در این مطلب می خواهیم آموزش اوریگامی را بگوییم اما قبل از آن به تاریخچه و تعریف کلی اوریگامی میپردازیم.
اوریگامی چیست؟
هنری است که در آن خوب دیدن، تمرکز ذهن و بکارگیری ظرافت دستان بسیار مهم و مورد توجه است. هدف این هنر خلق طرح های جالب با کاغذ به کمک تاهای هندسی است و به نوعی پرورش و هماهنگی ذهن و دست می باشد.
به قول تاكتوشي نوجيما مدرس دانشگاه كيوتو و استاد اريگامي تئوري اريگامي را مي توانيم براي همه چيز استفاده كنيم چونكه همه جا هست. (اُري) به معني با انديشه تا دادن و (گامي) به معني کاغذ است.ترکيب آنها با يکديگر کلمه اريگامي را مي سازد. بنابراين اريگامي هنر و انديشه ي تا دادن کاغذ (يا صفحاتي از جنس پلاستيک ، فلز و مواد ديگر) براي خلق شکل هاي مختلف ، مي باشد به طور کلي، اين طرحها با يک برگ کاغذ مربع شکل آغاز ميشود، که هر روي آن ممکن است به رنگ متفاوتي باشد و بدون بريدن کاغذ ادامه مييابد.
سبکهای مختلف اوریگامی چیست؟
این هنر هم مانند هنرهای دیگر دارای سبکهای گوناگون است. دستهبندیهای زیر را ببینید:
کاربردی: برخی از اوریگامیها برای استفاده واقعی درست میشوند و کاربردهای مهمی دارند (مثلا پاکت نامه، جعبهها و ظرفها)؛
واقعگرایانه: چند یا چندین مرحله تاکردن کاغذ و کارکردن روی آن برای رسیدن به احجام و اشکال واقعی (مثلا ساخت حیوانات یا قایق با کاغذ)؛
ترکیبی: این مدل از اوریگامی نیز مانند مدل چندبخشی است، با این تفاوت که نتیجه نهایی از اتصال چندین حجم غیرمشابه درست میشود؛
مچالهکردن: یکی دیگر از حالتهای اوریگامی مچالهکردن کاغذ قبل از تازدنهاست. این سبک حالتی طبیعی به احجام و اشکال نهایی میدهد؛
طبیعی خالص: این سبک نام عجیبی دارد، اما جالب است. در این مدل، فقط با کاغذهای مربعی و تاکردن بهشکل دره و کوه به اشکال و احجام نهایی میرسید؛
چندبخشی: برخی از انواع اوریگامی از درستکردن چندین و چند حجم هندسی شبیهبههم به وجود میآیند. در نهایت، این اشکال و احجام به هم متصل میشوند و یک واحد کلی میسازند؛
مینیمالیستی: درستکردن کاردستیهایی که با چند حرکت ساده و مختصر و با ارائه نشانههایی محدود اما مشخص از هرچیز، نماد و نشانه آن میشوند. در اینجا تأکید بر سادگی است و با حداقل تاکردن کاغذ، شکلی از چیزی درست میشود؛
خیس و مرطوب: در این سبک و مدل، با خیسکردن کاغذ کار پیش میرود. در واقع، کاغذها برای تاشدن با چسبی مخصوص تَر و نمدار میشوند و بعد از اینکه کار تمام میشود، نم از بین میرود و کاغذ خشک میشود و دوام بیشتری برای نگهداری پیدا میکند؛
موزاییکی: این نوع از اوریگامی با تاکردن لبههای کاغذ اشکال و احجام مختلفی تولید میکند. با تکرار الگوی خاصی از تاکردن، در نهایت شکلهای دوبعدی یا سهبعدی ایجاد میشوند. معمولا اهالی ریاضی در درستکردن این سبک از اوریگامیها خبرهتر از بقیهاند.
با تاریخچه اوریگامی آشنا هستید؟
بهطور دقیق نمیتوان درباره تاریخچه این هنر صحبت کرد. ماجرا قبل از قرن ۱۵ میلادی ابعاد چندان مشخصی ندارد. برخی از مورخان معتقدند ریشه اوریگامی به ژاپنیها میرسد؛ اما گویا ردپایی از چینیها هم به میان است. حدس و گمانهایی درباره استفاده از این شیوه تاکردن روی اشیای دیگر مطرح است؛ برای مثال، انگار قبل از تاکردن کاغذ با این روشها، اوریگامی روی پارچه و چرم پیادهسازی میشده است.
ابزار ساخت اوریگامی
برای ساخت اوریگامی فقط به کاغذ و گاهی قیچی نیاز دارید! بنا به سلیقه و مدلی که در نظر دارید، کاغذهای رنگی، طرحدار یا معمولی تهیه کنید، طرح اوریگامی موردنظرتان را آماده در اختیار داشته باشید و با دقت و حوصله بهسراغ ساخت کاردستی بروید.
تاریخچه شکل گیری اوریگامی به هزاران سال قبل بر می گردد. بسیاری بر این باورند که هنر تزیینی تا کردن کاغذ قدمتی معادل اختراع خود کاغذ دارد، که اولین بار در قرن یکم و در کشور چین اتفاق افتاده بود و تقریباً در قرن ششم وارد ژاپن شد.
در آن زمان کاغذ کالایی لوکس و گرانبها بود و معمولاً اشراف و ثروتمندان از آن استفاده می کردند. از جمله نمونه هایی از این کاربردها می توان به نامه ها و طلسم نوشته های کوچکی که بین سامورایی ها دست به دست می گشت و همچنین اوریگامی پروانه برای جشن های شینتو اشاره کرد.
آموزش اصولی اوریگامی
طرح پایه و تا زدن در اوریگامی به چه صورت است؟
تا زدگی های اصلی اوریگامی، تا زدگی های کوه و دره نام دارند. علت این نامگذاری به خاطر شکل خاص تا زدن کاغذ است که لبه بالایی آن به سمت پایین تا می خورد و به نوعی کاغذ به شکل یک کوه می شود. اما در تا زدگی دره، لبه پایینی کاغذ به سمت بالا تا می خورد. تا زدگی مهم دیگر، تا زدگی پلیسه ای است که وقتی تا زدگی دره و کوه پشت هم روی یک کاغذ اعمال شوند به وجود می آید و حالتی آکاردئونی به کاغذ می دهد.
شکل دیگری از تا خوردگی ها، معکوس نام دارند، که دو نوع هستند: داخلی و خارجی. تا زدگی های معکوس اغلب برای ساختن سر یا دم یک حیوان استفاده می شوند.
طرح پایه، مجموعه هایی کوچک از تا خوردگی ها هستند که می توانند بسته به شکل نهایی، به روش های مختلفی انجام شود. رایج ترین طرح های پایه برای آموزش اولیه اوریگامی، طرح های سنتی، پرنده و بمب آب هستند، البته تعداد این طرح ها خیلی بیشتر از اینها است. همان طور که از نامش پیداست، طرح «سنتی» بیشتر در مدل سازی های اوریگامی سنتی و دوران پیشین از قبیل گل لاله، گل ادریس، جعبه ستاره، گل سوسن و … استفاده می شده است. طرح سنتی با کمی تغییر تبدیل به طرح اولیه پرنده می شود که از آن برای ساختن درنا، لاک پشت و موارد مشابه دیگر استفاده می شود. طرح بمب آب در اوریگامی برای ایجاد خودِ بمب آب، پروانه، قوری و سایر طرح ها به کار می رود.
چگونه یک اوریگامی درنا بسازیم؟
در اینجا دو نمونه از مدل های سنتی زیبا و محبوب را ملاحظه می کنید. دستورالعمل اوریگامی در این تصاویر را مرور کنید و سعی کنید خودتان آن را انجام دهید!
دستورالعمل های بالا درباره نحوه ساختن یک اوریگامی درنا است. در فرهنگ ژاپن، پرنده درنا نماد صلح و عمر طولانی است. شکل ظریف درنای دم چتری می تواند به عنوان قسمت اصلی یک چیز زینتی استفاده شود. اوریگامی های درنا معمولاً برای دکوراسیون و تزئینات جشن ها استفاده می شوند.
چگونه یک جعبه اوریگامی درست کنیم؟
جعبه ماسو در اصل یک جعبه چوبی بود که در دوره فئودال برای اندازه گیری برنج استفاده می شد. این طرح یکی از الگوهای محبوب برای ساخت اشکال کاربردی است، از قبیل جعبه ای ظریف و زیبا برای هدایا یا شیرینی جات. اوریگامی جعبه شکل منحصر به فردی دارد که باعث می شود برای ساخت مدل هایی که نیاز به تا خوردگی با زاویه های تیز و مشخص دارند (مثل یک جعبه واقعی) بسیار مفید باشد.
آموزش اوریگامی قلب ساده
1. یک کاغذ رنگی مربعی به ابعاد ۱۵ در ۱۵ سانتیمتر بردارید. کاغذ را از محل قطرها به دو نیم تا کنید به این شکل که گوشه بالایی کاغذ را بر روی گوشه پایینی آن قرار داده و تا بزنید. کاغذ تا شده را به حالت عادی برگردانید و دو گوشه دیگر کاغذ را تا بزنید. مجددا کاغذ را به حالت عادی برگردانید.
2. گوشه بالایی کاغذ را بر روی نقطه مرکزی کاغذ که از دو تا زدگی قبلی مشخص شده تا کنید.
3. گوشه پایینی کاغذ را بر روی خط تای بوجود آمده از مرحله قبل تا کنید.
4. گوشه سمت راست کاغذ را به صورت مورب به سمت بالا تا کنید به طوری که خط میانی آن دقیقا بر روی گوشه پایینی کاغذ قرار بگیرد که در مرحله قبل به سمت بالا رفته است.
5. همین کار را با گوشه سمت چپ کاغذ انجام دهید.
6. دو گوشه بوجود آمده در دو طرف کاغذ و دو گوشه بوجود آمده در بالای اوریگامی قلب را به اندازه حدود ۲ سانتیمتر تا بزنید.
کاغذ را برگردانید تا اوریگامی قلب ساخته شده را مشاهده کنید.
می توانید داخل اوریگامی قلب یک پیام عاشقانه بنویسید.
ویدئو آموزش اوریگامی قلب
اوریگامی پرنده در حال پرواز
۱. ابتدا مربع در حالی که سمت رنگی آن رو به بالاست را از روی وسطهای اضلاع تا زده و باز کنید به طوری که خط تا کامل ایجاد شود.
۲. سپس مانند شکل زیر از سمت سفید کاغذ و با محورهای وسطهای اضلاع، تا زده و باز کنید.
۳. در ادامه با توجه به اینکه باید حالت مربع حفظ گردد سعی کنید با استفاده از خطوط محور، سه رأس بالا را روی پایین منطبق کنید.
۴. اکنون روی محورهای وسطی نشان داده شده در تصویر، دو مثلث چپ و راست نسبت به قطر را تا کرده و سپس باز کنید.
۵. با توجه به تصویر از روی محور نشان داده شده، کاغذ را خوب تا بزنید و باز کنید.
۶. در ادامه بال بالایی پرنده را با آوردن آن به سمت بالا و همزمان فشار دادن دو طرف به داخل، باز کنید، خوب تا کرده و سپس صاف کنید.
۷. اکنون کار را به پشت برگردانید و مراحل ۴ تا ۶ را تکرار کنید.
۸. سپس پرهها را به بالا و در راستای لبههای بیرونی تا کنید و سپس باز نمایید.
۹. با استفاده از خط چینهای داخل، این قسمت را به صورت معکوس، تا بزنید.
۱۰. از خطوط نشان داده شده سر و بالها را نیز تا بزنید.
با انجام مراحل بالا پرنده در حال پرواز ساخته میشود و برای بال زدن به سمت جلو کافی است کمی انتهای دم را بکشید.
آموزش اوریگامی هواپیما
یک تکه کاغذ را به شکل مربع بزرگ برش میزنیم.
در مرحله بعدی کاغذ را به شکل مستطیل از وسط تا میزنیم.
سپس تای مستطیل را باز کرده و از گوشه بالا به سمت داخل به شکل مثلث تا میزنیم.
در ادامه تمام مراحل کار را میتوانید در تصویر زیر مشاهده کنید:
از آنجا که برای ساخت این کاردستی به چسب و سایر وسایل موردنیاز ساخت کاردستی نیاز ندارید، میتوانید آن را در هرجا با کمترین امکانات بسازید. مراحل ساخت اوریگامی را قدم به قدم یاد بگیرید.
1. ساخت هسته اولیه ستاره
در اولین مرحله از ساخت ستاره کاغذی نوار کاغذی را بهشکل گره دورهم بپیچید. یک سر کاغذ را ابتدا بهسمت پایین و سپس روی وسط نوار دیگر قرار دهید. تا اینجا نوار کاغذی باید شکل علامت جهانی ایدز باشد. پس از آن سر نوار را داخل دایره شکلگرفته بگذارید؛ بهنحوی که وقتی آنها را تا میزنید، لبههایشان روی هم بنشیند.
در این قسمت گرهای را که با نوار کاغذ ایجاد کردهاید، روی تخته صاف بگذارید؛ آنها را روی هم تا کنید. تا این مرحله از ساخت اوریگامی ستاره، شکل ساختهشده خود را با تصویر مقایسه کنید. هرجاییکه اشکال دارد، مانند تصویر کامل کنید.
ساخت پنج ضلعی با نوار کاغذی شکل
در این مرحله با همان گره تاشده یک پنجضلعی میسازید و ساخت ستاره را کاملتر میکنید. تا اینجا باید یک سر کاغذ پنجضلعی باشد و سر دیگر آن نوار کاغذی. نوار کاغذی باقیمانده را دور پنجضلعی بپیچید. برای انجام این کار از همان ضلعی که نوار کاغذی خارج شده، آن را بهسمت دیگر پنجضلعی برگردانید. اینکار را تا زمانی ادامه دهید که باقیمانده کاغذ کارایی نداشته باشد.
برای حذف قسمت اضافه نوار دو راهکار به شما پیشنهاد میدهیم. البته راه دوم برای اوریگامی ستاره مناسبتر است و ادامه کار را برایتان راحتتر میکند.
راه اول: قسمت باقیمانده را با قیچی ببرید. در این حالت شاید چند قطره یا یک تکه چسب نواری بهتر بتواند شکل شما را حفظ کند.
راه دوم: باقیمانده نوار کاغذی را بین یکی از لایههای پنجضلعی قرار دهید تا در جای خود محکم شود.
تکمیل اوریگامی ستاره
تا این لحظه با نوار کاغذی یک پنجضلعی چند لایه ساختهایم. با یک مداد وسط هر ضلع آن را مشخص کنید. سپس با نوک ناخن، خطکش یا هر جسم تیزی محلهای علامت زدهشده را بهسمت وسط پنجضلعی فشار دهید تا پرهای ستاره تشکیل شود. اینکار را با همه ضلعها انجام دهید تا اوریگامی ستاره زیبایی داشته باشید.
استفاده از اوریگامی ستاره
با ستاره کاغذی مانند اوریگامی آدمک های به هم چسبیده میتوانید آویز اتاق کودک بسازید. بعضی افراد هم از این کاردستی ساخت اوریگامی برای تزیین و دکور آشپزخانه و پذیرایی استفاده میکنند. ستاره کاغذی برای تزیین کادو و هدیه ویاپرکردن جعبههای کادویی نیز ایده خوبی است.
ساخت اوریگامی الماس
برای ساخت این اوریگامی کافی است مراحل زیر را طی کنید.
1. برش کاغذ مربعی
کاغذی به شکل مربع برش دهید. توجه داشته باشید اندازه مربع خیلی بزرگ یا کوچک نباشد. دقت کنید اول از سمت راست شروع به تا زدن کنید.
2. تا زدن وتر مربع
همانطورکه در شکل مشخص است، باید اول وتر سمت راست و چپ مربع را دقیق مشخص کنید و بعد محکم روی خطوطی که مشخص کردید، دست بکشید تا خطهای تا عمیقتر شوند.
3. تای عمودی ساخت اوریگامی الماس
مربع خود را مطابق تصویر، اول بهصورت عمودی از وسط تا کنید و بعد بهصورت افقی تا بزنید. تا این مرحله با خطوط تا، یک علامت بهعلاوه و یک علامت ضربدر روی کاغذ مربعی شکل ایجاد کردهاید.
4. ایجاد مثلث روی کاغذ
خط افقی یا عمودی که در مرحلهی قبل تا زدید را انتخاب کنید. حالا دو سمت کاغذ را با دستانتان تا کنید و به داخل یا مرکز کاغذ مربعی شکل فشار دهید تا مانند تصویر دو مثلث روی کاغذ ایجاد شود.
5. تا زدن مثلثها
در این مرحله از ساخت اوریگامی الماس دو مثلث تشکیل میشود. هر مثلث را بهصورت جدا روی خود تا بزنید تا مثلثها به دو قسمت مساوی تقسیم شود. حالا چهار مثلث وجود دارد. مطابق تصویر یک مثلث کوچک درست شده که آن را از گوشه به سمت خطی که وسط کاغذ وجود دارد تا بزنید. در سه قسمت باقی مانده، این کار را ادامه دهید تا شکلی مانند تصویر شماره پنج ایجاد شود.
6. برش شکلها
شکل کاغذ در این مرحله از ساخت اوریگامی الماس شبیه لوزی میشود. همانطور که در تصویر میبینید، بالای لوزی مثلثهای کوچکی ایجاد شده است، آنها را با قیچی برش دهید.
7. باز کردن تای مثلث
قسمتی که با قیچی چیدید را به طرف خود کنید. همانطور که در شکل مشاهده میکنید، مثلث سمت چپ را به اندازه چهار خط باز کنید. با این کار چهار مثلث ایجاد میشود. دو مثلث پایینی را همزمان به سمت راست و چپ ببرید تا یک مثلث بزرگتر پدید میآید.
برای ایجاد خطوط عمیقتر، روی آن محکم دست بکشید. درنهایت آن را به جایی که اول قرار داشت برگردانید و در سه قسمت دیگر این کار را تکرار کنید. در آخر وقتی کاغذ را از وسط به سمت بالا کشیدید، باید چهار لایه پدیدار شود. (مانند یک فنر)
8. باز کردن تای فنری
حالا لایهها بهصورت فنری رو هم قرار گرفتهاند. سمت باز کاغذ را به طرف خود برگردانید و دو لایه اول را که روی شکل قرار دارد، با دست بههم به چسبانید و گوشههای آنها را مانند تصویر به سمت وسط تا کنید. در این مرحله دو لایه دیگر را پشت شکل مثل دولایه اول تا بزنید.
9. باز کردن گوشههای شکل
در این مرحله از ساخت اوریگامی الماسگوشههایی را که پشت و روی شکل تا زدید، باز کنید.
10. باز کردن همه تاها
تمام تا ها را باز کنید تا شکل مانند تصویر شود و بعد تمام گوشههای کاغذتان را به زیر ببرید.
11. تکرار مراحل
در این مرحله از ساخت اوریگامی الماس نیاز دارید یک نیمه دیگر مثل مراحل 1تا10 را دوباره انجام دهید تا نیمه دوم درست شود.
12. چسب زدن به شکل
اول با کاغذ نوار باریکی مطابق شکل درست کنید. روی گوشههای هر دو شکل کمی چسب بریزید و نوار را مطابق تصویر روی آنها بچسبانید.
13. وصل شکلها
در این قسمت باید دو شکل را به یکدیگر وصل کنید. اول یک نیمه را انتخاب کنید و بعد کمی چسب روی گوشهها بریزید. گوشههای نیمه اول شکل را که چسب دارد، به نیمه دوم بچسبانید تا دونیمه بهطورکامل بهیک دیگر بچسبند.