آموزش منبت کاری در منزل

Dorontash podcast
Dorontash podcast
آموزش منبت کاری در منزل
Loading
/

پادکست دوراونتاش / اپیزود آموزش منبت کاری

آموزش منبت کاری در منزل

در این مطلب قصد داریم آموزش منبت کاری در منزل را با تمام نکات، ابزار و ایده های کاربردی به شما بگوییم. نام منبت از ریشه نبات به معنی گل و گیاه یا رویانیده گرفته شده است و در لغت به معنای کنده کاری روی چوب می باشد. هنر منبت کاری یکی شاخه های صنایع دستی است که در آن نقش ها به صورت برجسته روی سطح کار ایجاد می شوند که یکی از سرگرم کننده ترین و جذاب ترین هنرهای چوبی است.آموزش منبت کاری

منبت کاری به چه معنا است؟

اگر بخواهیم تعریف دقیقی از منبت ارائه دهیم، باید گفت منبت ، به هنر کنده‌کاری و  برجسته‌سازی بر روی چوب طبیعی اطلاق می‌شود که به وسیله‌ی هنر دست استاد منبت کاری انجام می‌شود. هنر منبت کاری ، به معنی بکارگیری هنر در ایجاد نقش‌ و نگارهای برجسته بر روی یک زمینه‌ی کار است که در بیشتر موارد چوب است.آموزش منبت کاری

منبت کاری، غالبا بر روی چوب انجام می‌شود. این جمله بدان معناست که زمینه‌ی چوب و نقوش برجسته می‌تواند، ماده‌ی اولیه‌ای به غیر از چوب ( مانند فلز ) نیز داشته باشند اما آنچه در فرهنگ عامیانه به عنوان هنر منبت کاری شناخته می‌شود همان شاخه‌ی مهم منبت کاری چوب است! بنابراین منبت در زبان عامیانه و غیر تخصصی، به معنای کنده‌کاری و برجسته سازی نقوش بر روی چوب طبیعی است.

منبت کاری ، علاوه بر این که یک هنر مهم و قابل اعتناء محسوب می‌شود، یک صنعت است و در حوزه صنایع قرار می‌گیرد.

با استفاده از هنر و صنعت منبت ، کار‌ها و آثار تزئینی و کاربردی بسیاری تهیه و ساخته می‌شود که علاوه بر کاربرد و مورد استفاده‌ای که دارند، زیبایی چشم نوازی نیز داشته و باعث زیباتر شدن محیطی می‌شوند که از آن‌ها استفاده می‌شود.

منبت، هنری شناخته شده در سطح جهانی است، اگر چه آن اندازه که باید و لازم است حق مطلب درباره‌ی این هنر ارزشمند ادا نشده است، با این وجود امروزه تمایل افراد هستند به سمت این هنر ارزشمند و نفیس ایرانی بیشتر شده و افراد بیشتری از آن استقبال می‌کنند.

از هنر منبت در آثار هنری تزئینی و حجمی به صورت گسترده استفاده می‌شود و این هنر اصیلی ایرانی، مجددا مورد استقبال و توجه هنر دوستان ایران‌ زمین قرار گرفته است.آموزش منبت کاری

معرفی ابزارهای آموزش منبت کاری

  • میز کار
  • انواع مغار (تخت، گلویی، نیم باز و شفره)
  • چکش : جهت ضربه زدن بر روی مغار .
  • گیره و یا پیج دستی : جهت نگه داشتن چوب بر روی میز کار.
  • چاقوی منبت کاری تراش دهنده
  • اسکنه : جهت کندن و شکاف دادن چوب در ساخت اتصالات و پیوندها
  • کوبه ها : ابزارهای تیزی هستند که در روش های تراش دهی چوب استفاده می شوند.
  • اره مویی : قابل استفاده در مشبک منبت.

آموزش منبت کاری

خرید صنایع دستی

آموزش منبت کاری | چوب مورد استفاده در منبت کاری

انتخاب چوب و چوب شناسی در آموزش های منبت کاری از نقش مهمی برخوردار است. شما باید بتوانید چوب مناسب را با توجه به طرحتان انتخاب کنید چرا که زیبایی کار نهایی وابسته به نوع چوب مورد استفاده است.

چوب هایی که در زیر نام برده شده است در منبت کاری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرند :آموزش منبت کاری

  • چوب گردو
  • چوب گلابی
  • چوب چنار
  • چوب نارون
  • چوب راش
  • چوب تبریزی
  • چوب باس
  • چوب آلبالو
  • چوب ماهون
  • چوب بلوط سفید

هر کدام از این چوب ها بافت و رنگ متفاوتی داشته و در مجموع برای خلق آثار هنری مناسب می باشند.

مراحل آموزش منبت کاریآموزش منبت کاری

در زیر اصول حکاکی روی چوب را توضیح داده ایم، اما برای یادگیری منبت کاری به طور عملی، در آموزشگاه ها یا کلاسهای آنلاین شرکت کنید یا بطور مستقیم از یک استاد کار آموزش ببینید. البته برای کار با چوب رشته دانشگاهی و تحصیل اکادمیک نیز وجود دارد .یکی از هنرهایی که در رشته تحصیلی کارشناسی صنایع دستی از زیرگروه هنر تدریس می شود، کار با چوب (منبت و معرق) است که در کارشناسی ارشد هم می توانید آن را تخصصی ادامه بدهید.

  • طراحی نقشه و انتخاب طرح
  • انتخاب چوب : برای انجام منبت کاری حتما از چوب محکم استفاده کنید، از چوب‌هایی استفاده شود که بدون گره بوده و بافت ریز، متراکم و سنگین داشته باشند تا بتوانند ضربات مغار و چکش را تاب بیاورند و در حین انجام کار، نشکنند. دقت شود حکاکی و کنده کاری باید در جهت رگه های چوب باشد.
  • طرح را با کاربن روی چوب پیاده کرده و بعد برش اولیه را شروع کنید (برای دقیق تر شدن حدود طرح می توانید آنرا پرینت گرفته و با چسب چوب روی سطح چوب بچسبانید).
  • پس از برش طرح، زمینه را تا 3/4 عمق چوب خالی کنید.
  • پس از کندن زمینه شروع به فرم دهی چوب با ابزار کنید.
  • پرداخت منبت : سنباده کشی فراموش نشود، در نهایت از روغن جلا برای براق شدن طرح استفاده کنید.

سبک های متفاوت منبت کاری

  • منبت معرق : از چوبهای متفاوتی برای تکمیل طرح استفاده شده و آنها را همچون پازل کنار هم چیده و منبت کاری می کنند.
  • برجسته نمایی : طرح نهایی از زمینه بیرون آمده و به نوعی رویانده خواهد شد. با تکمیل شدن طرح همه قسمت ها برجسته سازی خواهند شد و در نهایت طرح اصلی دیده خواهد شد و زمینه از چشم پنهان می ماند.
  • پیکر تراشی : در زیرگروه مجسمه سازی قرار دارد.
  • منبت مشبک : قسمت هایی از چوب بریده شده و بقیه ی طرح منبت کار می شود.

کسب درآمد بعد از آموزش منبت کاری

کار با چوب یکی از شاخه های صنایع دستی است که با یادگیری این هنر می توانید از آن درآمد های بالا کسب کنید. در ابتدای کار شما تنها به یک میز کار، ابزارهای کار با چوب، فضایی حدودا تا3 برابر میز کارتان و متریال اولیه یا همان چوب نیاز دارید. باید بدانید که معمولا ابزارهایی که می خرید، برایتان استفاده دائمی خواهد داشت و خراب نمی شوند. پس شما بجز هزینه خرید چوب و ابزار کار، هزینه ای دیگری ندارید (برای مکان از ابتدا هزینه نکنید، خانه خودتان، یا یکی از آَشناهایتان یا… جایی را پیدا کنید. حتی اگر کوچک هم باشد کافیست. اگر به این کار علاقه مند شدید و خواستید ادامه بدهید برای گسترش کار، کارگاه یا مغازه ای اجاره کنید).

باید بدانید که درآمد شما در این زمینه تنها به ساخت و فروش وسایل چوبی و تزئینی ختم نمی شود و حتی از فروش ضایعات آن هم می توانید درآمد کسب کنید بدین صورت که :

  • برخی شرکت‌های صنعتی خاک‌اره حاصل از برش چوب را باقیمتی خوب از نجارها خریداری می‌کنند (جهت تمیز کردن برخی قالب‌های صنعتی).
  • تکه‌های ریز و نرم حاصل از رندیدن چوب را پوشال گویند که از فروش آنها سالیانه چند میلیون درآمد خواهید داشت.
  • قابلیت تبدیل شدن ضایعات کارگاهتان به کود رگانیک برای استفاده کشاورزها.
  • برخی از استادان هم از ضایعات کارگاهشان برای بخاری‌های چوب سوز استفاده می کنند و در زمستان کارگاه و محل فعالیت خود را گرم می‌کنند.

مواد و ابزارهای لازم برای منبت کاری صورت روی چوب آموزش منبت کاری

  • چاقوی منبت کاری
  • چاقوی ریز
  • اسکنه مورب: 5 میلی متری
  • اسکنه شماره 3: 10 میلی متری
  • اسکنه شماره 5: 3 میلی متری
  • برس دندانه دار

گام ۱: نقطه هدف را آماده کنید. زیرا بینی برجسته تر از سایر قسمت های صورت است پس از گوشه چوب به عنوان مرکز بینی شروع کنید.

قسمت جلویی را صاف کرده و در مسیر خط چشم با چاقوی منبت کاری برشی را ایجاد کنید.
به سمت برش ایجاد شده برش بزنید تا بینی از چشم فاصله بگیرد.
کاسه چشم نزدیک بینی را عمق بدهید تا چشم ها از مرز بینی جدا شوند.

گام 2: تیغه بینی را عریض کنید. از آنجا که این بینی پهن است، باید ضخامت کلی آن را افزایش دهید.
در غیر اینصورت چشم ها تناسبی با بینی نخواهند داشت.
از قسمت پیشانی برشی را ایجاد کنید و از چاقو برای کندن تیغه عمیقتر استفاده کنید.

آموزش منبت کاری

گام 3: زیر بینی را صاف کنید. برشی را زیر بینی با چاقوی منبت کاری ایجاد نمایید.
به سمت این برش باز هم برش بزنید تا چوب زیر بینی از میان برود. این کار باعث می شود که نوک بینی از بقیه صورت جدا شود.

گام 4: لبه های بینی را طراحی کنید. در اطراف بینی برش بزنید تا بینی از گونه ها جدا شود.
نیمی از بینی از صورت بیرون زده و مابقی آن بر روی صورت است. اینکار بینی پهن و درشتی را می سازد.

گام 5: گوشه های خارجی بینی را ایجاد کنید. از اسکنه مورب و چاقوی منبت کاری استفاده کنید.
گوشه های خارجی بینی را برش بزنید. سپس برای ایجاد پشت بینی که بر روی صورت قرار گرفته برش بدهید.

آموزش منبت کاری

گام 6: گونه ها و اطراف بینی را اصلاح کنید. اطراف بینی تا حدقه چشم را کنده کاری کنید.
اگر راست دست هستید از چاقو بر روی سمت راست صورت و اسکنه سمت چپ آن استفاده کنید.
اینکار به شما کمک می کند تا تقارن صورت را حفظ کنید.
در صورتی که راست دست هستید با سمت راست بینی و اگر چپ دست هستید با سمت چپ شروع کنید.
کاسه چشم را با اسکنه مورب عمق دهید.

گام 7: شکل بینی را اصلاح کنید. از اسکنه مورب 5 میلی متری برای صاف کردن و شکل دادن به اطراف بینی استفاده کنید.

گام 8: زیر بینی را اصلاح کنید. از اسکنه مورب برای گرد کردن و شکل دادن به زیر بینی استفاده کنید.
در گوشه زیرین بینی برشی را ایجاد کرده و به سمت تیغه های بینی پیش بروید. اینکار در ایجاد خطوط لبخند هم موثر است.

گام9: بینی را تمام کنید. سوراخ های بینی را بکنید و چوب را به صورت افقی قرار دهید.
از اسکنه شماره 5 در هر دوپره ها استفاده کنید. برش هایی را با چاقوی ریز ایجاد کنید.
پس مانده های چوب را با برس دندانه دار بردارید. چند چروک در بالای بینی با چاقوی ریز ایجاد کنید.

آموزش منبت کاری

گام 10: در مورد نحوه اتمام چشم تصمیم گیری کنید.
مطمئن شوید که پلک بالا برجسته تر از پلک پایین است.
اگر می خواهید چشم را رنگ کنید، کار حکاکی تان تمام شده است.
اگر می خواهید اثر طبیعی داشته باشید رنگینه و مردمک را نیز کنده کاری کنید.

گام 11: رنگینه را کنده کاری کنید. از اسکنه شماره 6 برای برش دادن اطراف رنگینه استفاده کنید.
پلک ها قسمتی از رنگینه را می پوشانند مگر اینکه شما بخواهید در این اثر حالت تعجب یا ترس را نشان دهید.
قسمت رنگینه باید کمی با هم ابزار گود شود تا سایه بیاندازد.
رنگینه را با چاقوی ریز و اسکنه کوچک تمیز کنید.

گام 12: مردمک چشم را کنده کاری کنید. با اسکنه V شکل مردمک را بکنید.
تمام مردمک در زیر پلک بالا نمایان است.
آنرا با اسکنه V کنده کاری کرده و با چاقوی ریز تمیز کنید. هدف ایجاد سایه ای عمیق است.

کنده کاری گوش

گام 1: مستطیلی را برای گوش بکشید.
برش انتهایی را در بالای مستطیل با چاقوی کنده کاری ایجاد کنید و به سمت پایین برش بزنید.
در زیر مستطیل هم برش بزنید و با چاقوی مخصوص منبت کاری به سمت بالا برش بزنید.
در خط خارجی مستطیل با استفاده از اسکنه شماره 3 برشی را ایجاد کنید و به سمت برش انتهایی بروید.

گام 2: زاویه خارجی و بالای گوش را با استفاده از چاقوی منبت کاری نازک کنید.
سپس شکافی را در کنار گوش با استفاده از چاقوی منبت کاری ایجاد کنید

گام 3: گوشه پایین گوش را صاف کنید. از چاقو استفاده کنید.

گام 4: زبانه ی گوش را شکل دهید. زبانه گوش غضروفی کوچک است که جلوی سوراخ گوش قرار دارد.
در اطراف آن برشی را ایجاد کرده و برای اینکه برجسته تر شود به سمت بالا برش بزنید.

گام 5: زاویه داخلی گوش را کنده کاری کنید. از ابزار V 3 میلی متری استفاده کنید.

گام 6:قسمت اطراف زبانه گوش را عمیق تر کنید.

گام 7:از ابزار V استفاده کنید. اینکار باعث می شود که سایه واقعی در اطراف زبانه ایجاد شود.

گام 8: کناره های گوش را گرد کنید. از اسکنه کج یا چاقوی منبت کاری استفاده کنید.

گام 9: داخل گوش بالایی را شکل دهید. از اسکنه شماره 11 برای ایجاد شکل Y در بالای گوش استفاده کنید.
آن منطقه را اصلاح کنید و گوشه های تیز را با چاقوی ریز و اسکنه کوچک گرد کنید.

گام 10: لبه های گوش را اصلاح کنید. از اسکنه مورب 5 میلی متری و چاقوی منبت کاری استفاده کنید.
تمامی لبه های تیز را گرد کنید.گ

گام 11: پشت گوش را برش بدهید. از اسکنه شماره 3 استفاده کنید.
پشت گوش را با چاقوی منبت کاری اصلاح کنید.

منبع اصلی این آموزش

سه گام اصلی در این حکاکی روی چوب وجود دارد:

  • طراحی کلی
  • هم تراز کردن
  • و جزئیات پردازی.

با انتقال الگو بر روی تکه چوب شروع می کنیم.
توجه داشته باشید که پرسپکتیو در اندازه های مختلف قو و روی هم قرار دادن آن ایجاد می شود.

برای حکاکی قو را بر روی چوب بکشیدآموزش منبت کاری قو

طراحی قوها

طراحی ، قرار دادن موضوع بر روی چوب است، یعنی پس زمینه پشت شی مشخص می شود.
از ابزار جداکننده با یک خط عمودی استفاده کنید.
برای اینکه خطوط نامنظم نشوند، مراقب باشید که اسکنه به درستی سطح چوب را نگه داشته است.

چوب را به صورت عمومی با اسکنه شماره 5 بردارید.

اینکار را چندبار تکرار کنید تا به حداکثر عمق برسید.

از چاقوی تان برای داشتن گوشه های تیز استفاده کنید

آموزش منبت کاری قو

وقتی که عمیق به حداکثر 8/8 رسید، متوقف می شویم.
باید برش طرح به صورت عمودی باشد در غیر اینصورت پرنده ها چاق تر از نقاشی به نظر می آیند.
هر میزان عمقی که بخواهید مجاز است. بهتر است از تمام چوب استفاده نکنید.
در این پروژه عمیق ترین نقاط زمانی بدست می آیند که گردن قو به بدنش متصل می شود.
این مرحله زمانی تکمیل می شود که حداکثر عمق بدست اید و بیضی اطراف ایجاد شود.

هنگام حکاکی روی چوب ، عمق را با شکل دادن به زمینه برجسته تر کنید تا اینکه بیضی ناپدید شود.

  • طراحی با اسکنه V
  • آموزش منبت کاری قوبرداشتن چوب با اسکنه شماره 5
  • استفاده از چاقو برای گوشه های تیز
  • عمیق ترین نقطه بر روی حکاکی
  • تکمیل بیضی و عمق همراه با هم
  • سنباده کشیدن برای ناپدید کردن شکل بیضی
  • هم تراز کردن برای ایجاد شکل
  • گرد کردن قوها باعث ایجاد هایلایت و سایه می شود.
  • رسیدن بدن قو به گردنش، سپس سرش باید به ترتیب انجام شود.
  • ابتدا ضخامت پشت قو را تقریبا ½ عمق کلی کاهش دهید.
  • سپس بدنه را گرد کنید تا پشت به پس زمینه برسد.

برای حکاکی قو ، بدنه جلویی قو در سه لایه کنده کاری می شود:

پرهای پشت/ ثانویه، پرهای ابتدایی و دم/ کفل. هر لایه را به سمت بالا/ عقب گرد کنید.
سایه ها باید از هر لایه بالایی به سمت لایه زیرین ایجاد شوند زیرا لایه ها به هم نزدیک هستند.
دماغه (اساس گردن/ پشت) را با استفاده از یک اسکنه کوچک شماره 8 گرد کنید.
بدن ها را با گرد کردن کفل و شکم کامل کنید تا در زاویه مناسب به سطح زیرین برسد.
اتصال زاویه دار باعث می شود که تصویر قوها به نظر بر روی آب شناور باشد

برای اینکه فاصله از پس زمینه قابل مشاهده باشد، گردن قواها باید کمی نازک شود تا از سایه جلوگیری کند.

آموزش منبت کاری قو

ضخامت گردن را نصف کنید. سپس آنرا صاف کنید تا نیم دایره با لبه های عمود بر زمینه ایجاد شود.
اندازه مختلف گردن قو ایجاد پرسپکتیو و عمق می کند.

با وجود اینکه سر قوها نسبتا کوچک است، آنها توجه زیادی را جلب می کنند.
مراقب باشید که به توازن کافی برسید.
با توجه به اهمیتی دارند می توانند عمیق تر از گردن باشند.
طرح سر نشان گر مسیر حکاکی برای رسیدن به توازن مورد نظر است.
قبل از رفتن به مرحله بعد رد پای حکاکی خود را سنباده کشی کنید.
همیشه بهتر است که سطح بسیار خوبی برای داشتن جزئیات خلق کنید.

در حکاکی روی چوب ، جزئیات هرگز نقص سطح را نمی پوشانند.

  • بدنه ای صاف با اتصال به زمینه ایجاد کنید
  • بدن قوی جلویی را در سه لایه حکاکی کنید
  • لایه بالایی را با اسکنه شماره 5 صاف کنید
  • پرهای ابتدایی را با اسکنه شماره 2 شکل بدهید
  • بالای دم را با اسکنه شماره 2 شکل بدهید
  • دماغه را با اسکنه 8 گرد کنید
  • زاویه ایجاد شده در قسمت پایین قو را بر روی سطح آب شناور می کند
  • گردن ها را به صورت نیم دایره گرد کنید
  • سطح را برای وارد کردن جزئیات سنباده کشی کنید.
  • جزئیاتی که در عمق نقش دارند

در حکاکی قو پروژه چند جزئیات لازم است.

به پشت قوها تراز بیافزایید، دم را برش دهید تا کپل ایجاد شود، پای قوی جلویی را گرد کنید و پرها را از هم جدا نمایید. در نهایت برای افزودن تصویر مورد نظر موجها را در زیر و جلوی قوی اول ایجاد کنید. حکاکی ها را سنباده بکشید تا توجه به قسمت های موج دار جلب شود.  در حکاکی نهایی به نحوه تاثیرگذاری بیضی بر روی سطح آب دقت کنید.

  • ترسیم مجدد الگو برای وارد کردن جزئیات
  • حکاکی موج ها در جلوی قو
  • مسیر برش دهی
  • اتمام اثر

برای اتمام این اثر، میتوانید از لاک نرم استفاده کرده و ابتدا یک لایه ضخیم و سپس لایه نازکی بر روی آن بگذارید . همچنین حکاکی را با یک قطعه چوب دیگر ادامه دادم.

درآمد منبت کاری در ایران

با مطالعه ی گزارشات آماری وزارت صمت می توان دریافت که صادرات صنایع دستی ایران در دهه ی نود رقمی نزدیک به پانصد و پنجاه میلیون دلار است. بررسی چرایی این اتفاق خوشایند نتیجه جالبی دربر دارد، به نمایش گذاشتن چکیده های پربار فرهنگ و ابعاد تمدن ایرانی با به کارگیری نمادهای هویتی و میهن دوستی کشورمان در طرح های منبت کاری از نمونه های درخشش این مهارت است.

که بیشترین میزان این صادرات در سال ۱۳۷۳ بوده با حدود ۷/۱ میلیارد دلار بوده است. این سرمایه هم می‌تواند در جهت پیشرفت اقتصاد و تولید کشور نقش موثری داشته باشد و هم می تواند باعث ایجاد عدالت اجتماعی و توزیع یکنواخت ثروت در کشور شود، به کارگیری برنامه ریزی صحیح و جامع ارزش افزوده و اشتغال بیشتری را میتواند در حوزه ها ی مرتبط به وجود آورد.

انتخاب مواد اولیه برای اجرای فرآیند منبت کاری باید با توجه به خواص مورد نیاز بستر پیاده سازی تکنیک های منبت کاری باشد. سمباده پذیری و مقاومت در برابر ضربات و نیروهای وارده، همگی آنها در چوب یافت میشود. استادکاران و دست زخم کرده های منبت کاری از چوب خاصی نامی به زبان نمی آورند، میگویند باید مقاوم و هم قابلیت شکل پذیری در اثر اعمال نیرو از سمت ابزار کار را داشته باشد، از همین رو می توان از چوب انواع پهن برگ ها برای منبت کاری استفاده کرد چراکه هم بافتی نرم و هم محکم دارند.

 

 

منبت یکی از هنرها و صنایع دستی بسیار زیبا است. در این هنر نقش‌ها به صورت نقش برجسته روی زمینه کار قرار می‌گیرند. منبت‌کاری چوب یکی از شاخه‌های منبت کاری است. ولی منبت کاری بیشتر به صورت کنده کاری روی چوب اجرا می‌شود. منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب.

 

این هنر اصیل ایرانی از گذشته تا به امروز همواره مورد توجه بوده است و در آثار حجمی و تزئینی فراوانی به کار گرفته شده است. این هنر دستی نماد احساس، ادراک، اندیشه و خلاقیت هنرمندان است که با ذوق و سلیقه سرشار، اثر هنری را ابداع می کنند. برجستگی یک عنصر مهم در منبت کاری است که به خوبی قابل مشاهده است. برجستگی های اشیا در منبت کاری بر روی چوب نیز برجسته و برآمده از چوب به نظر خواهد رسید.

تاریخچه منبت کاری

از سال های بسیار دور مردمان از چوب به عنوان ماده اولیه ارزان و در دسترس استفاده می کردند. از این رو نمی توان تخمین دقیقی از تاریخچه این هنر در جهان به دست آورد. از طرفی ماندگاری چوب در برابر عوامل طبیعی چندان زیاد نیست و در اثر گرما، رطوبت و دیگر عوامل طبیعی دستخوش تغییر شده و فرسایش می یابد. به همین علت از آثار چوبی منبت قدیمی اثری در دست نیست. قدیمی ترین نمونه منبت موجود یک تندیس چوبی است که در مصر کشف شده و مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد است.

البته مجسمه چوبی بت شیگیر با ۱۱۰۰۰ سال قدمت را می توان قدیمی ترین اثر کنده کاری روی چوب دانست. در ایران منبت کاری قدمتی چند هزار ساله دارد و خاستگاه و نقطه آغازین منبت ایران شهرستان ملایر می باشد و روی دسته شمشیرها، نیزه ها و سپرهای چوبی ارتشیان مادها و هخامنشیان توسط اهالی ملایر منبت کاری صورت می گرفته و پس از آن به درب و پنجره و مبلمان امروزی تسری یافته است. منبت گل و مرغ ملایر به عنوان یکی از کهن ترین سبکهای منبت ایران است.

 

منبت یکی از هنرها و صنایع دستی بسیار زیبا است. در این هنر نقش‌ها به صورت نقش برجسته روی زمینه کار قرار می‌گیرند. منبت‌کاری چوب یکی از شاخه‌های منبت کاری است. ولی منبت کاری بیشتر به صورت کنده کاری روی چوب اجرا می‌شود. منبت کاری هنری است مشتمل بر حکاکی و کنده کاری بر روی چوب.

 

این هنر اصیل ایرانی از گذشته تا به امروز همواره مورد توجه بوده است و در آثار حجمی و تزئینی فراوانی به کار گرفته شده است. این هنر دستی نماد احساس، ادراک، اندیشه و خلاقیت هنرمندان است که با ذوق و سلیقه سرشار، اثر هنری را ابداع می کنند. برجستگی یک عنصر مهم در منبت کاری است که به خوبی قابل مشاهده است. برجستگی های اشیا در منبت کاری بر روی چوب نیز برجسته و برآمده از چوب به نظر خواهد رسید.

 

تاریخچه منبت کاری

از سال های بسیار دور مردمان از چوب به عنوان ماده اولیه ارزان و در دسترس استفاده می کردند. از این رو نمی توان تخمین دقیقی از تاریخچه این هنر در جهان به دست آورد. از طرفی ماندگاری چوب در برابر عوامل طبیعی چندان زیاد نیست و در اثر گرما، رطوبت و دیگر عوامل طبیعی دستخوش تغییر شده و فرسایش می یابد. به همین علت از آثار چوبی منبت قدیمی اثری در دست نیست. قدیمی ترین نمونه منبت موجود یک تندیس چوبی است که در مصر کشف شده و مربوط به ۲۵۰۰ سال پیش از میلاد است.

البته مجسمه چوبی بت شیگیر با ۱۱۰۰۰ سال قدمت را می توان قدیمی ترین اثر کنده کاری روی چوب دانست. در ایران منبت کاری قدمتی چند هزار ساله دارد و خاستگاه و نقطه آغازین منبت ایران شهرستان ملایر می باشد و روی دسته شمشیرها، نیزه ها و سپرهای چوبی ارتشیان مادها و هخامنشیان توسط اهالی ملایر منبت کاری صورت می گرفته و پس از آن به درب و پنجره و مبلمان امروزی تسری یافته است. منبت گل و مرغ ملایر به عنوان یکی از کهن ترین سبکهای منبت ایران است.

 

روند کنده کاری چوب

انتخاب

ماهیت چوب، کار کنده کاری را محدود می کند. زیرا همه چوب ها از همه جهات به یک اندازه قوی نیستند. جهتی که در آن چوب محکم است “دانه” نامیده می شود (دانه ممکن است مستقیم، بهم پیوسته، موج دار یا کمانچه ای و غیره باشد). احتمالاً دو چوب رایج مورد استفاده برای کنده کاری در آمریکای شمالی چوب باس (با نام مستعار تیلیا یا آهک) و تاپلو (یک درخت آمریکای شمالی یا آسیایی از زیستگاه های مرطوب و باتلاقی، که الوارهای مفیدی را تولید می کند) است. هر دو چوب سخت هستند که کار با آنها نسبتاً آسان است. شاه بلوط، شاه دانه، بلوط، گردوی آمریکایی، چوب ماهون و ساج نیز چوب های بسیار خوبی هستند. در حالی که برای کارهای خوب معمولا گردو ایتالیایی، چوب درخت چنار، چوب افرا، سیب، گلابی یا آلو انتخاب می شود. از طرفی برای کارهای تزئینی که قرار است رنگ آمیزی شود و ماهیت آن ها خیلی ظریف نباشد اغلب از چوب کاج استفاده می شود که نسبتاً نرم و ارزان است. این چوب ها هر کدام رنگ منحصر به فردی دارند که در آفرینش های هنری کمک قابل توجهی به زیبایی نهایی اثر می کنند.

 

سبک های منبت کاری

بنا بر روش های گوناگون ساخت منبت این هنر به سه دسته تقسیم می شود:

 

حکاکی

برجسته نمایی

پیکر تراشی

ابزار منبت کاری

از ابزار مورد نیاز منبت کاری می توان: مغار، گیره، میز منبت، گیره نجاری، سوهان آهنی، سوهان کاغذی و پارچه‌ ای و آبی، لوازم تحریر، کاغذ روغنی یا پوستی یا کالک، چکش پلاستیکی یا چوبی، تیز کن برقی، انواع چوب مورد نیاز، چسب چوب، قلم مویی، میخکوب، کمد وسایل، اره، لیسه، دریل، متر، سنگ نفت، لاستیک، زیر کاری، نفت و … را نام برد. در این میان مغار مهم ترین وسیله در منبت کاری است. مغار ابزاری برای کندن و تراش دادن است. به طور کلی ۴ نوع مغار در منبت کاری استفاده می شود که عبارتند از: مغار تخت، مغار نیم باز، مغار گلویی یا گیلویی، مغار شفره.

تاریخچه ی منبت کاری در ایران

همه هنرهای دستی ایرانی برخاسته از دل مردمان این سرزمین است. در واقع شخص یا اشخاص خاصی در ابداع این هنر چشم نواز نقشی نداشته اند. بلکه مردم عادی شروع به حکاکی و کندن روی چوب کردند. بدون شک چوب از فراوان ترین مواد در تاریخ بشر بوده که همیشه در طبیعت وجود داشته است. برخی از مورخین و باستان شناسان این هنر را به قبل از پادشاهی ساسانیان نسبت می دهند. این می تواند نشان دهنده قدمت این هنر در ایران زمین باشد.

 

هنر منبت کاری در ایران سابقه طولانی دارد. قدیمی ترین اثر منبت موجود در ایران یک در چوبی متعلق به مسجد جامع عتیق شیراز است. این در که مربوط به قرن سوم هجری است، حدود ۱۲۰۰ سال قدمت دارد. اوج هنر منبت ایران در دوره صفوی بود و در اواخر دوره زندیه و اوایل قاجاریه رو به افول نهاد. امروزه، این حرفه مانند دیگر صنایع دستی در گوشه و کنار کشور پا بر جا است. به خصوص در شهرهایی مانند گلپایگان و آباده رونق مناسبی دارد. از میان شهرهای ایران منبت کاری های اصفهان به واسطه تردد گردشگران خارجی و بناهای به جا مانده از دوران گذشته بیش از سایر مناطق کشور نزد جهانیان شناخته شده است. سقف چوبی عمارت هشت بهشت یکی از نمونه های منبت کاری اصفهان است که مورد توجه بسیاری از بازدیدکنندگان خارجی قرار گرفته است.

ایده های مدرن منبت کاریایده های مدرن منبت کاری

 

منبت کاری مدرن

منبت کاری مدرن

منبت کاری مدرن

منبت کاری مدرن

ویدئو آموزش منبت کاری

آرشیو مطالب:

ورود | ثبت نام
شماره موبایل یا پست الکترونیک خود را وارد کنید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
رمز عبور را وارد کنید
رمز عبور حساب کاربری خود را وارد کنید
برگشت
درخواست بازیابی رمز عبور
لطفاً پست الکترونیک یا موبایل خود را وارد نمایید
برگشت
کد تایید را وارد کنید
کد تایید برای شماره موبایل شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد تا دیگر
ایمیل بازیابی ارسال شد!
لطفاً به صندوق الکترونیکی خود مراجعه کرده و بر روی لینک ارسال شده کلیک نمایید.
تغییر رمز عبور
یک رمز عبور برای اکانت خود تنظیم کنید
تغییر رمز با موفقیت انجام شد