سوغات بروجرد که شهری کوهستانی با آب و هوایی متفاوت و قدمتی حدود ۲۰۰۰ ساله است بسیار جذاب و تماشایی به نظر می‌رسد. بروجرد زیبا یکی از دیدنی‌ترین شهرهای استان لرستان به شمار می‌رود. همان طور که اشاره شد قدمت این شهر به اندازۀ قرن‌ها است اما دوران طلایی و رونق و اهمیت این شهر تا همین سال‌های ۱۲۴۲ ادامه داشته است. البته در حال حاضر نیز شهر بروجرد همچون خورشیدی تابان در غرب ایران زمین می‌درخشد و قلب‌های بسیاری را تسخیر خود کرده ؛ اما تا سال ۱۲۴۲ این شهر مرکز دو استان لرستان و خوزستان به شمار می‌آمده و به همین دلیل از لحاظ سیاسی موقعیتی محوری و اهمیتی قابل توجهی داشته است.
با این حال برخی از شهرها همچنان هنرهای ناب و منحصر به فردی دارند که برای خودشان نگه داشته‌اند و در شهرهای زیادی به چشم دیده نمی‌شوند. می‌خواهم بگویم برای تهیۀ بعضی از آثار دستی یا هنرهای محلی چاره‌ای نخواهید داشت جز اینکه مهمان همان شهر و دیار باشید. بروجرد زیبا یکی از همین شهرها است. این شهر اصیل صنایع دستی و آثار هنری مخصوص به خودش را دارد که برای تماشا یا تهیۀ آن‌ها حتماً و حتماً باید مهمان همین شهر باشید.
صنایع جاجیم بافی لرستان
هنر جاجیم بافی در این استان، از زنان دلیر و غیرتمند عشایر آن به ارث رسیده است. در واقع جاجیم بافی هنری زنانه در لرستان است که تمامی کارهای آن را از چیدن پشم گوسفندان تا بافت، زنان انجام می دهند. هنگامی که بهار زیبا فرا می رسد، یا هنگام برگ ریزان پائیز، زنان هنرمند عشایر نخ هایی را که از پشم گوسفندان تهیه کرده اند، به رنگ های شاد و زیبا رنگ آمیزی می کنند و توسط آن ها، جاجیم های مشهور و بسیار زیبای لرستانی را می بافند.
جاجیم های مشهور لرستان در طرح ها و نقش های مختلفی بافته می شوند که از آن ها می توان به نقش شونه، نقش شیروز، گلی و هچه و دنو موشی اشاره کرد. در گذشته از جاجیم های استفاده های کاربردی بسیاری می شد. اما امروزه از بیشتر این جاجیم ها، به عنوان عناصر تزئینی زیبا، در منازل مدرن و سنتی استفاده می شود.
گیوه لرستان
گیوه، یکی از مشهور ترین صنایع دستی و سوغات لرستان است که می توان در بازار اکثر شهرهای این استان آن را پیدا کرد. گیوه های لرستان، علاوه بر دوام بسیار بالایشان، وزن بسیار کمی دارند. در ساخت این پاپوش سنتی ایرانی، از نخ قالی، نخ ابریشم و برخی ضایعات چرم استفاده می شود.
صنایع ورشو سازی لرستان
هرگاه نام شهر بروجرد را می شنویم، ناخود آگاه به یاد معروف ترین صنایع دستی این شهر، یعنی ورشو سازی می افتیم. صنعت ورشو سازی در شهر بروجرد، بیش از ۲ قرن قدمت دارد. ورشو در اصل فلزی سفید رنگ است که از ترکیب آلیاژ چند فلز دیگر همچون نیکل، روی و مس تولید می شود. یک صنعتگر ورشو، با استفاده از این فلز، ابزار آلات و ظروف بادوام و زیبایی همچون انواع سینی، قاشق و چنگال، سماور، قندان و … تهیه می کند. اگر سری به بازار شهر بروجرد بزنید، سماورهای ورشوی آن بیش از هر چیز دیگری به چشمتان خواهند آمد.
روسری گلونی لری
این روسری زیبا مخصوص زنان قدیمی و سنتی لرستان است که همچنان در بین زنان روستایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روسری که عمداً مشکی رنگ و دارای گل‌های بزرگی است به طرز خاصی نیز روی سر بسته میشود. روسری گلونی را فقط میتوانید در روستاهای شهر بروجرد ببینید و برای خرید آن باید به بازار قدیمی شهر مراجعه کنید.
حصیربافی
حصیربافیبا استفاده از هنر حصیربافی، زیرانداز، سبد و … تولید میشود.
نمدمالی
نمدمالیاز گذشته‌های دور در اغلب شهرهای لرستان به ویژه بروجرد و خرم‌آباد کارگاه‌ها و بازارهای نمدمالی دایر بوده‌اند و به تولید کلاه نمدی، تن‌پوش‌های نمدی و انواع زیراندازها در طرح و نقش‌های مختلف می‌پرداختند.
خراطی
خراطی هنر ساختن اشیا از چوب است که به وسیله دستگاه مخصوصی صورت می‌گیرد و در طی آن وسایل مختلفی همچون قلیان، گهواره، پایه آباژور و ظروف تولید می‌شوند.
قالیبافی
قالیبافیبه هر خطه از مرز و بوم ایران که سر می‌زنیم هنر قالیبافی را به شکل‌ها و طرح‌های مختلف شاهد هستیم.
گلیم بافی
گلیم با استفاده از پشم حیوانات اهلی بافته میشود و مانند فرش از آن استفاده می‌کنند. در لرستان گلیم‌های مرغوبی با استفاده از رنگ‌های سیاه، سبز، آبی، سفید با نقوش خاص منطقه بافته میشود که می‌توانند ره‌آورد سفر شما به این استان باشند.
ماشته بافی
ماشته بافیماشته، نام دست بافته‌ای پشمی و منقوش است که در اکثر مناطق ایران به نام جاجیم شناخته میشود؛ اما در خرم‌آباد و کرمانشاه نامش را ماشته یا موج گذاشته‌اند.
ماشته به عنوان رختخواب پیچ استفاده میشود؛ اما در میان عشایر و روستاییان به عنوان زیر انداز، روانداز و روی کرسی نیز کاربرد دارد. در شهرها از این دستبافته برای روفرشی، رومبلی، انواع پشتی،کیف زنانه، ساک، تزئین منزل و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حرمی بافی
حرمی یا ارامی نام یکی از دست‌بافته‌های استان لرستان است که بافت آن در شهرستان بروجرد رواج دارد. پیش تر این دستبافته را از تار و پود پشمی می‌بافتند اما امروزه در تار آن، نخ‌های پنبه‌ای را به کار می‌برند.
سوغات لرستان
سوغات لرستان۱. انواع حلوا
در استان لرستان، انواع مختلفی از حلواها تولید میشود که حلواها را به عنوان سوغات می توانید از کارگاه ها و فروشگاه های متعدد ارده پزی در بروجرد تهیه کنید.
عسل
طبیعت کم نظیر و بکر، به استان لرستان این امکان را می‌دهد که بهترین مناطق را برای پروش زنبور و تولید عسل داشته باشد تا این ماده را در کیفیتی بالا به بازار عرضه کند. این استان رتبه دوازدهم کشور را در تولید عسل دارد و عسل شهرستان سلسله لرستان، در چهل و پنجمین کنگره بین‌المللی آپی‌موند یا ترکیه رتبه سوم جهان را به خود اختصاص داده است.
روغن حیوانی
روغن حیوانیاز دیرباز شهرستان دلفان در استان لرستان، به سبب داشتن روغن حیوانی مرغوب و معطر شهره خاص و عام بوده است. این روغن در رنگ‌های زرد و سفید وجود دارد و در زبان محلی به آن، روغن دان می‌گویند.
کلوای لری
شیر یا ماست، شکر، روغن و آرد سبو‌سدار مواد اولیه تهیه کلوای لری هستند که از سوغاتی‌های خوشمزه لرستان محسوب می شود و ارزش غذایی بالایی دارد.
خیار شور
روستایی ونای بروجرد علاوه بر داشتن طبیعت بی‌نظیر، به مهد تولید خیارشور غرب کشور تبدیل شده است، هنگامی که به این محل بروید، از همان ابتدای جاده با کارگاه‌های متعدد خیارشورگیری روبه‌رو می‌شوید که با کیفیت‌ترین خیار شور ممکن را تولید می‌کنند. یکی از علت‌های کیفیت این خیار شور کاشت خیار باکیفیت در همین شهرستان است.
سمنوی فرد اعلاء
یکی دیگر از ناب‌ترین و خوشمزه‌ترین سوغات بروجرد که بسیار مورد توجه مهمانان شهر قرار می‌گیرد سمنوهای این شهر است. شاید در سایر شهرها بیشتر در روزهای نزدیک به عید نوروز پخت و فروش سمنو رونق پیدا کند. اما در شهر بروجرد در تمام روزهای فصول سرد سمنو پخته و عرضه میشود. شاید دلیل این امر سرمای زمستان در این منطقۀ کوهستانی و البته ارزش غذایی سمنو باشد.
کلوچه معروف بروجردی
کلوچه های قندی بروجرد، یکی از خوشمزه ترین شیرینی ها و کلوچه هایی هستند که می توانید در غرب کشور امتحان کنید. در اکثر شیرینی فروشی های شهر خرم آباد می توانید این شیرینی ها را که از آرد گندم، مغز بادام و روغن حیوانی درست می شوند، تهیه کنید. اگر قصد خرید سوغاتی از خرم آباد را دارید، این کلوچه می توانند گزینه مناسب و مقرون به صرفه ای برای شما باشند.
روغن حیوانی لرستان
ما از نسل روغن حیوانی هستیم! همه ما این جمله را بارها از بزرگانمان شنیده ایم. یکی از مکان هایی که می توانید از آن روغن حیوانی اصل و مرغوب تهیه کنید، شهرستان دلفان استان لرستان است. این روغن ها، از دام های عشایر منطقه و دست زنان عشایر تهیه می شوند و کیفیت بسیار بالایی دارند.
شیرینی های لرستان
شیرینی های لرستانشیرینی های خوشمزه استان لرستان فقط به کلوچه بروجردی ختم نمی شود. شیرینی آردی هم یکی دیگر از خوشمزه های سنتی لرستان است که در اکثر کارگاه های شیرینی پزی استان تهیه می شوند. شیرینی کاک هم یکی دیگر از سوغاتی های خوشمزه ای است که علاوه بر کرمانشاه، می توان از استان لرستان نیز آن ها تهیه کرد.
انواع و اقسام حلواها و ارده را نیز می توانید از شیرینی پزی های استان تهیه کنید. در تهیه حلوای لرستان، از شیره طبیعی انگور استفاده می شود. ارده شیره، حلوا شکری، حلوا ارده و حلوا مغزی از جمله سوغاتی های مطرح لرستان به حساب می آیند. شیرینی سنتی برساق، نان ساج و سمنوی بروجرد هم شهرت زیادی در بین مردم این استان دارند.
نان ساجی
نان ساجی، نوعی نان پهن و نازک است که بر روی صفحه ای فلزی با نام ساج پخته میشود. این نان انواع گوناگونی با نام های نان تیری، نان تپ تپی، ته کله ای و فه دارد که در دیگر استان ها نیز تهیه میشود.
ترخینه
ترخینهترخینه ماده‌ای است که از ترکیب بلغور گندم و جو در دوغ حاصل میشود. برای تهیه آن، به مدت چند ساعت بلغور را در دوغ می‌جوشانند تا بپزد و ترکیبی خمیری به دست آید. این ترکیب را به صورت گلوله در می‌آورند و پس از خشک شدن در زیر آفتاب آماده عرضه به بازار می‌کنند. از ترکیب تکه‌های خشک ترخینه با حبوبات و سبزی‌های معطر، آش بسیار لذیذی تهیه میشود که از غذاهای سنتی لرستان است.
کاک
کاک از جمله شیرینی‌های سنتی ایران است که در استان‌ها و مناطق مختلفی تولید میشود. در لرستان، این شیرینی خوشمزه را با ترکیب آرد، روغن حیوانی و زعفران تهیه و به بازار عرضه می‌کنند و مثل کاک کرمانشاه پر از شکر نیست.
برساق | سوغات و صنایع دستی بروجرد
برساق نوعی شیرینی خشک در لرستان است که طرفداران خاص خود را دارد. برای تهیه این شیرینی خمیری از آرد، شکر، رازیانه، تخم مرغ، شیر و روغن آماده می‌کنند و پس از قرار دادن ترکیب گردو، دارچین، شکر، گلاب و هل درون خمیر، آن را در روغن سرخ می‌کنند تا آماده مصرف شود.
حلوا ارده و شیرۀ مخصوص بروجرد
یکی از خوشمزه‌ترین، مفیدترین، طبیعی‌ترین و صد البته محبوب‌ترین انواع سوغات بروجرد حلوا ارده و شیرۀ مخصوص شهر بروجرد است. حلوا بروجرد خوراکی شیرین و خوشمزه‌ای است که با وجود شیرین‌بودن هیچ اثر سوئی برای بدن نخواهد داشت. در شهر بروجرد از شیرۀ خرما به عنوان مکمل ارده استفاده میشود.
آخرین دیدگاه‌ها