگری محسوب می گردد. علاوه بر آن، توانسته به عنوان ابزاری برای آموزش و ارتقاء آگاهی فرهنگی به خصوص در بین جوانان عمل کرده و گردشگران را با فرهنگ و آداب و سنن مناطق مختلف آشنا کند. به همین دلیل است که موزه ها در جهان وجود دارند تا بشر بتواند دِین خود را با نگهداری و حفظ صنایع دستی گذشتگان برای آیندگان به انسان ها، اَدا نماید.
آثاری که توسط هنرمندان و صنعتگران برجسته ساخته و عرضه می شود ممکن است گاهی اوقات بسیار ساده به نظر برسد. این در حالیست که برای ساخت ساده ترین صنایع دستی، ساعت ها و شاید روزها و ماه ها زمان صرف شده باشد تا آنچه که شما شاهد آن هستید خلق و نمایان گردد. به دلیل این که صنایع دستی از دل تاریخ و فرهنگ هر جامعه ای شکل می گیرد، امروزه با وجود پیشرفت تکنولوژی و ساخت وسایل تزئینی و کاربردی مدرن، همچنان صنایع دستی در دل مردم جایگاه ویژه ای داشته و از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد.

صنایع دستی نیز جزو صنایع کوچکتر و پرسرعت تولید محسوب می شود و اهمیت آن در برنامه های سوم، چهارم و پنجم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است و متاسفانه در برنامه ریزان اقتصادی حداقل به آن توجه شده است. اقتصاد هنرهای سنتی و صنایع دستی، که گاهی این منطقه را فراموش می کنند.

عدم شناخت ما با هنرهای صنایع دستی و مزایای آنها یکی از دلایل افت این صنعت بوده به همین دلیل برای توسعه این صنعت نیاز است که برنامه ریزی های بزرگی انجام شود. بع عنوان مثال ندانستن قیمت کیف گلیمی و زیورالات و یا لباس های سوزن دوزی شده و حتی ندانستن ارزش آنها سبب می شود از این صنعت بیش از پیش دور شویم.

زمانیکه با مزایای این صنعت آشنا شویم مسئولان لازم است که از راه های مختلف به رفع مشکل رسیدگی کنند.. مانند ایجاد مراکز صنایع دستی در سطح دانشگاه، افزایش اعتبارات آموزشی، بیمه صنعتگران، بازاریابی و حتی استفاده عملی از محصولات در محل کار و منزل برای تقویت آن و نجات هنرهای سنتی و صنایع دستی نیازمند یک مدیریت درست است .

ارتقای صنایع دستی و اقتصاد کشور

صنایع دستی نه تنها به عنوان یک هنر و فرهنگ شناخته می‌شوند بلکه به عنوان یک صنعت مهم اقتصادی نیز محسوب می‌گردند. این صنعت با ایجاد فرصت‌های شغلی برای هنرمندان و صنعتگران، به تقویت اقتصاد محلی و افزایش درآمد خانواده‌ها کمک می‌کند. صادرات صنایع دستی می‌تواند منبع درآمد ارزی قابل توجهی برای کشورها باشد و به تقویت تجارت خارجی کمک کند. علاوه بر این، صنایع دستی به عنوان یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری، نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی دارند و به این ترتیب به اقتصاد گردشگری کشورها سود می‌رسانند.

به نقل از مهرنیوز – معاون صنایع دستی اظهار کرد: کمک به صنایع دستی کمک به کل کشور است. سرمایه‌گذاری در این حوزه، سرمایه‌گذاری و سودآوری جدی برای دولت به همراه دارد اما متأسفانه برنامه‌ریزان دولت اهمیت این موضوع را درک نمی کنند به این شکل زمینه‌ساز تضعیف صنایع دستی و دولت می‌شوند. شاید برای برنامه‌ریزان؛ صنایع دستی نسبت به سایر موضوعات از حساسیت چندانی برخوردار نباشد اما تغییرنگاه آنها صنایع دستی این کشور را نجات می‌دهد و امید را به این حوزه باز می‌گرداند. لینک خبر

یکی از بهترین تعاریف بین المللی از صنایع دستی مربوط به آنکتاد در مانیل است که به این صورت تعریف می‌شود:

تولیداتی است که توسط هنرمندان (Artisars) خلق می‌شود. خواه کاملا به وسیله دست یا به کمک ابزارالات دستی به معنی ماشین آلات ؛ تا زمانی که تولید بسته به کار دست باشد.

نقش ارتقای صنایع دستی در اقتصاد ایران

اشتغال زایی
توسعه صادرات
ارز آوری
توسعه پایدار
توسعه و رونق گردشگری

مزایای توجه به رشد و ارتقای صنایع دستی

صنایع‌دستی علاوه‌براینکه بیانگر فرهنگ و هنر یک کشور و قوم خاص است، با فراهم آوردن شرایطی برای حضور موثر و خلاق انسان در خلق یک اثر هنری موجب ایجاد فرهنگ شاگردی و اوستا کاری می‌شود که قطعا تاثیر بسزایی در سطح فرهنگ و اخلاقیات یک جامعه دارد. علاوه‌براین، ضمن ایجاد اشتغال برای جوامع بومی به بهبود اقتصاد و ارتقای سطح زندگی این افراد نیز کمک شایانی می‌کند.

چراکه، توجه به این صنعت با کمک به توسعه اقتصادی، ایجاد اشتغال و سرمایه‌گذاری موجب رشد اقتصادی و دستیابی به هدف‌های دولت در کشوری مانند ایران می‌شود.

سه چالش عمده در این مسیر شامل :

گران بودن کالاهای نسبی برای مصرف کنندگان داخلی و خارجی
کاربردی نبودن محصولات (بیشتر جنبه تزئینی دارند)
عدم لحاظ سلیقه مشتری و وزن بالای آن برای مسافران پرواز های هوایی

مراحل عرضه محصولات و ارتقای صنایع دستی در بازار

پیش تولید که شامل فعالیت های پشتیبان و تامین نهاده است. اگر چه دارای چالش هایی مانند کمبود مواد اولیه مرغوب و متنوع در بازار می باشد. در فاز تولید نیز چالش هایی مانند دستمزد نیروی کار ، پاسخگوی هزینه فرصتی که این افراد برای تولید کالا ها میگذارند ، نیست و همین باعث انتقال پیدا نکردن این شغل از نسلی به نسل بعد می‌شود. در حوزه توزیع که شامل عمده فروشی و خرده فروشی می باشد براساس برآورد انجام شده از ۳۴ کد تعرفه ۶ رقمی درسال ۲۰۱۵ حدود ۲۴۸ میلیارد دلار می‌باشد.

در ایران آمارهای اعلام شده از سمت گمرک درسال ۱۳۹۵ رقم صادرات اقلام صنایع دستی کشور به ارزش ۲۳۷ میلیارد دلار و به وزن ۷۷۸۰۹ تن بوده که بررسی انجام شده نشان می‌دهد در مقایسه سال قبل به لحاظ ارزشی ۳۶.۳ درصد و به لحاظ وزنی ۳۰ درصد افزایش یافته است؛ که عمده کالا ها عبارت اند از گلیم و زیلو ، شیشه های سنتی ، فلزات گران‌بها ، سفال و سرامیک ، محصولات فلزی ، مبلمان چوبی ، سنگ های قیمتی و غیرقیمتی هستند.

صادرات صنایع دستی

صادرات غیرنفتی که صنایع دستی یکی از مهم‌ ترین آنها محسوب میشود، ازعوامل مهم برای مقابله با صادرات تک محصولی است. بی تردید با افزایش سهم صادرات غیرنفتی کشور ، توسعه صادرات غیرنفتی تقویت خواهد شد که این استراتژی می‌تواند در صادرات و فروش نفت نیز موضع مستحکم تری یابد.

طبق آمارهای منتشر شده منتهی به اسفند ۹۹، میزان صادرات صنایع دستی ۱۲۶ میلیون دلار بوده که کمتر از ۰.۵ درصد صادرات غیرنفتی را به خود اختصاص داده است. ازمجموع صادرات انجام شده ۷۹ میلیون دلار به گروه‌ کالایی « فرش و کفپوش های دستبافت » اختصاص داشت که نسبت به سال ۱۳۹۸ با وجود رشد ۲۲ درصدی در وزن با کاهش یک درصدی در ارزش دلاری روبه رو شده است.