• امکان عبور نور مناسب را به داخل فراهم می‌کرد.
• اجازه می‌داد افراد داخل خانه به راحتی از تماشای منظره بیرونی لذت ببرند.
• تابش شدید نور خورشید به داخل در فصل گرما جلوگیری می‌کرد
• حفظ حریم خانه ،در این نوع پنجره امکان دید مستقیم از بیرون به اتاق‌ها و تالارها میسر نبود

بیشترین محل استفاده از پنجره های ارسی در فضای درونی خانه و در بالاخانه‌ها و اتاق‌های گوشواره که در یک یا دو سوی تالارهای بزرگ و مرتفع قرار داشتند بود. معمولا سطح پنجره‌های ارسی را با نقش‌های گوناگون، گره‌سازی‌ها و شیشه‌های رنگین و ساده مزین می‌کردند که بر زیبایی آن می افزود.

خرید آینه سنتی

پنجره های شباک

یکی ازانواع  پنجر های زیبا در معماری ایرانی که در بسیاری ازمناطق  دیده ی شود، پنجره های شباک هستند. شباک به معنی شبکه بندی شده است ، در واقع پنجره های شباک ، فاقد شیشه هستند.

شباک نوعی پنجره است که از یک سطح مشبک ساخته شده و از یک طرف میتوان به طرف دیگر آن دید داشت. این پنجره کاربرد های زیادی دارد و می توان از آن در بخش های گوناگون ساختمان و در شکل های متنوع استفاده کرد. پنجره شباک از مصالح گوناگونی مانند سنگ، آجر،چوب، گچ و کاشی ساخته می شود. این نوع پنجره، از یک سطحی که دارای فضاهای پر و خالی است، ساخته می شود. یک سطح مشبک که علاوه بر تامین نور و تهویه، می تواند حریم خصوصی را نیز محفوظ نگه دارد. در مناطق گرم و مرطوب از پنجره های شباک به عنوان جان پناه در پشت بام ها استفاده می شود تا با وزش باد از داخل فضاهای خالی کمکی در رفع رطوبت پشت بام شود. همچنین در بعضی از موارد از پنجره ی شباک در جلوی روزنه فضاهایی مانند زیر زمین استفاده می شود تا تهویه مناسب به سمت حیاط صورت گیرد.

امروزه با احیا شدن معماری ایرانی در کشورمان و ترکیب آن با روش های نوین معماری در سالهای گذشته، شاهد ساخت نماهایی با پنجره های شباک بااستفاده از مصالح نوین هستیم.

مقاله طراحی دکوراسیون سنتی

پنجره ارسی | پنجره در معماری ایرانی

پنجره ارسی معروف ترین و شناخته شده ترین نوع پنجره در میان ساختمان های ساخته شده در ایران است. این پنجره ها به صورت عمودی و افقی جابجا می شوند و به صورت لنگه ساخته می شوند. ارسی ها دارای دو بخش ثابت و متحرک هستند و یک بخش مشبک دارند. این سطح مشبک دارای چند کارکرد است. اولین این کارکرد ها عبور نور از سطح مشبک است. مسئله بعدی امکان دید به بیرون را فراهم می کند. با این وجود این سطح مشبک جلوی ورود نور مستقیم را به فضای داخلی می گیرد. از دیگر کارکرد های مهم ارسی حفظ محرمیت خانه است که در فرهنگ ما بسیار اهمیت دارد.

مقاله انواع صنایع دستی ایران

جامخانه |پنجره در معماری ایرانی

احتمالا بارها دیده ایده که بسیاری از سازه های ایرانی ، ساختاری گنبدی شکل دارند. شکل گنبدی سازه ها در واقع بخش جدایی ناپذیر معماری سنتی ایرانی اند. بازارهای سنتی تمام شهرهای ایران، دارای مجموعه‌ای از این طاق‌ها هستند.

پنجره های جامخانه، در واقع حفره هایی روی مرکز گنبد ها هستند که گردش هوا و عبور نور را ممکن می کنند.

جامخانه ها معمولا از جنس سفال و به شکل کروی ساخته می شدند. و برفراز پشت بام ها قرار میگرفتند.

روی سطح سفالی آن حفره هایی در نظر گرفته می شده که بر روی آنها یک جام شیشه قرار می گرفت. استفاده از جام برای بستن این حفره ها هم آسان بود، و هم نمایی زیبا نیز ایجاد می کند.

از جامخانه بیشتر در فضاهایی استفاده می شد که بتوانند با بر داشتن تعدادی از جام ها در فصول مختلف میزان حرارت یا رطوبت فضا را به راحتی تنظیم کنند. برای اتصال جام ها و همچنین برداشتن آسان آنها از بتونه استفاده می شد تا صاحب خانه بتواند در صورت نیاز آنها را جدا کند.

پنجره های روزن |پنجره در معماری ایرانی

پنجره های روزن در معماری ایران، روزن به پنجره هایی گفته می شد که کوچک بوده و نقش فرعی و مکمل را برای تهویه و نورگیری فضاهای بزرگ ایفا می کردند. نمونه هایی از این نوع پنجره  را می توان در اتاق های 3 دری، 5 دری، 7 دری و همچنین در حجره های کاروانسرا ها یا مدرسه ها پیدا کرد. در گذشته بر روی بیشتر روزن ها پوششی از جنس آجر، گچ یا چوب قرار می دادند تا مانعی برای ورود مستقیم نور باشد.پنجره های روزن در شکل متفاوتی مانند مستطیل، دایره ،مربع و یا ترکیبی از مثلث با مربع یا مستطیل ساخته می شدند.در واقع می توان گفت نور گیری و تهویه فضاهای خدماتی مانند مطبخ ها و انبار ها توسط این پنجره ها و از مسیر سقف انجام می شد. در بالاترین نقطه سقف بسیاری از بازار های سر پوشیده نیز روزن قرار داشت.