فرهنگ ایرانی همواره با فرش و دستباف‌های سنتی عجین بوده است و می‌توان آنها را در بیشتر خانه‌ها پیدا کرد. گلیم یکی از این موارد است که معمولا در جاهای کم رفت و آمد خانه یا روی دیوارها آویزان می‌شود و جلوه خاصی به اتاق‌های خانه می‌بخشد. اگرچه گلیم‌ها با استفاده از مواد طبیعی ساخته شده و مقاومت بسیار زیادی در برابر شرایط مختلف دارند، اما عدم آشنایی با نحوه مراقبت از آنها و تمیز کردن گلیم می‌تواند مشکلات ناخواسته‌ای را به وجود آورد. در این مطلب راه‌های بسیار ساده‌ای را مرور خواهیم کرد که می‌توانید برای شستشوی گلیم خود به کار بگیرید.
آشنایی با گلیم
قبل از اینکه نحوه تمیزکردن گلیم را با هم یاد بگیریم بهتر است به طور مختصر با گلیم آشنا شویم . در واقع گلیم (از کلمه ترکی Kilim) یکی از صنایع دستی محبوب است که از طریق چند تکنیک مختلف بافته شده و در بخش‌های زیادی از ترکیه، ایران، شمال آفریقا، افغانستان، پاکستان، آسیای میانه و چین تولید می‌شود. اگرچه گاهی اوقات ممکن است که گلیم را در دسته‌بندی فرش‌های شرقی قرار دهیم، اما متخصصین این حوزه اعتقاد دارند که باید یک طبقه بندی مجزا برای گلیم‌ها تعریف کرد.
تفاوت عمده فرش‌های دستباف سنتی با گلیم دستباف سنتی در این است که اگرچه طرح همه آنها توسط گره خوردن تار و پود در فواصلی کوتاه به وجود می‌آید، اما در گلیم از روش‌هایی متنوع برای در هم آمیختن بافت‌ها و تارهای رنگی استفاده می‌شود که باعث ایجاد ساختاری با عنوان بافت پهن می‌شود. گلیم اغلب از پشم حیوانات اهلی ساخته شده و در ایران نیز انواع مختلفی وجود دارد که گلیم شاهسون، گلیم لری و گلیم قشقایی تنها چند مورد از آنها هستند.
گلیم‌ها در کنار ارکانی همچون فرش‌ها، موکت‌ها و مبلمان نقش بسیار زیادی در دکوراسیون و تزئین داخلی منازل دارند. ازآنجایی‌که فرش و گلیم تحت ترافیک بالای رفت‌وآمد و نشست و برخاست زیاد هستند، همواره در معرض آلودگی قرار دارند. شستشوی گلیم و از بین بردن آلودگی‌ها نیازمند رعایت اصول و قواعد مختلفی است. چرا که ممکن است دچار آسیب و خسارت شده و یا تغییر رنگ پیدا کند. گلیم فرش‌ها در حقیقت نوعی فرش بدون پرز هستند که علاوه بر پوشاندن زمین و دیوارها می‌توانند ارزش هنری نیز داشته باشند. ازاین‌رو نگهداری و شستن آنها می‌تواند اهمیت بالایی داشته باشد.
آشنایی با انواع گلیم ونحوه تمیز کردن گلیم
آشنایی با انواع گلیم ونحوه تمیز کردن گلیمگلیمها در تمام نقاط دنیا به عنوان آثار هنری زیبا مورد توجه قرار گرفته‌اند و امروزه توسط آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا و دستگاه‌های مدرن تولید و بافته می‌شوند. همان‌طور که گفته شد گلیم فرش‌ها در اصل همان فرش‌های بدون پرز هستند. گلیم نیز مانند فرش دارای دو نوع ماشینی و دستباف است که هر دو در صورت مراقبت صحیح، عمر طولانی خواهند کرد. گلیم‌های دستبافت معمولاً توسط افراد عشایر تولید می‌شوند و از نقش و نگار ویژه‌ای برخوردار بوده و ارزش بسیار بالایی دارند. این نوع گلیم از الیاف طبیعی ساخته می‌شوند.
گلیم‌های دستباف دارای ارزش زیادی هستند که با رنگ‌های طبیعی ساخته شده و در نقش و نگارهای مختلف زینت‌بخش منازل هستند. گلیم‌های دستباف ارزش مادی بیشتری از مدل ماشینی داشته و ضرورت دارد که از آنها به دقت نگهداری شود و ترجیحا در منزل شسته نشوند، چراکه شستشوی غیراصولی موجب کاهش طول عمر آن خواهد شد.
جنس اکثر انواع گلیم در مناطق مختلف ماشینی بی سی اف است که در آشپزخانه و اتاق خواب استفاده می‌شود. قابلیت شستشوی راحت و سبکی این جنس، آن را به محصولی پرکاربرد برای این مناطق خانه تبدیل کرده است. گلیم‌های ماشینی در جنس اکریلیک و پلی استر نیز در بازار یافت می‌شوند که با قیمت‌های مختلف در دسترس هستند. جنس دیگر گلیم پشم است. مهم است که این جنس گلیم در معرض رطوبت نباشد. چراکه نسبت به جنس‌های دیگر بیشتر پوسیده می‌شود. از مهم‌ترین مزایای گلیم‌ها در مقایسه با فرش‌ها می‌توان به قابلیت شستشوی راحت، حمل‌ونقل ساده، قیمت کمتر و نگهداری آسانتر اشاره کرد.
نگهداری و تمیزکردن گلیم
برای نگهداری و نظافت گلیم از یک جاروبرقی با تنظیمات مکش پایین استفاده کنید. استفاده از ماشین لباسشویی برای شستشوی گلیم به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، چرا که بافت آن را از بین خواهد برد. در زمان استفاده از جاروبرقی هردو طرف گلیم را جارو بکشید و از حرکات ملایم روی آن استفاده کنید. همچنین نکات را به یاد داشته باشید:
- حاشیه گلیم را به هیچ عنوان جاروبرقی نکشید، چرا که امکان پاره شدن آن بالا است.
- برخی از دستگاه‌های بخارشو با تنظیمات متوسط می‌توانند برای تمیزکاری گلیم مناسب باشند.
- هر چند وقت یکبار از خدمات یک قالیشویی معتبر برای نگهداری گلیم خود استفاده کنید. این مراکز دقت بسیار بیشتری را در مورد گلیم‌های شما به کار می‌برند.
- فکر استفاده از شوینده‌هایی مانند وایتکس یا ترکیب کردن آن با مواد دیگر برای شستشوی گلیم را به صورت کامل از سر بیرون کنید.
گلیم Kilim یک فرش دستباف و سنتی است که طرح و رنگ آن بسیار حساس است برای شستشو گلیم بهتر است از افراد با تجربه یا قالیشویی ها مشورت بگیرید و به دو روش خشک و شستشو با آب می توان گلیم را تمیز کرد و جوش شیرین، شامپو فرش و… مواد ضدعفونی برای پاک کردن گلیم می باشد.
روشهای لکه زدایی:
۱. هر کدام از لکه ها را که قابل برداشتن است، بوسیله قاشق بردارید.
۲. محلولی از سرکه سفید، شامپوی فرش و آب ولرم را تهیه کرده و در محل لکه بریزید.
۳. پارچه سفید و تمیزی که به تینر یا الکل سفید آغشته شده است بر روی محل لکه قرار داده و مالش دهید.
۴. محلولی از شامپوی فرش و آب ولرم تهیه نمایید.
۵. پارچه سفید و تمیزی که آغشته به محلول شامپوی فرش و آب ولرم می باشد بر روی محل لکه قرار دهید.
۶. محل لکه را طوری مالش دهید که مواد لکه زا بطور کامل در محلول حل شوند.
۷. با یک پارچه سفید و خشک محل لکه را بطور کامل مالش دهید تا اثرات لکه و آب حاوی آن بخوبی پاک شده و جمع گردد .
تمیز کردن گلیم فرش به صورت دستی
1. دو طرف قالیچه برای از بین بردن ذرات سست باقی مانده جارو کنید
قبل از تمیز کردن قالیچه می خواهید مطمئن شوید که هیچ لکه یا گرد و غباری روی سطح آن وجود ندارد. تمام سطح قالیچه را جارو بزنید و سپس آن را برگردانید تا طرف دیگر را نیز به خوبی براش بزنید.
- فرش باید بر روی یک سطح صاف قرار گیرد تا فرآیند نظافت و شستشو را آسانتر کند.
- شما می توانید از هر جارویی برای تمیز کردن قالیچه استفاده کنید اما یک جاروی دستی که اساسا یک برس دستی است با موهایی که مانند جاروی سنتی بلند است کاربرد بیشتری دار
2. شامپو فرش را با آب گرم و سرکه مخلوط کنید
برای درست کردن یک محلول تمیز کننده نرم مخصوص گلیم فرش، ½ فنجان (۱۱۹ میلی لیتر) از شامپو فرش مخصوص شستشوی دستی قالیچه ها و ۴ یرابر ½ فنجان از آب گرم (۱.۱ لیتر) و ۱ قاشق غذاخوری (۱۵ میلی لیتر) از سرکه سفید را ترکیب کنید.خوب به هم بزنید تا اطمینان حاصل کنید که مواد تشکیل دهنده به خوبی مخلوط شده اند.
- سرکه به از بین نرفتن رنگ ها در فرش کمک می کند.
3. یک براش را در محلول قرار دهید و آن را به آرامی در جهت عمودی نسبت به فرش حرکت دهید
از برس اسکراب با موی نسبتا قوی استفاده کنید و آن را در حد اشباع شدن مرطوب کنید نه تا آن حد که محلول از آن بچکد. براش را به آرامی در جهت عمودی روی فرش حرکت دهید، از یک گوشه شروع کنید و براش را به بالا و پایین بصورت تداخلی به حرکت درآورید. به همین شیوه براش زدن را ادامه دهید تا زمانی که کل فرش را تمیز کرده باشید.
- الیاف های فرش زمانی که مرطوب هستند بسیار شکننده می شوند بنابراین اگر شدت به خرج دهید ممکن است آسیب ببینند.
- هنگامی که به ریشه ی فرش رسیدید، براش را بر روی آنها بصورت عمودی حرکت دهید ولی نیازی نیست برای بار دوم بصورت افقی روی آنها کار کنید.
- هر زمان که به نظر می رسد براش خشک شده، آن را دوباره مرطوب کنید.
4. برای بار دوم براش را در طول قالیچه (در جهت افقی ) بکشید
بعد از اینکه تمام قالیچه را در جهت عمودی با محلول تمیز کننده برس کشیدید، برس را از چپ به راست بکشید. از یک گوشه شروع کنید به گوشه دیگر و به برس زدن ادامه دید تا زمانی که فرش کاملا تمیز شود.
5. قالیچه را با آب تمیز بشویید
با قرار دادن براشتان بصورت کامل در زیر آب، تمامی محلول شستشو و گرد و خاک را از موی براشتان پاک کنید. هنگامی که مطمئن شدید باقیمانده ای از محلول تمیزکننده به جا نمانده است برس را با آب گرم خیس کنید و آن را روی فرش بصورت عمودی و سپس بصورت افقی حرکت دهید تا آن را بشویید.
- ممکن است بخواهید بیش از یکبار فرش را با یک برس تمیز و مرطوب بشویید تا اطمینان حاصل کنید که هیچ نوع آلودگی ویا محلول تمیز کننده در الیاف ها باقی نمانده است.
- در صورت امکان از یک شلنگ برای شست و شوی قالیچه استفاده کنید اما اجازه ندهید قالیچه کاملا خیس شود.
6. قالیچه را بصورت کاملا تخت پهن کنید تا خشک شود
در صورت امکان قالیچه را بر روی یک سطح شیبدار پهن کنید. شما می توانید آن را بیرون زیر نور آفتاب قرار دهید یا زیر یک پنکه رها کنید تا به فرایند خشک کردن کمک کند. به خاطر داشته باشید که امکان دارد خشک کردن قالیچه دو روز زمان ببرد.
- قالیچه را هر شش ساعت یکبار یا بیشتر به طرف دیگر برگردانید تا اطمینان پیدا کنید که هر دو طرف آن خشک شده است.
- روی قالیچه راه نروید و یا هیچ شی ای را روی آن قرار ندهید تا زمانی که آن کاملا خشک شود.
- زمانی که فرش خشک شد اگر متوجه هرگونه باقی مانده از محلول تمیزی شده اید، از یک براش تمیز و خشک برای از بین بردن آن استفاده کنید.
- اگر قالیچه را بیرون می گذارید، آن را بر روی چمن یا روی شن قرار دهید بنابراین قالیچه کاملا خشک می گردد.
روش شستشوی گلیم | تمیز کردن گلیم
هر چند ماه یکبار به فکر شستشوی گلیم خود باشید. در این مواقع توصیه می‌شود که از موادی مانند جوش شیرین برای شستشوی خشک استفاده کنید. مقداری جوش شیرین را روی تمام بخش‌های گلیم بریزید و اجازه دهید که برای نیم ساعت روی آن باقی بماند. جوش شیرین به عنوان یک جذب‌کننده عالی برای آلودگی‌ها عمل می‌کند و گرد و غبار را از بافت زیرین گلیم بیرون می‌کشد. گلیم را پس از نیم ساعت به خوبی جاروبرقی بکشید تا اثری از آلودگی روی آن باقی نماند. اگر مشکل همچنان برجا مانده است، به سراغ آموزش بعدی بروید.
شستن گلیم دستباف
برای شستشوی فرش و گلیم دستباف نیاز به مهارت بیشتری می باشد. زیرا این گلیم ها از حساسیت بالاتری در رنگ و بافت برخوردار هستند. پس بهتر است در صورت نداشتن مهارت کافی از قالیشویی معتبری کمک بگیرید. اما برای شستشوی فرش و گلیم خود در منزل باید ابتدا آن را در مکانی پهن کرده و سطح آن را خیس کنید. سپس به وسیله ترکیبی از شامپو فرش و آب گرم و یک اسفنج تمیز کل سطح گلیم را بشویید و در آخر با آب آن را از مواد شوینده پاک و تمیز نمایید.
سوغات و صنایع دستی کشورهای عربی
نحوه شستشوی گلیم فرش
نحوه شستشوی گلیم فرشاین مراحل را به منظور شستشوی گلیم دنبال کنید تا از تمیز بودن آن اطمینان داشته باشید.
تمیز کردن گلیم
دو طرف گلیم را جارو بکشید تا هیچ‌گونه آلودگی روی آن باقی نماند. برای تمیز کردن گلیم می‌توانید از جاروبرقی هم استفاده کنید، اما جاروهای دستی و قدیمی با پرزهای ملایم بهترین گزینه برای این کار هستند.
1. آماده سازی محلول شستشو
شامپو فرش را با آب ولرم و سرکه سفید مخلوط کنید. برای آماده کردن یک محلول تمیز کننده ملایم، در ابتدا نیم فنجان (حدود ۱۲۰ میلی لیتر) شامپو فرش را به همراه یک لیتر آب و یک قاشق غذاخوری (حدود ۱۵ میلی لیتر) سرکه سفید مخلوط کنید. این محلول را خوب هم بزنید تا مطمئن شوید که مواد داخل آن به خوبی با هم مخلوط می‌شوند. سرکه سفید از روشن شدن رنگ‌های گلیم در هنگام شستشو جلوگیری خواهد کرد.
2. شستشوی گلیم
یک برس بسیار نرم را در محلول آغشته کرده و آن را به آرامی در دو جهت روی گلیم بمالید. شستشو را از یک گوشه شروع کرده و در حرکاتی متوالی همه جا را به خوبی تمیز کنید. این کار را تا جایی ادامه دهید که سطح گلیم از کف پوشیده شده باشد. به هیچ عنوان از حرکات محکم استفاده نکنید، چرا که به بافت گلیم آسیب خواهید زد. زمانی که به حاشیه گلیم رسیدید، برس را در امتداد آن به صورت عمودی بکشید و هر زمان که برس در حال خشک شدن بود، آن را دوباره در محلول قرار دهید.
3. برگرداندن گلیم
هنگامی که یک طرف گلیم را به خوبی تمیز کردید، باید آن را به طرف دیگر برگردانید. این کار را نباید به صورت ناگهانی انجام دهید، چرا که تار و پود گلیم آسیب خواهد دید. طرف دیگر را نیز به همان شیوه قبلی تمیز کنید. اگر گلیم بیش از حد کثیف است، این کار را باید یک بار دیگر از سر بگیرید.
4. آب کشی گلیم
گلیم را تنها باید با استفاده از آب سرد آب کشی کنید. تمام محلول تمیزکننده را از روی گلیم پاک کنید. وقتی مطمئن شدید که هیچ محلول تمیزکننده‌ای روی گلیم باقی نمانده است، برس را در آب سرد فرو کرده و بخش‌های مختلف گلیم را به صورت عمودی و افقی به آرامی تمیز کنید. این کار باعث جلوگیری از رشد باکتری و کپک در بافت گلیم خواهد شد.
5. خشک کردن گلیم
فرش را در حالتی افقی و صاف قرار دهید تا به صورت کامل خشک شود. استفاده از یک سطح شیبدار برای خشک کردن گلیم بسیار بهینه است. این امکان را در اختیار دارید که گلیم را زیر نور آفتاب (به مدت کم) یا زیر دستگاه تهویه خانه قرار دهید تا به روند کار کمک کند. به یاد داشته باشید که خشک شدن کامل گلیم گاهی اوقات به ۲۴ ساعت زمان نیاز دارد. فرش را هر شش ساعت برگردانید تا از خشک شدن دو طرف آن اطمینان به دست آورید. بهتر است که فرش را بیرون روی چمن بگذارید تا رطوبت آن کاملا تخلیه شود.
باید ها و نباید های شستشوی گلیم
باید ها و نباید های شستشوی گلیمنکته اول و مهم در هنگام نگهداری و شستشو از گلیم، انتخاب آن می باشد. در واقع شما باید گلیم خود را با توجه به ساختار منزل خود و محل استفاده از آن تهیه کنید.
در واقع گلیم بافته شده در هر یک از نقاط کشور ویژگی های مخصوص و منحصر به فرد خود را دارد. اگر قصد شستشوی گلیم خود در آپارتمانتان را دارید، باید از شوینده های قوی با خاصیت اسیدی زیادی استفاده نکنید.همچنین آبکشی آن از اهمیت زیادی برخوردار است؛ امروزه در بازار مواد شوینده مخصوص شستشوی گلیم وجود دارد که با استفاده از آن ها فرایند شست شو برای شما آسان تر خواهد شد.
کارهایی که نباید با گلیم فرش کرد
برای نگهداری و مراقبت از گلیم بهتر است از قرار دادن وسایل و لوازم سنگین بر روی آن خودداری نمایید و یا در صورت قرار دادن، هر از چند گاهی مکان آن را تغییر دهید تا فشار برای مدت طولانی بر قسمتی خاص وارد نشود. سعی کنید حاشیه فرش را جاروبرقی نکشید، زیرا امکان پاره شدن آن وجود دارد. برای شستشوی فرش خود از یک قالیشویی معتبر و شناخته شده استفاده نمایید. زیرا از مواد شوینده مناسب و روش های شستشوی بهتر و اصولی در آن استفاده می شود.
نکات اصولی برای شستن گلیم در قالیشویی
گلیم ها لوازمی هستند که ارزش معنوی و مادی بالایی دارند و شستن و نگهداری درست و صحیح از آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. پیش از شستشوی فرش و گلیم خود باید بدانید که در صورت عدم آگاهی و اطلاع درست از طریقه شستشو بهتر است آن را به یک قالیشویی معتبر و خوب بسپارید تا با روشی اصولی و صحیح آن را شسته و تحویل دهند. اما در صورتی که می خواهید گلیم و فرش خود را در منزل شست و شو و تمیز کنید، باید به یکسری نکات و موارد توجه نمایید. اولین و مهم ترین مورد که در ابتدا باید آن را انجام داده و رعایت کنید آن است که گلیم مورد نظر خود را از هرگونه آلودگی و گرد و خاک پاک و تمیز کنید. به این منظور نیز از یک جاروبرقی کمک بگیرید. بعد از غبارگیری توسط جاروبرقی، سعی کنید لکه های موجود بر روی گلیم را به صورت جداگانه تمیز کنید و سپس به شستشوی فرش و گلیم به طور کامل دست بزنید.
آخرین دیدگاه‌ها